Ulupamir Kırgız göçünün Türk basınına yansıması
Улуупaмир кыргыз көчүнүн түрк бaсмa сөзүндө чaгылдырылышы
- Tez No: 615253
- Danışmanlar: DOÇ. DR. YUSUF YURDİGÜL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Gazetecilik, Sosyoloji, İletişim Bilimleri, Journalism, Sociology, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Türk Soylu Mülteciler, Türk Medyası, Kırgız Göçü, Pamir Kırgızları, Ulupamir
- Yıl: 2019
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 219
Özet
İnsanların büyük bir kısmı yaşamlarına doğdukları yerde devam etmek isterler. Böyle olmakla beraber daha güzel bir gelecek düşüncesiyle ülke içerisinde veya ülkeler arasında yer değiştirenler olduğu gibi bazı durumlarda bu yer değişimi zorunlu olabilmektedir. Ne şartlarda olursa olsun, başka ülkelere göç eden kişi ve topluluklar değişik mağduriyetler ve problemlerle karşılaşmaktadırlar; karşılaşılan sorunlar arasında en önemlisi ise göçmenlerin, kendilerini kabul edebilecek bir hedef ülke bulmasıdır. Türkiye'nin özellikle Soğuk Savaş döneminde, Doğu Blok'u ülkelerinin baskısından kaçarak sığınma talebinde bulunan Türk soylu göçmenlere kucak açtığını görmekteyiz. Bu çalışmada, çağımızda çok önemli bir sorun haline gelen göç ve zorunlu göç kavramları, mülteci sorunlarının neden ve sonuçları; mülteciler için izlenen çözüm yolları, Türkiye tarafından mülteciler için uygulanan iskân ve istihdam politikaları ve bu politikaların, Türk asıllı Pamir Kırgızları üzerinden ulusal ve yerel basına yansımaları ele alınacaktır. Türk soylu göçebe gruplardan olan Pamir Kırgızları 1979 yılında SSCB'nin Afganistan'ı işgale başlaması ile Pakistan'a sığınmışlar, ardından iskân edilmek ve insanca yaşayabilmek için Türkiye'ye iltica talebinde bulunmuşlar ve 1982 yılında 2641 sayılı özel bir yasa çıkartılarak Türk asıllı Afgan diğer göçmenlerle beraber iskânları sağlamıştır. Pakistan'dan Adana'ya 03 Ağustos 1982 sabahı getirilmeye başlanan Afganistanlı Türk soylu göçmenlerin en kalabalık grubunu oluşturan Rahmankul Han önderliğindeki Pamir Kırgızları, Türkiye'ye; Afganistan'ın Wakhan bölgesi, Pamir vadilerinden gelmişlerdir. Yaşamlarının büyük bir bölümü Sovyet tehlikesiyle geçirmek zorunda kalan Pamirli Kırgızlar, Afganistan'da 1978 yılında gerçekleşen Saur Devrimi ve arkasından iktidara gelen komünist rejim yüzünden vatanlarını terk etmek zorunluluğunda kalmışlardır. Pakistan'ın kuzeyi Gilgit'te 4 yıl sığınmacı olarak kamplarda yaşadıktan sonra 1982 yılında yaklaşık 4000 mülteci ile beraber Türkiye'ye getirilmişlerdir. Söz konusu bu Kırgız topluluğunun Malatya'nın Yeşilyurt ilçesine ve Van'ın Karakündüz köyüne geçici olarak iskânı sağlanmıştır. Gerek yaşam koşulları, gerekse göçmenlerin talepleri üzerine Türkiye'nin Van ili, Erciş ilçesine bağlı olan vi Ulupamir köyüne yaklaşık 5 yıl sonra yerleştirilmişlerdir. Bugüne kadar Ulupamir köyü Kırgızlarının en büyük trajedisi haline gelen göç süreci topluluğun etnik sınırlarının ve kimlik oluşumunun önemli etkileyici unsuru haline gelmiştir. Bu süreç içerisinde farklı etnik gruplarla ekonomik, ekolojik, siyasi ve kültürel ilişkiler kurmuşlardır. Bu durum Kırgızların gündelik hayatına, kültürel özelliklerine, topluluk içindeki sosyo-ekonomik yapısına da yansımıştır. Bu tez çalışmasında Pamir Kırgızlarının dünden bugüne yapısı incelenecek aynı zamanda Pamir Kırgız topluluğunun