Meydanı oluşturan yapıların fonksiyonel sürekliliği: Beyazıt Meydanı örneği
Functional continuity of square structures: Beyazıt Square
- Tez No: 608354
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SERVER FUNDA KERESTECİOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Şehircilik ve Bölge Planlama, Architecture, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Beyazıt Meydanı, fonksiyonel süreklilik, meydan, tarihsel süreç, Beyazıt Square, functional continuity, square, historical process
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Bina Araştırma ve Planlama Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 145
Özet
Meydanlar, kentlinin bir araya gelerek iletişim kurmasını sağlayan, kentin buluşma ve düğüm noktalarıdır. İşlevleri ile bulunduğu bölgenin ekonomik, sosyal ve kültürel gereksinimlerini karşıladığı gibi dönemin ihtiyaçlarına göre değişkenlik gösterebilmektedir. Meydanı oluşturan yapıların biçimsel sabitliği ve değişen işlevlerin sürekliliği, meydanın kent yaşayanında ve kentin hafızasında yer tutmaktadır. Beyazıt Meydanı, Tarihi Yarımada'nın kent kimliğini oluşturan kent mekanlarından biridir. 17. yüzyıla kadar yerel halk ve göçmenlerin, özellikle ticaret amacıyla buluştuğu bir alan olarak kullanılmıştır. Sanayinin gelişmesi, motorlu taşıtların artmasıyla meydan kavşak görevi görmüştür. 1960 yılında yapılan düzenlemeler sonrası, planlama sorunları ortaya çıkmıştır. Günümüzde (Mayıs 2019) meydanda bulunan camii ve müzenin restorasyon çalışmaları halen devam etmektedir. Restorasyon çalışmaları için kurulan prefabrik şantiye yapıları, bariyerler ve düzensiz otopark kullanımı, 2014 yılından beri yapılara erişimi engellemektedir. Ağaçlandırma ve kent mobilyalarının eksikliği ile yapılar arası boşlukların işlevsizliği, meydanın sadece bir geçiş alanı olarak kullanılmasına sebep olmaktadır. Beyazıt Meydanı'nda yapılması planlanan yeni çalışmalar için, yapıların ve yapılar arası boşlukların günümüz ve geçmişe dönük işlev ve kullanım kararlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Tezin amacı, geç antik dönemden 2019 yılına kadar Beyazıt Meydanı boşluğunun ve meydanı oluşturan yapıların fiziksel ve işlevsel değişimlerinin incelenmesidir. Alt amaçlar oluşturulmuş ve tespitler yapılmıştır: 1. Meydanların tarihsel süreçte oluşumunun ve kullanım kararlarının irdelenmesidir. -ilkçağ, orta çağ, yeni çağ ve yakın çağ tarihsel süreçlerinde meydanları oluşturan yapıların ve yapılar arası boşlukların değişen işlevleri tespit edilerek tablo oluşturulmuştur. Dünya meydanlarından Milet Agorası, Forum Romanum, Siena Campo, Piazza Novano, Concorde Meydanı ve Beyazıt Meydanı incelenmiştir. 2. Beyazıt Meydanı'nda bulunan yapıların ve yapıların sınırlandırdığı kent boşluğunun, M.Ö. 4 tarihinden Mayıs 2019 tarihine kadar olan fiziksel ve işlevsel değişimleri incelenmiştir. -15. yüzyıl Mamboury, 1786 Kauffer, 1840 Davies, 1911 Alman Mavileri, 1934 İstanbul Şehri Rehberi, 2000 Hali Hazır haritaları üzerinden tespitler yapılmıştır. Güncel durum 2019 Arazi Tespitleri araştırmacı tarafından harita üzerine işlenmiştir. İlkçağda, Antik Yunan kentlerinde agoralar, Roma İmparatorluğu'nda forumlar sosyal, kültürel ve siyasal etkinliklerinin düzenlediği toplanma alanları olarak kullanılmıştır. Agora ve forumlarda gösterişli dini yapılar inşa edilmiş, avlularında alışveriş alanları oluşturulmuştur. Orta çağda çoğunlukla dini ve belediye yapılarının avlularının kullanıldığı organik yapılı“campo”lar, bölgenin meydanı olarak kullanılmıştır. Yeni çağda, batıda Rönesans'ın doğuşu ile sanatın önem kazandığı“piazza”lar ön plana çıkmıştır. İstanbul'un fethi ile Osmanlı İmparatorluğu'nda külliyelerin sınırladığı alanlar meydan olarak kullanılmıştır. Külliye meydanları bölgenin ihtiyacını karşılayarak günlük yaşantının parçası haline gelmiştir. Yakın çağda ise Sanayi Devrimi'nin gelişimiyle meydanlar motorlu taşıtlar için kavşak görevi görmüştür. Beyazıt Meydanı M.Ö.4. yüzyılda, Bizans İmparatorluğu'ndan da önce ortaya çıkmıştır. Yapılan kazı çalışmalarında mezarlık, lahitler, devlet görevlilerine ait konaklama alanları ve çeşme çıkarılmıştır. I. Theodosius döneminde (379-395) açılan Theodosius (Tauri) Forumu'nda bazilika, kilise, sütun, zafer takı ve sarnıçlar inşa edilmiştir. Günümüzde yapılara ait kalıntıların bir kısmı yok olurken, bir kısmı da Beyazıt Hamamı inşasında kullanıldığı ortaya çıkmıştır. İstanbul'un Fethi ile birlikte 1454 yılında Eski Saray'ın inşası ile yönetim fonksiyonu, 1505 yılında Beyazıt Külliyesi'nin inşası ile ibadet, eğitim, konaklama fonksiyonları bölgeye yerleşmiştir. 