Tahakküm ve direniş stratejilerinin kuruluş alanı olarak medya [TV tartışma programlarında 'diyalog etiği' açısından bir inceleme
Үстөмдүк жана каршылык көрсөтүү стратегияларынын өнүгүү майданы катары масс медиа [Телеберүүдөгү дебат программаларындагы «диалог этикасынын» негизинде изилдөө]
- Tez No: 615523
- Danışmanlar: PROF. DR. SEZER AKARCALI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İletişim Bilimleri, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Medya, Televizyon, Tartışma Programları, Söylem, Tahakküm, Direniş, Diyalog Etiği, Öteki
- Yıl: 2011
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İletişim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 390
Özet
İktidar pratiğinin en somut görünümü olan tahakküm-direniş ikiliğini 'diyalog etiği' zemininde irdelemeyi hedefleyen bu çalışma, televizyon tartışma programlarının birer metin olarak analizine ve bu bağlamda kamuoyu inşacıları olarak işlev gören entelektüellerin söylemsel stratejilerine odaklanmıştır. Medya söyleminde 'öteki' konumundakinin nasıl marjinalleştirildiğinin ve hangi stratejilerle susturulduğunun saptanması, günümüz Türkiye'sindeki mevcut ideolojik sınırları görebilmek için önem taşır. Dolayısıyla bu çalışma, hem entelektüelin bilgi işçisi olarak üstlendiği kamusal sorumluluğu hem de düşünceyi hapseden kutuplaşmaları/çatışmaları mercek altına almaktadır. Bu bağlamda öncelikle 'tahakküm' ve 'direniş' kavramlarına ilişkin farklı kuramsal açılımlar sunulmaktadır. Daha sonra sosyal gerçeklikler ve iktidar ilişkileri ile diyalektik bir ilişki (söylemin gerçekliği kuran ve de temsil eden bir pratik olması) içinde olan söylemin rolü üzerinde durulmaktadır. Söylemin denetlenmesi ile zihinsel işleyişin denetlenmesi arasındaki doğrusal ilişkiyi de içeren bu girişim, tahakkümün eleştirisini iletişimin/diyaloğun özgürleşimi dolayımında yapan yaklaşımları referans alarak, 'öteki'ne yönelik sorumluluğa verimli bir zemin oluşturan 'diyalog etiği'ni tartışmakta ve bu açılımı çoğulcu bir medya ortamının yol göstericisi olarak sunmaktadır. Bu noktada 'diyalog etiği' hem konuşmacı ilesöylediği şey arasındaki ilişkiye hem de konuşmacılar arasındaki ilişkiye gönderme yapmaktadır. Son olarak da, söylemin eylem yöneliminden hareketle saptanan söylem gruplarının ('egemen/baskın', 'çekinik/baskılanan' ve 'müzakereci' söylem) ait olduğu argümanlar, retorik duruşlar ve stratejiler analiz edilmektedir. Dil kullanımında, dil çeşitlemelerinde ve üsluplarında tahakkümün ve direnişin aldığı söylemsel stratejiler, egemen/baskın görüşün kendini nasıl kurduğunu, 'öteki'ni nasıl susturduğunu ve 'öteki'nin kendi mümkün eylem alanını nasıl genişletebildiğini anlamak açısından ayırt edicidir. Böylelikle hangi düşünme biçimlerinin tahakküm kurmaya yöneldiği ve bu eylemlerin rasyonel/meşru bir haklılığa nasıl dönüştürüldüğü; diğer taraftan hangi düşünme biçimlerinin diyalojik bir zihinsel akış için belirleyici olduğu bulgulanabilmektedir.
