Müzik uygulamaları bağlamında Kütahya Dağardı yöresi oda muhabbeti geleneği
Chamber chat tradition in Kütahya Dağardı region in the context of music practices
- Tez No: 805725
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SITKI BAHADIR TUTU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Folklore, Music
- Anahtar Kelimeler: Kütahya, Dağardı yöresi, Geleneksel sohbet toplantıları, Oda mmuhabbeti, Müzik kültürü, Aziz Baltak, Kütahya, Dağardı region, Traditional sohbet meetings, Chamber chat, Music culture, Aziz Baltak
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Müziği Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 177
Özet
Tez çalışması kapsamında, Kütahya ili Merkez, Aslanapa ve Altıntaş ilçelerine bağlı Nuhören, Abaş, Gecek, Kumarı köylerinde“oda muhabbeti/ odaya çıkma”geleneği odağında alan araştırması yapılmıştır. Konuyla ilgili literatür tarandıktan sonra problem olarak belirlenen“Kütahya Dağardı yöresini belirleyen coğrafi ve kültürel unsurlar nelerdir? Dağardı terimi ne anlama gelmektedir? Kütahya Dağardı yöresi odaya çıkma geleneğinin yapısal ve işlevsel bileşenleri nelerdir? Kütahya Dağardı yöresi köy odası etkinliklerinde müzik uygulamaları, bu uygulamaların yapısal ve işlevsel özellikleri nelerdir? Kütahya Dağardı köylerindeki oda muhabbetleri ile merkezde gerçekleştirilen gezek toplantılarının benzerlikleri/ farklılıkları nelerdir? Dağardı yöresi köy odası muhabbetlerinin, SOKÜM listesinde yer alan geleneksel sohbet toplantıları arasındaki yeri nedir?”soruları cevaplandırılmaya çalışılmıştır. Yapılan alan çalışmasında, yörede yaşayan halka mensup kişilere ait ve köyde misafir ağırlama amacıyla yapılmış odalarda gerçekleştirilen toplantılar görsel ve işitsel olarak kayıt altına alınmıştır. Bu çalışmalar neticesinde oda muhabbeti geleneği hakkında elde edilen veriler yapısal, işlevsel halkbilimi kuramları ve performans teori ile bağdaştırılarak incelenmiş olup,“oda muhabbeti/ odaya çıkma”geleneğine ilişkin temel özellikler ortaya konulmuştur. Oluşturulan tablolar aracılığıyla, geleneğin icrasında karşılaşılan temel adımlar ve bu adımların oda muhabbeti toplantılarına ve yerel halkın sosyal yaşamına dönük işlevleri tespit edilmiştir. Ayrıca, oda muhabbeti toplantılarının ana unsuru olan müzik-oyun uygulamalarının yapısal özellikleri, görsel ve işitsel kayıtlara dayanan nota metinleri ve bu metinlere kaynaklık eden icraların değerlendirilmesi yoluyla açıklanmaya çalışılmıştır. Tez konusu kapsamında ulaşılan temel sonuçlar şu şekilde sıralanabilir: Dağardı terimi, Kütahya ili Merkez ilçe ve civarında yaşayan halk tarafından, bölgenin coğrafi konumundan yola çıkarak türetilmiştir. Kütahya ili Merkez ilçesi Yellice Dağı mevkiine“Dağ”, arkasında kalan köylere de dağın ardı anlamına karşılık gelen“Dağardı”denildiği tespit edilmiştir. Kütahya ve yakın çevresinde“yaren, gezek”terimleriyle ifade edilen sohbet toplantıları, Dağardı yöresinde yer alan köylerde“oda muhabbeti, odaya çıkma”şeklinde adlandırılmaktadır. Kütahya Dağardı yöresi oda muhabbetleri ile ilgili yapılan alan çalışmalarında kaynak kişilerden elde edilen bilgilere göre, oda muhabbeti geleneği 150 yıldır devam eden bir yerel kültür unsurudur. Kütahya Dağardı yöresi oda muhabbetleri, kış aylarında, akran erkekler arasında, en az on beş günde bir olmak üzere, köyde bulunan şahsa ait kapalı mekânlarda, müzisyen ve yerel halk oyunlarını bilen, yöre kültürüne mensup bireylerin katılımıyla yapılmaktadır. Kütahya Dağardı yöresi müzik kültürünün en önemli aktörü Aziz Baltak'tır. Kütahya Dağardı yöresi oda muhabbetlerinde temel olarak icra edilen oyun eşlikli halk türküleri“Gar mı Yağdı Kütahya'nın Dağına, Kütahya Çiftetellisi, Yabandan Gel”adlı