Fizik mekan kurgularının sosyal ilişkiler üzerinden Arnavutköy yerleşimi bütününde mekan dizimi (space syntax) yöntemi ile incelenmesi
Using space syntax method of Arnavutköy settlement area researching physical space structures on social relationships
- Tez No: 213920
- Danışmanlar: PROF.DR. GÜZİN KONUK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Şehircilik ve Bölge Planlama, Urban and Regional Planning
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2007
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehircilik Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Kentsel Tasarım Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
Mekan Sentaksı (Space Syntax) yöntemi mekansal konfigürasyonlara kendi özel ölçüm değerleriyle hem kent ölçeğinde hem de bina ölçeğinde açıklamalar getirir. Yaya hareketleriyle, yayayı etkileyen mekansal çevre arasındaki ilişkileri değerlendirir. Hillier'in dediği gibi kent mekanı bir sosyal ilişkiler mekanıdır. Mekana yalnızca fiziki elemanların bileşkesi olarak bakamayız. Kültür, yaşayış tarzları, komşuluk ilişkileri gibi tüm sosyal veriler kent mekanını oluşturan bileşenlerdir. Bu yüzden mekana tüm bunların toplamını veren bir ara yüz olarak bakabiliriz. Tezde mekansal ilişkiler sisteminin değerlendirileceği örneklem bölgesi olarak Arnavutköy yerleşkesi seçilmiştir. Tarihsel arka planının yoğun olduğu bu Boğaz köyü'nün özelliği; farklı sosyal sınıfları içinde barındırarak bina tipolojilerinden de fark edilen mekansal farklılaşmayı bize sunmasıdır. Arnavutköy merkezi geleneksel dokunun yoğun hissedildiği bölgedir. Bu bölgedeki bina tipolojileri tüm Boğaz sırasınca görünen ahşap strüktür binalardır. Tarih boyunca Boğaz kıyısında bulunmasından dolayı sürdürdüğü prestijli mekansal kaliteyi bu binalardan okuyabiliriz. Özellikle 1980 sonrası İstanbul'da gecekondulaşma eyleminin artması ve Boğaz sırtlarının bu eylemde mekan seçilmesinden dolayı Arnavutköy merkezinin topografyadan dolayı etrafını saran yamaçlarında beliren bu alt kentleşme birimleri, yeni bir mekansal sistemi ortaya çıkarmıştır. Zamanla merkezle neredeyse bir sokak ötesine kadar bütünleşen bu yapılaşma günümüzde Arnavutköy merkezinin bir devamı olarak kabul edilebilir niteliğe ulaşmıştır diyebiliriz. 1990'lardan sonra bir üçüncü mekansal sistem olan kapalı siteler dediğimiz yapılaşma Arnavutköy'ü Etiler'e bağlayan tepe noktalarında konuşlanmışlardır. Üst orta gelire hitap eden bu yeni siteler içe dönük var olma şekilleriyle Arnavutköy yerleşmesini genişletmişlerdir. Mekan Dizimi (Space Syntax) yöntemi tezin hipotezinin ispatlanmasında bir analitik yöntem olarak kullanılmıştır. Bu yöntem, mekanın fiziksel yapısının viii morfolojik özelliklerinin belirlenmesinde önemli bir araçtır. Ayrıca yerleşimin sosyal ilişkilerinin oluşmasında önemli girdiler oluşturan, yalnızca fiziki analizlerde değil sosyal analizlerde de yol gösterici niteliktedir. Mekan Dizimi yöntemi, yerleşimlerinin ızgara dokusunun, mekanın bütünleştirici etkisi üzerinde durur. Bu bağlamda da tezde seçilen örneklem alanlarındaki ızgara dokuların, sosyal ilişkilerin oluşmasındaki önemli etki incelenmiş ve ne tür ızgara dokuların bütünleşmede ve yaya hareketinde etkin olduğu belirlenmiştir. Geleneksel yerleşme, gecekondu alanları ve kapalı siteler olarak analiz edilmiş olan üç farklı sosyal ve mekansal yapıyı barındıran Arnavutköy yerleşim alanında, bu üç farklı sistem karşılaştırılarak yapılan sentaktik analizlerden elde edilen bütünleşme değerlerine göre kapalı siteler, sosyal ilişkilerin oluşmasında en düşük değerlere sahip bölgeler olmuştur. Yerleşimdeki yaya hareketi ilişkilerinin incelendiği bu analizlerden geleneksel doku en erişilebilir bölge olurken, merkezin yakınlarındaki, gecekondu bölgeleri bir derece daha az güçlü çıkmıştır. Bölgenin arazi kullanım değerlerinin belirlendiği Arnavutköy'de yaya hareketleriyle kullanım şekilleri korelasyonu sonucundan geleneksel dokudaki bütünleşmesi yüksek olan sokaklarda yaya hareketini tetikleyen ticari fonksiyonların yoğun olduğu görülmüş, bu bağlamda mahalle kavramı olmayan sitelerde böyle bir ilişki gözlemlenmemiştir. Yayaların nasıl ve neden hareket ettikleri incelenmiş ve Mekan Dizimi yöntemi ile oluşturulan aksiyel grafiklerinin, yaya hareketi hakkında verdiği sonuçların doğruluğu ispatlanarak merkez ve çevresinin mekanın kavranabilirliği açısından çok doğru bir yerleşim sistemine sahip olduğu ve farklı mekansal kullanımların olduğu noktaların bütünleşmesinin güçlü olduğu ortaya çıkmıştır.
