Geri Dön

Флуоресценттик спектроскопия ыкмасын колдонуп уй жана топоз эттерин салыштырмалуу изилдөө

Floresans spektroskopisi yöntemiyle inek ve yak etinin karşılaştırmalı araştırılması

  1. Tez No: 613145
  2. Yazar: CILDIZAY ÖZBEKOVA
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ASILBEK KULMIRZAYEV
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Gıda Mühendisliği, Food Engineering
  6. Anahtar Kelimeler: inek eti, yak eti, et analiz yöntemleri, floresans spektroskopisi, çok boyutlu istatistik metodlar
  7. Yıl: 2010
  8. Dil: Kırgızca
  9. Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
  10. Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 124

Özet

Топоз эти жакшы текстурага ээ жана анын азыктык баалуулугу анын курамына кирген алмаштырылгыс аминокислоталарды (валин, лейцин, изолейцин, лизин, метионин, треонин, триптофан, фенилаланин) жогорку санда камтыган толук баалуу белоктор жана алмаштырылгыс жарым каныккан май кислоталарын кармаган липиддер менен шартталган. Башка бодо малдарга салыштырмалуу топоз эти майсыз белокко бай баалуу азык болуп эсептелинет. Кыргызстандын жаратылыш-климаттык жана тоют шарттарына ылайык топозчулук өнүгүп экспортко чыгарууга мүмкүнчүлүктөр түзүлүүдө. Эгер топоз эти өндүрүштүк масштабта өндүрүлө турган болсо, анын бат жана так аныкталышы талап кылынат. Ушундай арзан, бат, так жана азыкты бузбаган, жогорку сезимталдыгы жана тандоочулугу менен айырмаланган аналитикалык метод болуп флуоресценттик спектроскопия саналат. Бул жумушта флуоресценттик спектроскопия ыкмасынын уй жана топоз эттерин айырмалоо, сапатын жана касиеттерин аныктоо жана алардын химиялык курамын изилдөөдө колдонулушу көрсөтүлөт. Үлгүлөр эки жашар Нарын областынын Кочкор районундагы топоз (бука) жана уйдун (бука) соорунун ортоңку булчуңу Gluteus medius-GM, арканын упузун булчуңу Longissimus dorsi-LD жана борбуйлуу булчуң Semitendinosus muscle-ST эттеринен алынды. Ар бир булчуң эттери химиялык анализ жана флуоресценттик спектралдык анализ үчүн эки бөлүккө бөлүнүп алынды. Алынган үлгүлөр идентификацияланып полиэтилен баштыктарына аба кирбегендей кылып салынып 4°С температурада сакталды. Үлгүлөр химиялык анализ үчүн (3×9=27) кичинекей өлчөмдө кесилип, спектралдык анализ үчүн (3×54=162) 3×2 см өлчөмүндө 3-4 мм калыңдыкта кесилип даярдалды. Эт үлгүлөрүнүн химиялык анализи, ным, белок жана май үлүштөрү өлчөндү. Нымдын массалык үлүшү кургатуучу шкафта 105ºС температурада 18 саат бою кургатуу аркылуу аныкталды. Май кармашы Сокслет аппараттарында экстракциялоо жолу менен петрол эфири колдонулуп өлчөндү. Жалпы белок үлүшү үлгүлөрдөн 2 г алынып Кьелдаль ыкмасынын жардамы менен аныкталды. Флуоресценттик спектралдык анализ Fluoromax-4 спектрофлуорометрдин (Spex-Jobin Yvon, Франция) жардамы менен жүргүзүлдү. Эт үлгүлөрүнүн триптофан, рибофлавин (В2 витамини) жана А витамин эмиссия спектрлери 305-500, 410-700, 340-540 нм диапазондорунда жана дүүлүгүү толкун узундуктары 290, 382 жана 322 нм чектеринде өлчөндү. Флуоресцентттик спектрометрдин жардамы менен алынган флуоресценттик спектрлер кайра иштетүү үчүн нормалдаштырылды жана MatLab (The MathWorks Inc., АКШ) программасынын жардамы менен Негизги компоненттер анализи (PCA), Латенттик структураларга проекция (PLS) жана Латенттик структураларга регрессиянын жардамы менен дискриминанттык анализ (PLSDA) жүргүзүү методдору сыяктуу статистикалык (хемометрикалык) методдор менен иштетилип жалпы жыйынтыктар алынды. Флуоресценттик спектроскопия ыкмасынын жардамы менен триптофан, рибофлавин жана А витамини боюнча айырмачылыктары эттин тибине жараша классификациялоо мүмкүнчүлүктөрүн көрсөттү. Алынган спектралдык маалыматтарды көп өлчөмдүү статистикалык (хемометрикалык) методдор менен кайра иштетүү, PLSDA ыкмасы этти тиби боюнча 100 %, этти малдын түрү боюнча 94.3 % тактык менен туура классификациялоого мүмкүндүк берди. Спектралдык маалыматтардын жана химиялык анализ жыйынтыктардын латенттик структураларга проекциянын регрессиясы (PLSR) эт үлгүлөрүнүн химиялык курамын (ным үлүшүн 83%, белокту 72% жана майдын массалык үлүшүн 69% тактыкта) рибофлавиндин эмиссия спектрлеринин жардамы менен алдын ала айтууга мүмкүндүк берди. Изилдөөлөр, флуоресценттик спектроскопия уй жана топоз этини бат жана так мүнөздөө үчүн колдонулушу мүмкүн экендигин көрсөттү. Өзөктүү сөздөр: уй эти, топоз эти, этти анализдөө ыкмалары, флуоресценттик спектроскопия, көп өлчөмдүү статистикалык ыкмалар.

