Geri Dön

Kapalı site fiziksel çevresinin, çocukların mekan algısına etkisi: Maltepe Adalife ve White city örneği

The effect of gated communities physical environment on the children's perception of space: Examples Adalife and White city from maltepe

PDF İndir

  1. Tez No: 609025
  2. Yazar: BURAK KOÇ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ELMİRA AYŞE GÜR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Mimarlık, Architecture
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2019
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Mimari Tasarım Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 126

Özet

Kentte yaşayan çocuklar, yetişkin bireylerden farklı olarak, belirli sınırlar dahilinde kentsel çevreyi kullanırlar. Çocukların en çok vakit geçirdiği fiziksel çevre, ağırlıklı olarak konut ve onun yakın çevresidir. Bu sebeple, konut dokularındaki çeşitlenmeler çocukların oyun çevrelerinin de farklılaşmasına sebep olmaktadır. Günümüz metropol kentlerinde giderek yaygınlaşan kapalı site (gated communities) yerleşimleri ise çocuklar için belirgin bir oyun çevresi haline gelmiştir. İstanbul kentinde de giderek çoğalan kapalı site tipolojisini; çocuk kullanıcılar özelinde değerlendirmek çalışmanın hedefini oluşturmaktadır. Bu doğrultuda amaç; kapalı site fiziksel çevresinin çocukların mekan algısına ve oyun davranışına etkisini incelemektir. Bu amaç doğrultusunda; çocuk gelişimi, mekan algısı gelişimi, çocuk - çevre ilişkisi, çocuk oyun davranışı ve kapalı site yerleşimlerini kapsayan literatür araştırmasına ek olarak; İstanbul Maltepe ilçesinde yer alan iki adet kapalı sitede alan çalışması gerçekleştirilmiştir. Kentte yaşayan çocukların oyun çevresi genellikle yaşadıkları konut etrafında şekillenmektedir. İstanbul özelinde bakıldığında, çok çeşitli yerleşim biçimleri ve konut gruplarının mevcut olduğu görülmektedir. 1980'li yıllara kadar apartmanlardan oluşan mahalle dokusu ön plandadır ve mahallenin sokağı, arsası, park alanı, apartman bahçesi gibi mekanlar çocukların oyun çevresini oluştururken; günümüze gelindiğinde mahalle dokusuna ilave olarak, fiziksel ve sosyal yapısı ile birbirinden farklılaşan yeni konut biçimleri de ortaya çıkmıştır. Konut tipolojisindeki çeşitliliğin artması (toplu konut, bahçeli konutlar, güvenlikli yerleşimler, uydu kentler, rezidanslar v.b.) ve gündelik pratiklerdeki değişimler sebebiyle, çocuklar için yeni oyun çevreleri oluşmuştur. Bunların içinde kapalı siteler (gated communities) tezin çalışma alanını oluşturmaktadır. İstanbul'da özellikle son 20 yılda hızlı biçimde artan güvenlikli sitelerin çocuklara nasıl bir oyun çevresi sunduğu, çocukta mekan algısının gelişimini nasıl etkilediği araştırmanın kapsamını oluşturmaktadır. Bu bağlamda ana araştırma sorusu;“kapalı site fiziksel çevresi, çocukların mekan algısı ve oyun davranışını nasıl etkilemektedir?”biçiminde düşünülmüştür. Tezin ikinci bölümünde çocukların gelişim sürecinin, mekan algısı gelişimlerinin ve oyun davranışlarının incelendiği literatür araştırmasına yer verilmektedir. Burada ortaya konulan kuramsal yapı, alan çalışmasında odaklanılan çocuk grubuna dair belirli bir çerçeve oluşturmaktadır. Çocukların gelişim sürecinde karşılaştıkları sosyal ve fiziksel çevre onların bilişsel, fiziksel ve algısal gelişimini etkilemektedir. Bu doğrultuda, çocukların bilişsel gelişim süreçlerini anlamak için bilişsel gelişim toerilerine değinilmektedir. Çocuklardaki