Özet (Çeviri)
The method of Space Syntax, brings explanations to spatial configurations both in urban scale and building scale with its own configurationally system. Space Syntax evaluates the relationships between movement and physical environment that effect pedestrians. As Hillier said so; urban space is a place of relationships. We can not just see the space total size of physical elements. Things like culture, life styles and behavioral settings are the backgrounds that create urban space. That?s why we can look to the space as the interface that gives us the sum of them. In this these Arnavutköy settlement has chosen as the study area where all these relations systems will be analyzed. A main characteristic of this Bosporus village which has a strong historical background is that to involve different social classes by putting forward the spatial differences with building typologies. Center region of Arnavutköy is the place where traditional pattern is heavily sustained. Building typology in this area is the wooden structure where you can see all by the Bosporus sea side. By decades being in the high prestige area in Bosporus we can read the spatial architectural quality on the buildings. Right after 1980?s because of rising up the gecekondu activation and where the Bosporus ridges had chosen as an empty space these low income settlements where corrupted the center area because of topography generated a new kind of spatial system. We can say now this structure where nearly integrated through a street away to the center area can be accept as continuing of center region. After 1990?s a third spatial system what we call as gated communities had occurred in the hill sides where connects Arnavutköy to Etiler region. This x new site what belongs to high income groups has expanded the Arnavutköy region with their introvert systems. The method of Space Syntax ,has choosen as an analitic tool to proof the hypothesis of this research. This method is an important tool to define the morphological specialities of physical structure of space. Beside, this method has a role of a way finder that constructs social relation ships in spaces, not just in physical analiysis but also in social analysis. The method of Space Syntax points out the integration effects on grid structures of spaces. In this meaning, research areas that coosen in this these had been analysed through the evoluatian of social relation ships in different grid systems and pointed out pedestrian movement effects on different grid integrations. Integration measures of comparative syntactic analysis in Arnavutköy which has these three kind of social and spatial structure, gated communities are the regions what have the minimum degrees. In Arnavutköy from pedestrian movement relations analysis, traditional area founded as the most accessible region and gecekondu areas near by the center resulted as the one degree less accessible. From land use analysis of Arnavutköy in correlation analysis comparing pedestrian movement and land use effects, in traditional pattern, as the result of analysis trade areas has found pioneering the movement patterns in high integrated streets, in this case no correlation like in the center has found in the gated communities what has no neighbored concept. In this study, analysis has done on why and how pedestrian moves through the space and from the results of Space Syntax analysis on axial graphs and movement scores, center area and surroundings has found as the correct settlement and nodes that has mixed used patterns pointed out the high integrated axes.
Benzer Tezler
- Aidiyet, kent kimliği ve kentsel koruma etkileşimi bağlamında kullanıcı sürekliliğinin irdelenmesi: Kadıköy Moda örneği
Investigation of user continuity in the context of the sense of belonging, urban identity and urban conservation interaction: The case of Kadıkoy Moda
AYLİN ŞENTÜRK
Doktora
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURAN ZEREN GÜLERSOY
- İstanbul'da eğitim donatımlarının planlanmasına ve uygulanmasına yönelik model araştırması
Model research on planning and application of education infrastructures in Istanbul
SUAT ÇABUK
Doktora
Türkçe
2003
Şehircilik ve Bölge Planlamaİstanbul Teknik ÜniversitesiŞehir ve Bölge Planlama Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL ÜNAL
- Çağdaş Suriye nesrinde siyasî hapishane edebiyatı üzerine eleştirel bir bakış
The literature of political prisons in contemporary Syrian prose analytical prepective
ABDOLGADER MOHAMED ALİ
Yüksek Lisans
Arapça
2014
Doğu Dilleri ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiDoğu Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. FİKRET ARSLAN
- Mesleki eğitim kurumlarında görev yapan atölye ve bölüm şeflerinin stres kaynaklarına etki eden faktörler
To determine the effecting factors of department and workshop chiefs in technical and professional education centers on stress resources
SERAP ŞAHİN KAROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Teknik EğitimYeditepe ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
DR. ADİL SERDAR SAÇAN
- Türkiye'de denizcilik meslek eğitimi: Sorunlar ve çözüm önerileri
Turkish maritime education: Promlems and proposed
BAYRAM DENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
DenizcilikYalova ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUNCAY GÜLOĞLU