1865 yılında saray askeriyeye tahsis edilerek Harbiye Nezareti'ne çevrilmiştir. Tanzimat Fermanı ile bakanlıklar kurularak yapılarda koruma kararları alınmıştır. Bölgede bulunan eski konaklar bakanlıklara ve öğrenci yurtlarına çevrilmiştir. Cumhuriyet'in ilanı ile İstanbul Üniversitesi Rektörlüğü ve fakülteleri kurulmuştur, bölgeye eğitim fonksiyonu hakim olmuştur. Beyazıt Camii avlusu ve meydan 17. yüzyıla kadar hayvan pazarı olarak kullanılmıştır. Motorlu taşıtların gelişmesi ile üniversitesi kapısı, Hat Sanatları Müzesi ile Beyazıt Cami arasında kalan bölge taşıtlar için kavşak görevi görmüştür. 1960 yılında Turgut Cansever tarafından hazırlanan projeye göre meydan yayalardan tamamen arındırılarak kullanıcının yapılar ile birebir ilişkisi sağlanmıştır. Çalışmanın sonucunda Beyazıt Meydanı'nı oluşturan yapıların 1453 yılından günümüze kadar fiziksel olarak varlıklarını ve işlevlerini sürdürdüğü tespit edilmiştir. Camii haricindeki tüm yapıların işlevlerinin dönemin gereksinimlerine bağlı olarak değişmiştir. Eğitim, kültür, ticaret ve ibadet işlevleri meydanda süreklilik sağlamıştır. Beyazıt Meydanı'nı oluşturan yapılar ve yapıların işlevleri, kentlinin ihtiyaçlarına göre şekillenip, ısrarlı bir şekilde tarihsel sürekliliğe sahiptir. Beyazıt Meydanı'nın yeni düzenlemelerinde – tasarım çalışmalarında- yapı ve işlev süreklilikleri dikkate alınmalıdır.
Özet (Çeviri)
The squares are the meeting points and knots of the city which enable the citizen to come together and communicate. As it meets the economic, social and cultural needs of the region, functions of the square may vary according to the needs of the period. The formal stability of the structures that make up the square and the continuity of the changing functions take place in the life of city and also in the memory of the city. Beyazıt Square is an important urban space that forms the urban identity of the Historic Peninsula. Until the 17th century, Beyazıt Square was used as an area where local people and migrants meet, especially for trade. With the development of industry and increase of motor vehicles served as a junction. After the arrangements made in 1960, planning issues happened to occur. Today (May 2019) the restoration works of the mosque and museum in the square are still ongoing. Since 2014; prefabric construction buildings, barriers used for restoration works and irregular parking in the square have been preventing access to buildings. In addition, the lack of urban furniture and afforestation causes the square to be used only as a transit area. The square has become an urban place which is regarded as an“urban gap”. For the new works planned in Beyazıt Square, current and historical functions and usage decisions of the buildings and the inter-gaps are needed. The aim of the thesis is to determine the physical and functional changes of the Beyazıt Square space and the phases of the buildings that form the square from late antiquity to 2019. For this purpose, sub-objectives have been created and some determinations were made. 1- Formation of squares in historical process, examination of usage decisions: -Changing functions of stuctures and spaces between the structures that create the squares, Miletus Ancient City, Forum Romanum, Piazza Novano, Siena Campo, Concorde Square and Beyazıt Square, were determined and tabulated in Ancient History (3500 B.C.-475 A.D), Middle Ages (475-1453 A.D) New Age (1453-1789 A.D) and Modern Age (1789- present). 2- Examination of functional and physical changes of structures and urban space bounded by structures in Beyazıt Square – from 4th century BC to May 2019- by maps: -15th century Mamboury Map, 1786 Kauffer, 1840 Davies, 1911 German Blues, 1934 İstanbul City Maps, 2000 Current Maps and 2019 Land Surveys. In ancient times, agoras in ancient Greek cities, forums in the Roman Empire were used as gathering areas organized by social, cultural and political activities. In the agora and forums, flashy religious buildings were built and shopping areas were created in the courtyards. In the Middle Ages, organic structured“campo”, which were mostly used as courtyards of religious and municipal