mekan algısının gelişimi, yaşadıkları çevrenin özellikleri ile ilişkilidir ve resimlerindeki mekan parametreleri üzerinden ölçülebilmektedir. Topoloji, projektif, metrik ve imajinatif mekan parametreleri bu bölümde incelenmekte ve alan çalışmasında bu parametreler üzerinden çocukların resimleri analiz edilmektedir. Aynı zamanda çocuk oyun ilişkisi, çocuk davranışı, çocuk ve konut çevresi, davranış haritalama konularında literatür araştırması yapılarak, alan çalışmasındaki sistematik gözlem yöntemine kaynaklık eden kuramsal çerçeve ortaya konmaktadır. Üçüncü bölümünde, metropol kentler için oldukça yeni olan“kapalı siteler”hakkında literatür araştırmasına yer verilmektedir. Kapalı siteler metropol kentler için oldukça yeni bir konudur. Önceleri yüksek gelir gruplarına ya da ünlü kimselere hitap eden, kentin dışında, bahçeli konutlar biçiminde ya da kentin merkezinde rezidans biçiminde üretilmekteyken; günümüzde çok çeşitli yerlerde, biçimlerde, farklı ekonomik ve sosyal sınıflara hitap edebilecek çeşitlilikte üretildikleri ve uydu kent biçiminden mahalle ölçeğine kadar yaygınlaşan bir konut tipolojisi haline geldikleri görülmektedir. Son yıllarda özellikle orta sınıf aileler tarafından daha fazla talep görür hale gelen kapalı siteler; sağladıkları konfor, güvenlik, sosyal imkanlar nedeniyle tercih edilmektedir. İstanbul kentinde mahalle içlerinde bile bu kadar yaygınlık göstermelerinin temelde kentsel alanlara olan güvensizliğin ve kamusal alanların yetersizliğinin bir göstergesi olduğu düşünülmektedir. Ebeveynler hem kendileri için hem de çocukları için güvenli ve ulaşılabilir sosyal alanları satın alarak edinmektedir. Sosyal bilimler bağlamında bakıldığında kapalı siteler sırtını kente dönen yapılarıyla güvensizliği arttıran bir yapılaşma biçimi olmakta ve kentsel ayrışmayı tetiklemekte olduğu düşünülmektedir. Kapalı siteler, mimarlık disiplini içinde hem mimari tasarım hem sosyal boyutu ile ele alınarak tartışılmaktadır. Tüm bu bağlamlar içinde kapalı sitenin çocuklar için neler vadettiği, çocuklar için özgürleştirici mi, yoksa kısıtlayıcı mı olduğu, çocuklara nasıl bir oyun çevresi sunduğu gibi sorular bu tezin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Bu güvenlikli yerleşimlerin, çocukların özgürce oyun oynayabildikleri ve arkadaş edinebildikleri yegane alan oldukları düşünülmekte ve bu sebep nedeniyle mimarlık ve kentsel tasarım bağlamında bir vaka olarak önemsenmektedir. Dördüncü bölümde ise, kapalı sitede yapılan alan çalışması bulgularına yer verilmektedir. İstanbul Maltepe'de yer alan, mahalle ölçeğinde sayılabilecek iki adet kapalı sitede alan çalışması gerçekleştirilmiştir. Bu iki kapalı sitede yaşayan 6-12 yaş grubu 40 çocuk ile görüşme ve resim çalışması yapılmış ve elde edile bulgular ile çocukların bilişsel haritaları ve mekan algısı düzeyleri ortaya konmuştur. Aynı zamanda 6 hafta boyunca iki sitede de sistematik gözlem yapılarak, hem okul öncesi hem okul çağı çocuklarının oyun davranışları gözlemlenmiş, çocukların oyun davranış haritaları oluşturulmuştur. Alan çalışması ile elde edilen bulgular, literatür araştırmasında ortaya konan bilgiler ile desteklenerek çalışma sonlandırılmıştır. Alan çalışması bulguları sadece çocukların mekan algısına ve oyun davranışına değil; kapalı sitelerin işleyişine, fiziksel niteliğine, ölçeğine, çocuk kullanıcılar ile ilişkisine ve çocuklara sunduğu olanaklara ilişkin de bir inceleme olmuştur.

