İki dilli katılımcılarda dil ve bozucu etki kontrolünün birleştirilmiş stroop ve dil değiştirme görevi yoluyla incelenmesi
Investigation of language and interference control in bilinguals through a combined stroop and language switching task
- Tez No: 612807
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ARZU ÖZKAN CEYLAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Şimdiye kadar yapılan çalışmalar, tek dilli kişilere kıyasla iki dilli kişilerin yönetici işlev görevlerinde daha başarılı bir performans sergilediğini göstermiştir. Farklı çalışmalar, iki dilli kişilerde sadece bir dilin kullanılması gereken durumlarda bile, her iki dilin sürekli olarak eş zamanlı etkinleştiğini göstermiştir. Bu durum, tek dillilerden farklı olarak iki dilli kişilerde otomatik olarak ortaya çıkan hedef olmayan dilin kontrol edilmesi için bir takım kontrol süreçlerinin kullanılması gerektiğine işaret etmektedir. Hedef olmayan dilin kontrolünün, esasında genel yönetici kontrol işlevleri aracılığıyla gerçekleştiği, dil kontrolüne ilişkin tecrübe ve pratiğin de iki dilli kişilerde genel yönetici kontrol işlevlerinin daha başarılı kullanımına yol açtığı ileri sürülmüştür. Bu çalışmada, dil kontrolü ve yönetici kontrolün alanyazında ileri sürüldüğü gibi aynı kontrol mekanizmalarıyla gerçekleşip gerçekleşmediğini incelemek amacıyla, hem dil kontrolü (Dil geçişi maliyeti) hem bozucu etki kontrolüne (Stroop etkisi) ilişkin eş zamanlı ölçüm alınan, özgün bir Birleştirilmiş Stroop ve Dil Değiştirme görevi oluşturulmuş ve bu görev farklı dil değiştirme bağlamlarında uygulanmıştır. Görevde iki dilden uyumlu ve uyumsuz uyarıcılar sunulmuş, katılımcılardan uyarıcılar hangi dilde sunulduysa mürekkep rengini o dilde adlandırmaları (zorunlu bağlam) ve mürekkep rengini tercih ettikleri dilde adlandırmaları (serbest bağlam) istenmiştir. Tasarlanan Birleştirilmiş Stroop ve Dil Değiştirme görevinin ilk olarak geçerliği incelenmiş ve sonuçlar görevin geçerli bir ölçüm aracı olarak kullanılabileceğini göstermiştir. Ardından, görevden elde edilen dil geçişi maliyeti ve Stroop etkisi puanları incelenmiş ve sonuçlar dil kontrolü talebi düşük olan dil değiştirme bağlamına (serbest bağlam) kıyasla yüksek olan bağlamda (zorunlu bağlam), dil geçişi maliyetinin yanı sıra Stroop etkisi performansının da daha başarısız olduğunu göstermiştir. Dahası, dil geçişi maliyeti performansının, uyumlu uyarıcılara kıyasla uyumsuz uyarıcılarda daha başarısız ve benzer şekilde Stroop etkisi performansının da dil tekrarlarına kıyasla dil geçişlerinde daha başarısız olduğu görülmüştür. Bozucu etki ve dil kontrolünün aynı kontrol mekanizmalarıyla gerçekleştiği, her iki işlevi gerektiren bir görevde aynı bilişsel kaynak paylaşıldığı için her iki işleve ilişkin performansın düştüğü sonucuna varılmıştır. Sonuçlar, Ketleyici Kontrol Modeli (Green, 1998), Uyuma Dayalı Kontrol Hipotezi (Green ve Abutalebi, 2013) ve Çelişki İzleme Kuramı (Botvinick ve ark., 1999) çerçevesinde açıklanmıştır.
Özet (Çeviri)
Previous studies have demonstrated that bilinguals perform better in executive function tasks compared to monolinguals. Other studies have demonstrated that even in contexts that require using only one language, both languages of a bilingual are simultaneously active. This suggests that bilinguals should apply some sort of control to the non-target language. Since the control of the non-target language is mainly through the general executive control functions, the experience and practice of language control lead to a better performance in executive functions. In order to examine whether the language and executive control share the same control mechanisms, we designed a Combined Stroop and Language Switching task where the measures for language control (language switching cost) and interference control (Stroop effect) were obtained simultaneously and we manipulated the language switching context. At first, we investigated the validity of the Combined Stroop and Language Switching task. The results demonstrated that this task can be used as a valid measuring tool. Afterwards, we investigated the measures for language switching cost and Stroop effect obtained from the task. The results demonstrated that both language switching cost and Stroop effect performance were lower in the context with high language control demands, compared to context with low language control demands. Moreover, the language switching cost performance was lower in incompatible compared to compatible trials, and similarly, the Stroop effect performance was lower in language switch compared to language repetition trials. Considering that similar results were obtained for both measures, we concluded that the performance related to language and interference control share the same control mechanisms. The results of this study are discussed within the framework of Inhibitory Control Model (Green, 1998), The Adaptive Control Hypothesis (Green & Abutalebi, 2013) and Conflict Monitoring Theory (Botvinick, 1999).
Benzer Tezler
- The role of attitude in the first language attrition among Kurdish bilingual adolescents in Turkey
Türkiye'de çift dilli Kürt ergenlerde tutumun ana dil bozumu üzerindeki rolü
SÜLEYMAN KASAP
Doktora
İngilizce
2015
Dilbilimİstanbul Aydın Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAY BULUT
- İki dilli ve tek dilli yetişkinlerin bellek yanılmaları açısından karşılaştırılması
A comparison of false memories in bilingual and monolingual adults
NURSEN DOĞAN
- The processing of compounds in adult second language learners of English and Turkish
İngilizce ve Türkçeyi ikinci dil olarak öğrenen yetişkinlerin bileşik sözcükleri işlemlemesi
SERKAN UYGUN
Doktora
İngilizce
2016
DilbilimYeditepe Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE GÜREL
PROF. DR. AYŞE SEMRA AKYEL
- Tek dilli Türkçe ve iki dilli Türkçe-Kürtçe konuşan dil bozukluğuna sahip çocukların morfolojik ve sentaktik özelliklerinin incelenmesi
Analaysis of the morphological and syntactic characteristics of bilingual Turkish-Kurdish speaking and monolingual Turkish speaking children with specific language impairment
SEDA ESERSİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimAnadolu ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BÜLENT TOĞRAM
- A usage-based investigation of converbial constructions in heritage speakers' Turkish spoken in the Netherlands
Türkçe miras dil konuşurlarında kullanım tabanlı dilbilim kuramı bağlamında ulaç yapılarının kullanımı
MEHMET AKKUŞ
Doktora
İngilizce
2019
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiYabancı Diller Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SULTAN ÇİĞDEM SAĞIN ŞİMŞEK