göçlerinin Türk basınına yansıması üzerine durulmuştur. Konu içerisinde gösterilen göç olaylarının her birinin tarihi net bir şekilde gazetelerin sayılarında incelenmiştir. Ulupamir Kırgız Türklerinin göçlerinin Türk basınında sunumunu araştırma maksadıyla 1982 yılı gazetelerinde Ulupamir Kırgız Türklerinin göçlerinin gerçekleştiği dönem ele alınmıştır. Pamir Kırgız Topluluğunun Türkiye'ye göçleri 4 ulusal gazete temel alınarak göçün yaşandığı zaman 47 günlük dönem süresi içerisinde incelenmiştir. Yine aynı şekilde ülke içinde yaşanan iç göçlerde; göçlerin yaşandığı şehirlere ait 5 yerel gazetenin 47 günlük sayısının analizi ile sınırlandırılmıştır. Pamirli Kırgızların da içinde olduğu 1982 yılında gerçekleşen mülteci göçü ile ilgili Türkiye içinde bulunun ulusal gazetelerden Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Tercüman gazeteleri, yerel gazetelerden Van ilinden Bir Nisan, İki Nisan, Van Postası, Van Sesi ve Adana ilinden Yeni Adana Gazeteleri üzerinde 1982 yılının 15 Temmuz - 01 Eylül arasında toplamda 423 sayısı incelenmiştir. Araştırma yapılan Ulusal gazetelerde (Cumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Tercüman) 31 haber, yerel gazetelerde (Bir Nisan, İki Nisan, Van Postası, Van Sesi, Yeni Adana Gazeteleri) ise 43 haber olmak üzere toplamda 74 habere ulaşılmış ve bu haberler içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Адамдардын басымдуу бөлүгү өздөрүнүн киндик каны тамган жерде жашагысы келишет. Ошону менен бирге дагы да жаркын келечекти максат кылышып, бир өлкөнүн ичинде же башка өлкөгө жер которуп кеткендер бар. Кээде жер которууга мажбур болгон учурлар да кездешет. Түрдүү себептер менен башка өлкөгө көчүп кеткендер ар кандай проблемаларга туш болушат. Бул проблемалардын эң маанилүүсү болсо көчмөндөрдүн өздөрүн кабыл ала турган бир мамлекет табуулары болуп саналат. Туркия өлкөсү Кансыз согуш учурунда Чыгыш Блоктук өллкөлөрүнүн кыстоолорунан качып, баш-паанек издеген түпкү теги түрк болгон адамдарга өз кучагын ачкан. Бул эмгекте азыркы күндө абдан маанилүү маселе болуп эсептелген миграция жана мажбурдуктан улам болгон миграция түшүнүктөрү, качуулардын себеби жана жыйынтыгы, качкындар үчүн чечим издөө жолдору, Түркиянын качкындарды жумуш менен камсыз кылуу саясаты, бул саясаттын түрк тектүү Памир кыргыздарынын негизинде улуттук жана жергиликтүү медиада чагылдырылышы боюнча сөз болот. Түрк тектүү көчмөн эл болгон Памирлик кыргыздар 1979-жылы СССРдин Афганистандыбасып алуусунун себеби менен Пакистанга барышкан. Андан кийин көчүрүлүп келүү жана жакшы жашоо үчүн Түркияга баш калкалоочу жер сурап өтүнүч билдиришет. 1982-жылы 2641 номерлүү мыйзам чыгарылып, түрк тектүү башка афган көчмөндөр менен бирге көчүрүлүп келинет. 1982-жылы 3-августтун таңында Пакистандан Аданага көчүрүлүп баштаган Афганистандык түрк тектүү көчмөндөрдүн эң көп тобу болгон Рахманкул кандын жетекчилигиндеги Памирлик кыргыздар Түркияга Афганистандан Вахан аймагындагы Памир өрөөнүнөн келишкен. Памирлик кыргыздар жашоосунун бир бөлүгүн Советтик коркунуч менен жашашып, Афганистанда 1978-жылы болгон Саур төңкөрүшү жана андан кийин эле коммунисттик режимдик бийликке келиши менен мекенин таштап чыгып кетүүгө x кыргызов.