Özet (Çeviri)

Children living in the city, unlike adults, use the urban environment within certain limits. The physical environment in which children spend most time is mainly home and its immediate surroundings. For this reason, variations in housing textures cause differentiation of children's play environments.“Gated communities,”which are becoming increasingly widespread in today's metropolitan cities, have become a prominent playground for children. The aim of the study is to evaluate the gated communities which are becoming widespread in Istanbul as a children environment. In this direction; The another aim of the study is to investigate the effect of gated community's physical environment on children's perception of space and play behavior. For these purposes; in addition to the literature research including child development, childrens' perception of space development, children - environment relationship, children play behavior and gated communites settlements; case study were carried out in two gated communities in Maltepe district of Istanbul. Play environment of children living in the city is generally shaped around the house they live in. When we look at Istanbul in particular, there are various types of settlements and housing groups. Formerly the neighborhood texture, which mainly consists of apartment buildings, is in the foreground and the places such as street, land, parking area and apartment garden constitute the playground of children. Nowadays, the neighborhood texture is replaced by a wide variety of settlement patterns. Due to the increasing variety of housing typology (housing, garden houses, secure settlements and gated communities, satellite cities, residences etc.) and changes in daily practices, new game environments are being formed. Gated communities, which is one of the new typologies of houses, is another study area of the thesis. The scope of the research is how the gated communities, which have increased rapidly in the last 20 years, offer a play environment to children and affect the development of spatial perception in children. In this context, the basic research question of the study;“How does the gated communites's physical environment affect children's perception of space and play behavior?”In the second part of the thesis, the literature research in which we examine the development process of children, their perception of space and their play behaviors is mentioned. The theoretical framework set out here constitutes a specific framework for the group of children we have chosen for the case study. The social and physical environment that children face during their development process affects their cognitive, physical and perceptual development. In this respect, cognitive development theories are mentioned in order to understand the cognitive development of children living in gated communites. The development of perception of space in children is related to the characteristics of the environment in which they live. The development of children's perception of space can be measured through the space parameters in their pictures. Topology, projective, metric and imaginative space parameters are examined in this section and the children's pictures are analyzed through these parameters in the case study. At the same time, a literature search has been conducted on child play relationship, child behavior, child and housing environment, behavior mapping and a theoretical framework has been revealed as a source of systematic observation method in the case study. In the third part, the literature research about gated communites is given. Gated Communities are quite new for metropolitan cities. Previously, it was produced in the form of garden dwellings outside the city or in the form of a residences, lofts in the center of the city, which appealed to high income groups or famous people; they are now produced in a wide variety of places, in design, in a variety that can cater to different economic and social classes. It has become a residential typology that has become widespread from the satellite city scale to the neighborhood scale. It has become more demanded especially by middle class families. Gated Communities are preferred over factors such as comfort, security and social facilities. In Istanbul, even in neighborhoods, this prevalence is basically an indication of insecurity in urban areas and the lack of public space. People have to buy safe and accessible social spaces both for themselves and for their children. In the context of the social sciences, gated communities are a form of construction that turns its back to the city and in fact increases insecurity and triggers urban segregation. In the discipline of architecture, gated communites are not discussed as architectural design problems; the social dimension of the subject is also added to the design problem. In all these contexts, questions such as what the gated communities offers for children, whether it is liberating or restrictive for children, and what kind of play environment it offers to children, have led to the emergence of this thesis. These new generation settlements are now the doors to the world and the city for many children, but it is an outward opening within the boundaries set by the gated communities. For this reason, it is considered as an important case in the context of architecture and urban design. In the fourth section, the findings of the case study in the closed site are discussed. Field works were carried out in two gated communites in Maltepe, Istanbul, which can be considered as neighborhood scale. Interview and painting studies were conducted with 40 children between the ages of 6-12 in these two gated communites and the findings obtained from these two studies revealed the cognitive maps and spatial perception levels of the children. At the same time, systematic observation studies were conducted in both sites for 6 weeks, and the play behaviors of both preschool and school age children living in the site were observed and play behavior maps of the children were created. The findings of this case study were interpreted with the information presented in the literature research and the study was concluded. The Case study findings are not only related to children's perception of space and play behavior; There has also been a study of the functioning of gated communities, the opportunities it offers to children, its physical quality, scale and its relationship with child users. As a results of the cognitive maps and interview studies; the garden area appears to be the most important physical environment for children in both gated communities. In the case study, the results from both sites were close to each other as expected from the research and the most prominent play environment in the perception of children was the site garden. Children's cognitive maps mostly include defined outdoor areas such as playgrounds and sports fields. The places where play action takes place intensively are the places that are most involved in children's cognitive map. According to this case study, it can be said that the physical environment of the gated communities provides enough outdoor playground for children. Children have the opportunity to play freely and make friends thanks to the physical environment provided by the gated communities.The relationship between peers can be understood from the frequency of collective games. For both gated communities, parents don't allow their children to leave the garden. As a result of interviews with both children and parents, it can be said that these two gated communities are pleasing to the users. Parents think that their children have a free and safe play environment. Children also think that the physical environment of the gated communities is enough to play and activites. According to the findings, gated communites of this scale and feature provide a physical environment that allows children to meet each other and play freely. Also, it can be said that the physical structure of these two gated communuties allows children to socially interact because of their balanced design in scale and density. As a results of the observation study, both preschool children (2-6) and school age children (6-12) actively use the physical environment in both gated communities. While preschool children play more undefined games, school age children prefer more defined, collective and sport games. As shown in the behavioral maps, the areas where children are actively used were the same as those indicated by the children in the interviews. The general conclusion to be drawn from behavior maps is that children aged 2-6 years are more active and use the garden more widely. Children between 6-12 years of age tend to more defined spaces and games.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    213920

