İslam inanç esasları açısından deizm eleştirisi
Deism criticism in terms of Islamic faith
- Tez No: 620317
- Danışmanlar: PROF. DR. İSMAİL ŞIK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Deizm, Deist, Deizm Eleştirisi, Akıl, Tanrı, Yaygınlaşan Deizm, Deism, Deist, Criticism of Deism, Reason, God, Prevalent Deism
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 99
Özet
Bu çalışma İslam düşüncesi açısından akli ve nakli delillendirmeler getirmek suretiyle deizme yönelik eleştirileri kapsamaktadır. Çalışmada İslam'ın inanç esaslarına aykırılık teşkil eden deist öğretiler incelenmiş, İslam düşüncesi açısından bu öğretilere karşı gerek ayetler ışığında gerekse de İslam alimleri perspektifinde çeşitli savunular yapılmıştır. Ele alınan çalışmanın birinci bölümünde, eleştirilerin sağlam dayanaklar üzerine oturtulabilmesi için deizm akımı genel hatlarıyla tanıtılmıştır. Buna göre; deizmin çeşitli tanımlamalarına yer verilmiş ve bu akımın diğer inanç modellerinden olan teizm ve ateizm ile olan mukayesesi yapılarak aralarındaki farklar ortaya konulmaya çalışılmıştır. Bununla birlikte deizmin çeşitlerine ve tarihsel sürecine de değinilmiş, bu akımın öğretilerinin tarihin çeşitli dönemlerinde var olduğu, ancak sistematik bir akım olarak deizmin İslam'a karşı değil; Hristiyanlık dinine karşı tepkisel olarak ortaya çıktığı vurgulanmıştır. Çalışma, deizmin çıkış süreci olarak Hristiyanlığın yarattığı çıkmazlardan kurtulma arzusunun bir tezahürü olduğunu ele alsa da, asıl amaç, deizmin İslam dinindeki öğretilerin tam karşısında olduğunu ortaya koyarak İslam esasları açısından deizme yönelik teolojik cevaplar verebilme gayesini taşımaktadır. Günümüzde popülaritesini arttıran deizm akımının temel doktrinleri olduğu bilinmektedir. İlahi bir bilgi kaynağı olan vahyi reddeden deizm akımı, Tanrı'ya olan bakış açısıyla dikkat çeker. Onlara göre salt akıl, vahyin varlığını anlamsız kılmaktadır. Vahyin reddedilmesi ise aklın öncelenerek Tanrı'nın pasifize edilmesi anlamına gelmekte, Tanrı'nın insana ve aleme olan müdahaleciliği yok sayılmaktadır. İşte aklın otorite konumunda olması, deizmde ön plana çıkan hareket noktası olduğundan dolayı bu çalışmada irdelenmiş, İslam ile deizmin akla verilen yetkinlik konusundaki temel parametreleri ele alınmıştır. Çalışmanın ana omurgasını oluşturan ikinci bölümde ise, İslam'a ve deizme göre din ve Tanrı tasavvurları ile nübüvvet kurumu ve ahiret hayatı konuları hakkında bilgiler verilmiş, deist öğretilere karşı delillendirme ve eleştirel değerlendirmeler bu bölümde yapılmıştır. Üçüncü bölüm ise, deizmin sosyolojik anlamda bıraktığı etkileri kapsamaktadır. Bundan hareketle, toplumdaki deizm tehlikesine karşı İslam dininin tam anlamıyla anlatılamamasına ve İslam'ın karşısında duran gerek deizm gerekse de diğer inanç modellerine karşı ne tür tedbirler alınması gerektiğine özellikle dikkat çekilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study involves criticisms directed to deism by bringing proofs of reason in terms of Islamic thought. In the study, deist teachings these are contrary to belief principles of Islam were examined, and various arguments were made against these teachings in the sense of Islamic thought, both in the light of verses and in the perspective of Islamic scholars. In the first part of the study, the trend of deism has been outlined in order to put the criticisms on sure bases. According to this; various definitions of deism have been tried to explain and the differences between them have been tried to elicite by making comparison with theism and atheism which are the other belief models of this movement. İn addition to this the types and historical process of deism are also mentioned. This movement existed in various periods of history, primarily emerged reactively against the Christian Religion, not to Islam as a systematic movement, was also emphasized in this part. Even though this study deals with the desire of avaid from the dilemmas created by Christianity indeed the main purpose of this study is to reveal that it's directly against the teachings in Islam, by giving theological responses to deism. Today, it is known that the deism movement that increases its popularity and it has basic doctrines. The movement of deism which is deny the revelation, draws attention with is perspective to the God. For them, pure mind makes the existence of revelation meaningless. The rejection of revelation means that the mind is prioritized and God is pacified, and God's intervention in the world and humanbeing is ignored. As the reason is the authority of the mind and the starting point that comes to the fore in deism, the basic parameters of Islam and deism on the competence given to mind have been discussed and examined in this study. In the second part, which constitutes the main backbone of the study, information is given on the issues of religion and God, according to Islam and deism and prophet institution and the life of the hereafter. The third part includes the effects of deism in sociological sense. From this point of view, this study, particulary pays attention there is no satisfying explanation, in return to danger of deism in the society and what measures should be taken against both theism and other belief models facing Islam.
Benzer Tezler
- Kişisel gelişim sisteminin kelâm ilmi açısından değerlendirilmesi
The evaluation of personal development system in terms of islamic theology
ABDURRAHMAN HAKAN KARAYILAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VEYSEL KASAR
- Anadolu Aleviliği ile İran Şiasının inanç esasları açısından mukayesesi (Adıyaman örneği)
Comparison of Anatolian Alevism and Iranian Shia in terms of principles of belief (Example of Adiyaman)
İLYAS İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DinAdıyaman ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ GÜNDOĞAR
- İnanç esasları açısından Nusayrilik - Alevilik mukayesesi
Başlık çevirisi yok
RİFAT TÜRKEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2001
DinMarmara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. MUSTAFA ÖZ
- Yeni ilm-i kelam döneminde inkârcı cereyanlar karşısında ulûhiyet tasavvuru: Elmalılı Hamdi Yazır ve Said Nursi örneği
The consideration of divine against denial flows in the new period of scientific kalam: The case of Elmalili Muhammed Hamdi Yazir and Said Nursi
ABDULBAKİ ÇİFTÇİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. VEYSEL KASAR
- Abdülkâhir el-Bağdadi'nin nübüvvet ve âhiret anlayışı
Evaluation of the sects regarded as heterodox by Abdülkâhi̇r el-Baghdadi, from the point of sources
MEHMET ARICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinÇukurova ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL ŞIK