Исходя из образа жизни и их требований через 5 лет они были переселены в Ванский округ Эрчиш, деревню Улуупамир. По сегодняшний день процесс миграции который превратился в самую большую трагедию кыргызов в деревне Улуу Памир является важным элементом общества в этническом рубеже и становлении человечества. Этот процесс происходил в тесных связях с другими этническими группами в экономическом, экологическом, политическом и культурном отношении.Эта ситуация повлияла также на повседневную жизнь, культурные особенности, социально-экономическое устройство общества. В данной дипломной работе была исследована прежняя и нынешняя жизнь Памирских кыргызов, а также отражение переселения общества Памирских кыргызов в турецкой медии. История темы переселения ясно и четко освещалась и раскрывалась в местных газетах. В целях исследования отражения переселения Улуупамирских кыргызов в турецкой прессе были проанализированы газеты1982 года, во время переселения Памирских кыргызов. Исследование переселения Памирских кыргызов в Турцию было основано на материале 4 национальных выпусков газет в течение 47 дней. Также был проведен анализ внутренней миграции и городов в которых происходила миграция на материале 5 местных выпусковгазет в течение 47 дней. Были исследованы 423 выпуска газет в период с 15 июля по 1 сентября 1982 года связанные с переселением беженцев Памирских кыргызов на материале газетCumhuriyet, Hürriyet, Milliyet, Tercüman, местных газет в округе Ван Bir Nisan, İki Nisan, Van Postası и Van Sesi, газет Yeni Adana в городе Адана. В исследованных национальных газетах было обнаружено 31 новостей, в местных газетах 43 новостей, итого во общем было обнаружено 74 новостей. Данные новости были исследованы методом анализа. Ключевые слова: беженцы с тюркскими корнями, Турецкая пресса, Кыргызское переселение, Памирские кыргызы, Улуупамир.
Benzer Tezler
- Van Ulupamir Kırgız Türkleri'nin siyasi tarihi ve kültürleri
Başlık çevirisi yok
NURULLAH ÇETİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
SosyolojiBitlis Eren ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VECİHİ SEFA FUAT HEKİMOĞLU
- Ekosistem perspektifi bağlamında Ulupamir Kırgız Köyü ve çevre köyler arsındaki sosyo-kültürel uyum ve sosyal politika gereksinimleri üzerine bir inceleme
A research on socio-cultural adaptation and needs of social policy between Ulupamir Kyrgyz Village and surrounding villages from the perspective of the ecosystem
ŞÜHEDA KÜÇÜKKAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sosyal Hizmetİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP ÖZDE ATEŞOK
- Van Ulupamir Kırgız ağzı üzerine derleme çalışması (inceleme- metin-sözlük)
Studying of compilation (analysis-text-index) on the dialect of Van Ulupamir Kirghiz
AYŞE NUR KIRGIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. GÜLŞEN SEYHAN ALIŞIK
- Ulupamir köyü Kırgız topluluğunun etnik sınırlarını ve kimliklerini oluşturmada göç sürecinin rolü
The role of the migration process in the formation of ethnic boundaries and identity among Kyrgyz community in Ulupamir village
ZARİNA URMANBETOVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
AntropolojiHacettepe ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. ELİF BAŞAK AKSOY
- Ulupamir Köyü Kırgız Türklerinin yaşayan gelenekleri
Living traditions of Ulupamir Village Kyrgyz Turks
EBRU YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Karabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZHYLDYZ ISMAILOVA