eserlerdir. Kütahya Dağardı yöresi müzik kültürü günümüzde elektro bağlama ve synthesizer keyboard ile icra edilmektedir. Kütahya Dağardı yöresi müzik-oyun geleneğinde tespit edilen icra sistematiği“Zeybek + Oyun Havası + Yarım Zeybek”formundadır. Zeybek“Gar mı Yağdı Kütahya'nın Dağına”adlı eseri, oyun havası 2/4'lük tartımda ve genellikle 150 bpm metronomda icra edilen“Yabandan Gel”,“Saffet Efendi”gibi Orta Anadolu türkülerini, yarım zeybek ise“Gar mı Yağdı Kütahya'nın Dağına”adlı eserin saz kısmını ifade etmektedir. Bu form, yörenin halk oyunlarına hâkim olan kişilerden beklenen bir icra sistematiğidir.“Dağardı”terimi ile ifade edilen yöre ve bu yörede gerçekleştirilen“oda muhabbeti/ odaya çıkma”etkinliği ile ilgili bilgi ya da belgelerin Kütahya folklorunu konu edinen basılı kaynaklarda yer almaması nedeniyle bu araştırma, alanda yazılan ilk sistematik kaynak olması bakımından önemli görülmektedir. Kütahya Dağardı yöresi oda muhabbeti geleneğinin, halkbilimi ve halk oyunları uzmanları tarafından da derinlemesine araştırılması sonucunda SOKÜM listesinde yer alabilecek yeterli hacme sahip olduğu öngörülmektedir.
Özet (Çeviri)
Within the scope of the thesis study, a field research was carried out in the focus of the tradition of“oda muhabbeti/ odaya çıkma”in the villages of Nuhören, Abaş, Gecek and Kumarı in the Merkez, Aslanapa and Altıntaş districts of Kütahya. After reviewing the literature on the subject,“What are the geographical and cultural elements that determine the Kütahya Dağardı region? What does the term Dağardı mean? What are the structural and functional components of the tradition of ”odaya çıkma“ in the Kütahya Dağardı region? What are the musical practices in the village room activities of Kütahya Dağardı region, what are the structural and functional features of these practices? What are the similarities/ differences of the ”oda muhabbetleri“ in the Kütahya Dağardı villages and the gezek meetings held in the center? What is the place of the ”köy odası muhabbetleri“ of Dağardı region among the traditional chat meetings in the SOKÜM list?”questions have been tried to be answered. In the field study, the meetings held in rooms belonging to people belonging to the folk culture living in the region and made for the purpose of hosting guests in the village were recorded visually and audibly. As a result of these studies, the data obtained about the tradition of chamber chat were examined by associating them with structural and functional folklore theories and performance theory, and the basic features of the tradition of“oda muhabbeti/ odaya çıkma”were revealed. Through the tables created, the basic steps encountered in the execution of the tradition and the functions of these steps towards the chamber chats and the social life of the local people have been determined. In addition, the structural features of music-dance practices, which are the main elements of chamber chats, are tried to be explained by evaluating the musical note texts based on visual and auditory recordings and the performances that are the source of these texts. The main conclusions reached within the scope of the thesis can be listed as follows. The term Dağardı was derived by the people living in and around the Central district of Kütahya, based on the geographical location of the region. It has been determined that the Yellice Mountain location in the Merkez district of Kütahya is called“Dağ”and the villages behind it are called“Dağardı”, which means behind the mountain. Chat meetings, which are expressed with the terms“yaren, gezek”in Kütahya and its surroundings, are called“oda muhabbeti, odaya çıkma”in the villages located in Dağardı