Investigating proactive and reactive sensitivity in adult romantic relationships from a cultural perspective
Öngörüsel ve tepkisel duyarlılığın yetişkin romantik ilişkilerinde kültürel açıdan incelenmesi
- Tez No: 624810
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ BAŞAK ŞAHİN ACAR, PROF. DR. NEBİ SÜMER
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Öngörüsel duyarlılık, tepkisel duyarlılık, kaygılı ve kaçınan bağlanma, yetişkin romantik ilişkileri, kültür, Proactive sensitivity, reactive sensitivity, attachment anxiety and avoidance, adult romantic relationships, culture
- Yıl: 2020
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 173
Özet
Bu tezde, birbirini takip eden üç çalışma ile öngörüsel ve tepkisel duyarlılığın yetişkin romantik ilişkilerindeki rolü kültürler arası bakış açısıyla incelenmiş ve bağlanma boyutlarının (kaygı ve kaçınma) partner/eş duyarlılığındaki farklılıkları açıklamadaki potansiyel rolü araştırılmıştır. İlk çalışmada, partner duyarlılığı ve algılanan partner duyarlılığı ölçeklerinin psikometrik özellikleri Türkiye'de evli katılımcılar (N = 297) üzerinde incelenmiştir. Faktör analizlerinde iki duyarlılık boyutu elde edilmesine karşın, alt ölçekler arasındaki korelasyonun yüksek olması ek çalışmaların gerekliliğini işaret etmiştir. İkinci çalışmada, ölçek zorunlu cevaplama yöntemi kullanılarak senaryo temelli bir ölçeğe dönüştürülmüş ve kategorik duyarlılık değişkenleri elde edilmiştir. Türkiye'de evli çiftlerin katıldığı bir çalışma yürütülmüştür (N = 112 çift). Gözden geçirilen ölçeğin psikometrik yapısı yeterli düzeyde bulunmuştur. Öngörüsel duyarlılık ile ilişki işlevi göstergelerinin olumlu yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Kültürel beklentileri doğrulayan çift analizleri, kaçınan bağlanan kadınların ve kaygılı bağlanan erkeklerin eşlerinin öngörüsel duyarlılığını olumsuz algıladığını göstermiştir. Kadınlarda kaçınan bağlanmanın eşlerinin algıladıkları öngörüsel duyarlılık üzerinde de partner etkisine sahip olduğu bulunmuştur. Üçüncü çalışmada, Türkiye (N = 201) ve Amerika Birleşik Devletleri'ndeki (N = 224) evli/birlikte yaşayan bireyler ile kültürler arası bir çalışma yürütülmüştür. Algılanan duyarlılık ölçeğinin örneklemler arası ölçme eşdeğerliği test edilmiş, kültürler arası beklentiler araştırılmıştır. Bulgular ölçeğin iki örneklem için kısmen eşdeğer olduğunu göstermiştir. Beklentilerin aksine, tepkisel duyarlılık Türkiye için baskın örüntü olurken, ABD'de hem öngörüsel hem tepkisel duyarlılığın yaygın olduğu bulunmuştur. Beklendiği üzere, kadınlar erkekler tarafından daha fazla öngörüsel duyarlılığa sahip olarak algılanmıştır. Kaçınan bağlanma Türkiye'de her iki duyarlılık türünün de, ABD'de ise öngörüsel duyarlılığın baskın belirleyicisi olmuştur. Bulguların kültürel etkileri ve gelecek araştırmalar için öneriler tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In three consecutive studies, the current dissertation investigated the roles of proactive and reactive sensitivity in adult romantic relationships from a cross-cultural perspective and the roles of attachment orientations in understanding potential differences in partner/spouse sensitivity. In the first study, the psychometric properties of partner sensitivity and perceived partner sensitivity measures were tested on married participants in Turkey (N = 297). Although two types of sensitivity were obtained, there was a high correlation between the subscales that called for further studies. In the second study, the sensitivity measure was converted into a binary forced-choice scenario-based scale, and thus, categorical sensitivity variables were obtained. A dyadic study was conducted with married couples in Turkey (N = 112 couples). The psychometric quality of the revised scale was satisfactory, and proactive sensitivity was positively associated with the indicators of relationship functioning. Wives with high attachment avoidance and husbands with high attachment anxiety perceived their spouses' proactive sensitivity negatively. Wives' attachment avoidance also predicted husbands' perceived proactive sensitivity. In the third study, a cross-cultural study was conducted with married/cohabiting individuals in Turkey (N = 201) and the United States (N = 224). The measure was partially invariant across the samples. Contrary to expectations, reactive sensitivity was the predominant pattern in Turkey, while both proactive and reactive sensitivity were common in the US. As expected, women were perceived as more proactively sensitive than men. Attachment avoidance was the major predictor of both types of sensitivity in Turkey and proactive sensitivity in the US. Cultural implications of the findings and suggestions for further research were discussed.
Benzer Tezler
- Oksaliplatinin neden olduğu nöropatik ağrı ve trpv1 kanal aktivasyonu üzerinde selenyumun koruyucu etkisinin sıçan ve hücre kültürü ortamında moleküler tekniklerle araştırılması
Investigation of the protective effect of selenium on oxaliplatin induced neuropathic pain and trpv1 channel activation by molecular techniques in rat and cell culture medium
BİLAL ÇİĞ
Doktora
Türkçe
2018
BiyofizikSüleyman Demirel ÜniversitesiSinir Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA NAZIROĞLU
- Bisfenol A'nın fotokimyasal ileri oksidasyon prosesleri ile arıtımında toksisite ve östrojenik aktivite değişimleri
Toxicity and estrogenic activity changes during treatment of bisphenol A by photochemical advanced oxidation processes
DUYGU DURSUN
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Çevre Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiÇevre Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TUĞBA ÖLMEZ HANCI
- Reaktif ve proaktif anne duyarlılığı ile olumlu sosyal davranışlar arasındaki ilişkileri açıklayan faktörlerin incelenmesi
The investigation of the factors that explain the relationship between reactive and proactive maternal sensitivity and prosocial behaviors
GÜLPEMBE YÜCEOL AKŞİT
- Romatoid artrit hastalarında sistemik immün inflamasyon indeksi ve pan-immün inflamasyon değeri ile hastalık aktivasyonu ilişkisinin retrospektif incelenmesi
Retrospective investigation of the relationship between systemic immune inflammation index and pan-immune inflammation value and disease activation in rheumatoid arthritis patients
CELİL ASLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
İç HastalıklarıKahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÖZDE YILDIRIM ÇETİN
- Tip II diabetes mellitus hastalarında endotel disfonksiyonunun ve karotis intima media kalınlığının koroner arter hastalığı için öngördürücü yeri var mıdır?
Is evaluation of endothelial dysfunction and carotid intima media thickness valuable for predicting coronary heart disease in patients with type II diabetes mellitus?
ZEHRA İLKE AKYILDIZ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2007
KardiyolojiDokuz Eylül ÜniversitesiKardiyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. SEMA GÜNERİ