Özet (Çeviri)
Бийликтин эң конкреттүү көрүнүшү болгон үстөмдүк кылуу жана каршылык көрcөтүү мамилелерин «диалог этикасынын» негизинде иликтөөнү максат кылган бул диссертациялык иш, телеберүүдөгү дебат программаларын бир текст катары анализдөөгө жана коомдук пикирдин түзүүчүлөрү катары функция аткарган интеллектуалдардын дискурстук стратегияларына басым жасайт. Масс медиада «башка» позициясындагыны экинчи планга коюунун жана аны сүйлөттүрбөөнүн кайсы стратегиялар аркылуу ишке ашканын аныктоо азыркы Түркиядагы идеологиялык чектерди көрөбилүүдө чоң мааниге ээ. Ошондуктан бул диссертациялык иштин көңүл чордонунда интелектуалдын билим кызматкери катары алган коомдук жоопкерчилиги жана ой жүгүртүүнү чектеген бөлүнүүлөр/тирешүүлөр турат. Мында «үстөмдүк» жана «каршылык көрcөтүү» түшүнүктөрүнө байланыштуу ар кандай теориялык табылгалар берилет. Коомдук чындыктар жана бийлик мамилелери менен диалектикалык байланышта болгон (дискурстун чындыкты курган жана аны чагылдырган бир практика болушу) дискурстун ролуна да токтолобуз. Дискурсту текшерүү менен акыл-эс иш-аракетин текшерүүнүн ортосундагы байланышты изилдөө менен бирге эле коммуникациянын/диалогдун эркиндикке ээ болушунун тегерегинде үстөмдүктү критикалап, «башкага» байланыштуу жоопкерчиликке пайдалуу негиз түзгөн «диалог этикасы» талкууланат жана бул табылганы масс iv медиа майданында жол көрсөткүч катары таанытат. Диалог этикасы сүйлөөчү менен анын сүйлөгөндөрүнүн ортосундагы байланышты да, сүйлөөчүлөрдүн ортосундагы өз ара байланышты да камтыйт. Акыркы бөлүктө дискурстун багытына ылайык аныкталган дискурстун группаларына (доминант/үстөмдүк, пассивдүү жана компромисстик) тийиштүү аргументтер, риторикалар жана стратегиялар анализделет. Тилдин колдонулушунда жана тилдин стилдеринде үстөмдүк кылуу жана каршылык көрcөтүү стратегиялары, доминант/үстөмдүк пикирди түзүү жана анын «башканы» сүйлөтпөй кою жолдорун, «башканын» өз ишмердүүлүк майданын кандайча кеңейткенин түшүнүү жагынан айырмалоочу мүнөзгө ээ. Ошентип кайсы дискурс формаларынын үстөмдүк кылууга жөндөмдүү экенин жана бул дискурс формаларынын рационалдуу/мыйзамдуу укукка кандайча айланганын, экинчи тараптан кайсы дискурс формаларынын диалогдук акыл-эс агымын жөнгө салганын аныктоого болот. Ачкыч сөздөр: масс медиа, телеберүү, дебат программалары, дискурс, үстөмдүк, каршылык көрcөтүү, диалог этикасы, башка/the other.
Benzer Tezler
- Doğa, iktidar ve direniş: Ahmetler, Güçlüköy ve Gençler köyleri örneğinde su hakkı mücadelelerinin ekoloji politiği üzerine bir inceleme
Nature, power and the resistance:A study on the political ecology of the struggles for the right to water in the case of Ahmetler, Güçlüköy and Gençler villages
NEJDET ÖZBERK
Doktora
Türkçe
2016
Kamu Yönetimiİnönü ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MİHRİBAN ŞENGÜL
- Politics of conspiracy and paranoia: Dissemination of power and resistance in Don Delillo's The Names, Mao II and Underworld
Komplo ve paranoya politikaları: Don Delillo'nun The Names, Mao II ve Underworld adlı eserlerinde iktidar ve direniş yapılarının yayılımı
MEHMET BÜYÜKTUNCAY
Doktora
İngilizce
2009
Amerikan Kültürü ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ESRA KÖRPEZ
- Politics of loss and mourning in 'İftarlik Gazoz' film
İftarlık Gazoz filminde kaybın ve yasın politikası
ALTUĞ CAN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
İngilizce
2017
Sahne ve Görüntü Sanatlarıİstanbul Bilgi ÜniversitesiKültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN HAYDARİ PAKKAN
- Burden of being a nurse: A case study on retired nurses' occupational experiences in Turkey
Hemşire olmanın yükü: Türkiye'de emekli hemşirelerin mesleki deneyimleri üzerine bir vaka çalışması
SERAY BİRCAN
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
HemşirelikOrta Doğu Teknik ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE GÜNDÜZ HOŞGÖR
- Agoranın yokluğunda tahakküm ve direniş sanatları: Karşı hegemonik mücadele alanı olarak sosyal medyada sosyal-hukuk devleti ve yurttaşlık hakları talepleri
The arts of dominance and resistance in the absence of agora: Social-law state and citizenship rights requests in social media as afield of counterhegemonic struggle
DİLEK TERZİOĞLU
Doktora
Türkçe
2024
İletişim BilimleriGiresun Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜNSELİ BAYRAKTUTAN