Geleneksel sohbet toplantıları bağlamında Şanlıurfa sıra geceleri üzerine bir inceleme
In the context of traditional chat meetings an analysis of Şanliurfa queue nights
- Tez No: 626578
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET EROL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gaziantep Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Günümüz teknolojisinin gelişim ve getirilerine bağlı olarak radyo, televizyon, internet, telefon ve sosyal medya gibi kitle iletişim araçlarının yaygınlaşması, toplum düzeninin ana çerçevesini belirleyen tüm ortak değerlerin değişimine zemin oluşturmuştur. Kitle iletişim araçları toplumların hayat tarzlarını dahi değiştirmiş ve buna bağlı olarak kaynağı belli olmayan yeni kültürel oluşumların ortaya çıkmasına sebep olmuştur. Tamda bu noktada çalışmamıza konu olan geleneksel sohbet toplantıları bağlamında Şanlıurfa sıra geceleri örneği cemiyet hayatındaki eğlence kültürünün bu bağlamdaki değişimine önemli bir örnek teşkil etmektedir. Sohbet toplantıları, Türkiye'nin farklı bölgelerinde“Yâren, Ateş Gezmesi, Barana, Kürsübaşı, Cümbüş Âlemleri, Ferfene, Muhabbet Gecesi, Gezek, Helva Sohbetleri, Helebiş, Oturak Âlemleri, Sıra Âlemleri, Sıra Eğlencesi, Sıra Gecesi”gibi değişik adlarla tanımlanırken, Türkiye dışındaki bölgelerde ise“Geşdek, Coro Bozo, Konuşma, Meşrep ve Muhabbet”gibi benzeri adlarla bilinmekte ve icra edilmektedir. Bu çalışmada geleneksel sohbet toplantılarının yörelere göre icra biçimleri ele alınmış ve özellikle Şanlıurfa sıra geceleri özelinde sohbet toplantılarının temsilcileri, eğlencelerin icra edildiği mekânlar ve bu müzikli eğlence biçiminin kültürel yapı içerisindeki yeri ayrıntılı olarak incelenmiştir. Günümüzde popüler kültürün etkileriyle şekillenen Urfa sıra gecesi uygulamalarının aslında folklorik bir arka planı olmasına karşın, içinden çıktığı toplumun bireylerinin ortak emeğini ve üretimini yansıtmadığı görülmektedir. Çalışma nitel bir araştırma olup, Şanlıurfa'nın en önemli canlı kültür öğelerinden biri olan Sıra Gecelerindeki uygulamaların ve geleneksel müziğin gerçekçi ve bütüncül bir biçimde analiz edildiği ve ayrıca sıra gecesi olgusunun toplumun sosyal ve kültürel açıdan insanların yaşamlarındaki anlamını var olduğu şekliyle betimlemeye çalışan araştırma türüdür. Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde; çalışmanın amacı ve önemi belirtildikten sonra Anadolu'daki Ahilik kültürü ve Türk toplumunun sosyal yaşamında halen daha varlığını devam ettiren geleneksel sohbet toplantıları hakkında açıklayıcı bilgiler verilip, Şanlıurfa'nın sosyo-kültürel durumu ve müzik kültürü hakkında genel bir değerlendirme yapılarak bu kültürün temsilcilerinden olan mahalli ustalar hakkında bilgiler verilmiştir. İkinci bölümde; tez çalışmasında kullanılan kaynaklara ait özetlere yer verilmiş olup bu kaynaklar kitap, makale ve tez olmak üzere üç başlık altında değerlendirilmiştir. Üçüncü bölümde; Şanlıurfa kültürü ve bu kültür kapsamında Sıra Gecesi geleneği ve bu gelenek dahlinde müzik kültürü ve bu kültürün geleneksel sohbet toplantıları ile olan ilişkisi incelenirken, bir yandan da Sıra Gecesi geleneğinin genel yapısı kuralları ile icra edildiği mekânlar, görev alan kişiler ve bu kişilerin görevleri hakkında bilgiler verilmiş, bu tür gecelerde icra edilen müzikler ve geleneksel makam geleneği ve gecede yapılan ikramlar ile bunların sunum şekillerine ilişkin bilgiler verilmiş olup Geleneksel sohbet toplantıları bağlamında Sıra Gecelerinde süreç içerisinde meydana gelen olumlu ve olumsuz değişiklikler ele alınarak sosyal ve kültürel açıdan oluşan yeni uygulamalara ilişkin bilgiler verilmiştir.