Özet (Çeviri)

Yak eti çok iyi bünyeye sahip ve onun besin değeri içindeki yeri doldurulamaz olan amin asitlerin (valin, lösin, lisin, metiyonin, treonin, triptofan, fenilalanin) yüksek sayıda içeren komle değerli protein ve yeri doldurulamaz yarı doymuş yağ asitlerin içeren yağlar ile kanıtlanmıştır. Başka ev hayvanlarına göre yak eti yağsız, proteini çok değerli besin olarak sayılmaktadır. Kırgızistanın doğal iklim ve besin zenginliklerinden dolayı yak yetiştirme gelişip yak etini ve ürünlerini ihracata çıkarmaya fırsatlar bulunmaktadır. Eğer yak eti sanayiye yönelik üretilecekse, onun hızlı ve tam belirlenişi istenilir. Böyle bir ucuz, hızlı, tam ve ürünü bozmayan, yüksek duyarlılık ve seçeneklilik özellikleriyle üstün olan analitik metodlardan biri de floresans spektroskopisidir. Bu çalışmada floresans spektroskopisi yönteminin inek ve yak etlerin karşılaştırma, kalitesini, özelliklerini belirlemede ve kimyasal bileşimini araştırmada kullanılması gösterilecektir. Örnekler ülkemizin Narın bölgesinden getirilmiş iki yaştaki yak (öküz) ve ineğin (öküz) orta gluteal kas Gluteus medius-GM, semitendinosus kas Semitendinosus muscle-ST ve sırtın uzun kası Longissimus dorsi-LD etlerinden alınmıştır. Her bir kas eti kimyasal analiz ve floresans spektral analizi için iki parçaya bölünerek alındı ve alınmış olan örnekler kendi isimlerine göre işaretlenip polietilen pöşetlerine hava girmesi engellenerek konulup 4°С sıcaklıkta saklandı. Örnekler kimyasal analiz için (3×9=27) küçük parça olarak kesilip, spektral analiz için (3×54=162) 3×2 sm genişlikte kesilip hazırlanıldı. Kimyasal analizde örneklerin nem, protein ve yağ içerikleri belirlendi. Nem içeriği kurutucu dolapta 105ºС sıcaklıkta 18 saat boyunca kurutularak belirlendi. Yağ içeriği Sokslet cihazında çıkarma yoluyla petrol eteri kullanılarak ölçendi. Toplam protein içeriği için 2 g örnek alınarak Keldal yönteminin yardımıyla belirlendi. Floresans spektral analizi Fluoromax-4 spektrofluorometr (Spex Jobin Yvon, Fransa) cihazının yardımıyla yapıldı. Et örneklerinin triptofan, riboflavin (В2 vitamini) ve A vitamin emisyon spektrleri 305-500, 410-700, 340-540 nm diyapazonlarında ve uyandırma dalga boyu 290, 382 ve 322 nm seviyelerinde ölçendi. Alınmış olan spektrler normalleştirilerek MatLab (The MathWorks Inc., АBD) programının yardımıyla istatistik (hemometrik) yöntemler, Temel bileşenler analizi (PCA), Regresyon ve tahmin yöntemi (PLSR) ve (PLSDA) sınıflandırma yöntemiyle işlemler yapılarak toplam sonuçlar alındı. Yak ve ineğin üç türlü kaslarından alınmış olan et örneklerinin triptofan, riboflavin ve A vitaminlerinin floresans spektrlerinin farklılıkları floresans yöntemi yardımıyla et türlerine göre sınıflandırma olasılığını gösterdi. Alınmış olan spektral verileri çok boyutlu istatiksel yöntemlerle işleme, eti türüne göre sınıflandırmayı % 100, eti alınmış olan hayvan türüne göre kategorize etmeyi % 94.3 sağladı. Spektral verileri ve kimyasal analiz sonuçları PLSR yöntemiyle işleme kimyasal bileşimi (nemi %83, proteini %72 ve yağı da %69 doğrulukla) riboflavinin emisyon spektrlerinin yardımıyla tahmin etmeye olasılık verdi. Araştırmamız, floresans spektroskopisinin inek ve yak etini hızlı ve doğru tayin etmede bir araç olarak kullanılabileceğini gösterdi.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    613943

    Балыктын сапатын флуоресценттик спектроскопия менен изилдөө

    Balığın kalitesini flüorosan spektroskopisi ile araştırmak

    AYNURA BARILBEKOVA

    Yüksek Lisans

    Kırgızca

    Kırgızca

    2011

    Gıda MühendisliğiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi

    Gıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ASILBEK KULMIRZAYEV

Geri Dön