buildings, were used as the square of the region. In the new era, the birth of the Renaissance in the west and the“piazzas”where art gained importance came to the forefront.With the conquest of Istanbul, the areas limited by the complexes in the Ottoman Empire were used as squares. Complex squares have become part of daily life by meeting the needs of the region. In the recent era, with the development of the Industrial Revolution, squares served as intersections for motor vehicles. Beyazit Square dates back to 4. Century BC before the Byzantine Empire. In the excavations, cemetery, sarcophagi, accommodation of state officials and a fountain were unearthed. Theodosius (Tauri) Forum was officially opened during the reign of Theodosius I (379-395). The basilica, church, columns, triumphal arches and cisterns were built in the forum. Today, while some of the ruins of the buildings disappeared, some of them were found to be used in the construction of Beyazıt Bath. With the conquest of Istanbul, with the construction of the Old Palace in 1454 and the administrative function, with the construction of Beyazıt Complex in 1505, the functions of worship, education and accommodation were settled in the region. In the 1800s, the palace was allocated to the military and converted to the Ministry of War. With the Tanzimat Edict (Edict of Gulhane), ministries were established and conservation decisions were taken. Old mansions in the area have been converted into ministries and student dormitories. With the proclamation of the Republic, the Rectorate and faculties of Istanbul University were established. Beyazıt Mosque courtyard and square used as an animal market until the 17th century. With the development of motor vehicles; the area between the university gate, the museum and the mosque served as an intersection for vehicles. Thanks to the pool built by Asım Bey in 1934, a meeting point was established for both the intersection and the pedestrians. In 1955, the pool was demolished and the square was reopened only to the vehicle. According to the new plan established by Turgut Cansever in 1960, the square was completely freed from pedestrians and the motorway was taken down 6 meters; the users now are able to build a one-to-one relationship with the structures. As a result of the thesis, it is seen that the buildings constituting Beyazıt Square have continued their physical existence and functions from 1453 to the present day. The functions of all buildings except the mosque have changed to the present day depending on the requirements of the period; education, culture, commerce and worship functions have provided the continuity in the square. The buildings and functions of the Beyazıt Square are shaped according to the needs of the citizens and they aldo have persistent historical continuity. For the new arrangements of Beyazıt Square - design works - the continuity of structure and function should be taken into consideration.
Benzer Tezler
- Parsiyel protezlerde ölçü metodlarının karşılaştırılması
Başlık çevirisi yok
İSLAM İSLAMOĞLU
Doktora
Türkçe
1986
Diş Hekimliğiİstanbul ÜniversitesiProtetik Diş Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ MUĞAN
- O-asetilpeptidoglukan esteraz (APE1) enziminin tepkime mekanizmasının ın silico yöntemlerle aydınlatılması
Elucidation of reaction mechanism of APE1 enzyme with in silico methods
ZEYNEP AKSAKAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kimyaİstanbul Teknik ÜniversitesiKimya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURCAN TÜZÜN
PROF. DR. FETHİYE AYLİN SUNGUR
- Bankacılıkta risk ve sermaye, sermaye yeterliliğinin ölçülmesinde bir model denemesi 'performans analizi'
Başlık çevirisi yok
EKREM KESKİN
- Sarıağız (Argyrosomus regius) larvalarında gastrointestinal tüpün histolojik gelişimi
Histological development of gastrointestinal system of meagre larvae
GÖKHAN ARDA
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Su ÜrünleriEge ÜniversitesiSu Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KÜRŞAT FIRAT
- Minekop (Umbrina cirrosa) larvalarında (0-40 gün) gastrointestinal sistem gelişimi
Development of gastrointestinal system of shi drum (Umbrina cirrosa) larvae (0-40 days)
SEMA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
BiyolojiEge ÜniversitesiSu Ürünleri Yetiştiriciliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHİN SAKA