Özet (Çeviri)
The proliferation of mass media such as television, internet, telephone and social media is the basis for the change of all common values that determine the main framework of the social order. Mass media has even changed the lifestyles of societies and consequently led to the emergence of new causes of unknown origin. In the context of the traditional conversation meetings that are the subject of our work in this list, Şanlıurfa queue nights are an important example of the change in the entertainment culture of the sample community life in this context. Chat meetings, in different regions of Turkey“Yâren, Ateş Gezmesi, Barana, Kürsübaşı, Cümbüş Âlemleri, Ferfene, Muhabbet Gecesi, Gezek, Helva Sohbetleri, Helebiş, Oturak Âlemleri, Sıra Âlemleri, Sıra Eğlencesi, Sıra Gecesi”As defined by different names, while in regions outside Turkey“Geşdek, Coro Bozo, Konuşma, Meşrep, Muhabbet”It is known and performed under similar names. In this study, the forms of performance of traditional chat meetings according to the regions are discussed and especially the location of these musical forms in the cultural structure of Şanlıurfa queue nights, the representatives of the chat meetings, the places where the entertainment is performed and the place of this musical entertainment style are examined in detail. Although Urfa queue night practices, which are shaped by the effects of popular culture today, actually have a folkloric background, it does not seem to reflect the common labor and production of the members of the society from which it originates. The study is a qualitative research, and it is a type of research that tries to describe the practices of traditional night music, which is one of the most important live culture elements of Şanlıurfa, and traditional music, in a realistic and holistic way, and also the meaning of the queue night in the social and cultural sense of people's lives. The study consists of three parts. In the first part; After explaining the purpose and importance of the study, explanatory information about the Ahilik culture in Anatolia and the traditional conversation meetings that still exist in the social life of the Turkish society are given, and a general assessment is made about the socio-cultural status and music culture of Şanlıurfa and local masters are representatives of this culture. Information about is given. In the second part; Summaries of the sources used in the thesis study are included and these sources are evaluated under three titles as books, articles and thesis. In the third part; While examining the Şanlıurfa culture and the Queue Night tradition and the culture of music within this tradition and the relationship between this culture and traditional conversation meetings, information was given about the general structure rules of the Queue Night tradition and the places where it took place, the persons involved and their duties. , information about the music performed at such nights and the tradition of traditional makam and the treats made at night and their presentation types were given, and the information about the new practices that occurred socially and culturally in the context of traditional chat meetings were addressed in the process of Queue Nights.
Benzer Tezler
- Sosyal ve kültürel işlevleri bağlamında birikme geceleri (Ateş gezmeleri)
Bi̇ri̇kme nights in the context of social and cultural functions (Fire jaunting)
UMUT ERDOĞAN
Sanatta Yeterlik
Türkçe
2015
Halk Bilimi (Folklor)Haliç ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
PROF. SERPİL MURTEZAOĞLU
- Müzik uygulamaları bağlamında Kütahya Dağardı yöresi oda muhabbeti geleneği
Chamber chat tradition in Kütahya Dağardı region in the context of music practices
OSMAN FETHİ ARK
Doktora
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Ege ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Uygur meşrepleri üzerine bir inceleme
An analysis on Uyghur meshreps
TUGBA GÖNEL SÖNMEZ
Doktora
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. ADEM ÖGER
- Türkiye'de geleneksel sohbet toplantıları ve bu toplantılarda toplu çalma söyleme geleneği
Playing the tradition of telling traditional public meetings and conversations in these meetings in Turkey
ZEHRA ÜNLÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Sakarya ÜniversitesiFolklor ve Müzikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ YAVUZ KÖKTAN
- Seymenliğin Ankara kültürü ve müziğindeki yeri
The place and importance of seymenli̇k in Ankara region's culture and music
SITKI AKIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
MüzikHacettepe ÜniversitesiGeleneksel Türk Müzikleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYTEN KAPLAN