    Fizik mekan kurgularının sosyal ilişkiler üzerinden Arnavutköy yerleşimi bütününde mekan dizimi (space syntax) yöntemi ile incelenmesi

    Using space syntax method of Arnavutköy settlement area researching physical space structures on social relationships

    MÜGE ÖZKAN ÖZBEK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi

    Şehircilik Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. GÜZİN KONUK

  2. Tez No

    178656

    Bardat (Mersin-Gülnar-Köseçobanlı) göleti mühendislik jeolojisi

    Engineering geology of Bardat dam (Mersin-Gülnar-Köseçbanli)

    MEHMET ŞAH ARSLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    Jeoloji MühendisliğiÇukurova Üniversitesi

    Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. HAKAN GÜNEYLİ

  3. Tez No

    594223

    The residential neighborhood as a spatial habitus: The lived space of Yenimahalle, Ankara

    Habitus olarak mahalle: Ankara, Yenimahalle'nin yaşanan mekanı

    MERVE OKKALI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    MimarlıkOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. FATMA CÂNÂ BİLSEL

  4. Tez No

    213299

    Geleneksel ticaret dokusu içinde 'Kayseri Hançerli Sultan Vakfı Bedesteni'nin koruma sorunları ve değerlendirilmesi

    Preservation question and evaluation of 'Kayseri Hançerli Sultan Vakfı Bedesteni' within its traditional commercial structure

    FERNAZ ÖNCEL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    MimarlıkYıldız Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Bölümü

    PROF. İSMET AĞARYILMAZ

  5. Tez No

    511682

    Kentsel dönüşüm projelerinde yeni fiziksel çevrenin, kentsel süreklilik bağlamında irdelenmesi: Tarlabaşı örneği

    Evaluation of new physical environment according to urban continuity in urban renewal projects: Tarlabasi case

    EMRE PUR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÖKSENİN İNALHAN

Geri Dön