region. According to the information obtained from the source people in the field studies about the chamber chats in the Kütahya Dağardı region, the tradition of chamber chat is a local cultural element that has been going on for 150 years. In Kütahya Dağardı region, oda muhabbetleri are held between peer men at least once every fifteen days in the winter months, in private indoor spaces in the village, with the participation of musicians and individuals belonging to the local culture, who know local folk dances. Aziz Baltak is the most important actor of the musical culture of the Kütahya Dağardı region. The folk songs accompanied by the dance, which are basically performed in the oda muhabbetleri of the Kütahya Dağardı region, are the works called“Gar mı Yağdı Kütahya'nın Dağına, Kütahya Çiftetellisi, Yabandan Gel”. Today, the music culture of Kütahya Dağardı region is performed with electro baglama and synthesizer keyboard instruments. The performance systematic determined in the music-dance tradition of Kütahya Dağardı region is in the form of“Zeybek + Oyun Havası + Half Zeybek”. Zeybek: The song called“ Gar mı Yağdı Kütahya'nın Dağına”, Oyun Havası: which is performed in 2/4 scale and usually with a 150 bpm metronome, includes Central Anatolian folk songs such as Yabandan Gel and Saffet Efendi and Half Zeybek: Gar mı Yağdı Kütahya'nın Dağına represents the instrumental part of the song. This form is a performance systematic expected from the people who have mastered the folk dances of the region. This research is considered important in terms of being the first systematic resource written in the field, since the information or documents related to the region expressed by the term“Dağardı”and the“oda muhabbeti/ odaya çıkma”activity carried out in this region are not included in the printed sources dealing with Kütahya folklore. It is predicted that the tradition of chamber chat in the Kütahya Dağardı region has enough volume to be included in the list of SOKÜM as a result of in-depth research by folklore and folk dance experts.
Benzer Tezler
- Güzel sanatlar lisesi müzik bölümleri çalgı eğitimine yönelik öğretmen ve öğrenci görüşlerinin çeşitli boyutlarıyla incelenmesi
Investigation of the various dimensions of teachers and students' views intended for instrument education in music departments of fine arts high school
ELİF ÖZMUMCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SERKAN UMUZDAŞ
- TRT repertuvarına kayıtlı Karadeniz bölgesi türkülerinde kuş motifleri
Bird motifs in the Black Sea region in folk song registered to TRT repertuvarine
BÜŞRA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Kütahya Dumlupınar ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MÜNİRE BAYSAN
- Yozgat ili Boğazlıyan ilçesinin yerel müzik kültürü
The Local music culture of Boğazlıyan in Yozgat
FULYA AÇIKSÖZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Halk Bilimi (Folklor)Hacettepe ÜniversitesiEtnomüzikoloji ve Folklor Ana Bilim Dalı
DOÇ. ERTUĞRUL BAYRAKTARKATAL
YRD. DOÇ. DR. ERHAN ERSOY
- Müziğin ve sanatın inşaat işçilerinin motivasyonlarına etkisi
Başlık çevirisi yok
BURAK KUZU
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Sağlık EğitimiÜsküdar Üniversitesiİş Sağlığı ve Güvenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVDA ASQAROVA
- Reklam tasarımında yaratıcı sürecin algı yönlendirme üzerindeki önemi ve bir uygulama tasarımı
The importance of the creative process on perception orientation in advertising design and an design practice
MELİKE SİNEM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Güzel SanatlarAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiMedya Tasarımı Ana Sanat Dalı
PROF. ÇİĞDEM DEMİR