Kürtlerde kültürel bellek ve destanlar; Dewrêş û Edûlê
Cultural memory and epics in kurdish tradition; Dewrêş û Edûlê
- Tez No: 626772
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NAZAN HAYDARİ PAKKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Bilgi Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Programlar Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kültürel İncelemeler Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 66
Özet
Yazıdan daha fazla söze başvurmuş olan Kürtlerde sözlü gelenek, kültürel belleğin zinde kalmasında manevi mirasa sahiptir. Kürt toplumunda birikimlerini söz aracılığıyla bellekte taşıyan sözlü edebiyatın aktarıcıları olan Dengbêjler ve çirokbêjler genellikle yazı kültürüne çok sonra sahip olmalarından kaynaklı çok iyi bir bellek ve söyleme yeteneğine sahiptirler. Devraldıkları geleneği sürdürmekle beraber bir toplumun belleğini canlı tutma görevini üstlenmişlerdir. Kültürel belleğe ilişkin pek çok bilgiyi sözlü kültür ürünlerinden öğrenen Kürtler, toplumun hikâyelerine dair gerçeğe en yakın kaynak olarak bir sözlü kültür halk ürünü olan destanlara başvurmaktadırlar. Kürt kültürü ve tarihine dair güncel bilgilere ve kültürel temalara sahip Dewrêş û Edûlê destanı Dengbêjler aracılığı ile günümüze kadar gelmiştir. Destanın kahramanı olan Dewrêş'in trajedisine baktığımızda, o dönemde yaşayan Kürt aşiretlerinin yönetilmeye karşı duydukları tahammülsüzlük ve buna bağlı olarak da farklı inançlara rağmen var olma savaşının bedelleri ve bir aşkın trajedisi vardır. İşte Dengbêj bu savaşlarda kaybeden, sürgün edilen, direnen kahramanların yarattığı değerleri anlatılarıyla görünür kılmaktadır. Bu çalışmada anonim ve epik türe dahil edilen Dewrêş û Edûlê destanına, belirli temalar üzerinden yaklaşarak sosyal yaşamı, kadın imajlarını ve inanç temsillerini çözümlemek amaçlanmıştır. Kürtlerin ortak hafızasında yer alan Dewrêş û Edûlê destanını kültürel bellek çerçevesinde değerlendirebilmek için toplumsal hafıza, kültürel bellek ve sözlü kültür üzerine teorik incelemeler ve kavramsal çerçeve oluşturularak bu destanı dillendiren Dengbêjlerin ses kayıtları deşifre edilip destana dair incelemeler yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
Oral tradition in Kurds, who resort to more Words than Writing, has a spiritual heritage to memory retention. Dengbêjs and çirokbêj, who are the transmitters of oral literature in Kurdish society that carry their knowledge through words, They have very good memory and telling ability. Because They usually have a writing culture after a long time.Both they have taken on the task of keeping the memory of a society alive and They have taken over maintaining the tradition.Kurds, who learn a lot of information about cultural memory from verbal cultural products, refer to epics, which are an oral culture folk product, as the true source of the stories of society.The epic of Dewrêş û Edûlê, which has up-to-date information and cultural themes on Kurdish culture and history, has survived through the Dengbêjs.When we look at the tragedy of Dewrêş, which has the hero of the epic, there are the existence of war's costs and tragedy of love despitethe intolerance of the Kurdish tribes living in that period and the different beliefs.Dengbêj makes the values created by the heroes who lost, exiled and resisted in these wars made it visible with their narratives.In this study, it is aimed to analyze social life, female images and representations of faith by approaching Dewrêş û Edûlê epic, which is included in anonymous and epic genre, through certain themes.In order to evaluate the Dewrêş û Edûlê epic in the common memory of the Kürds within the framework of cultural memory, theoretical studies and conceptual framework on social memory, cultural memory and oral culture were created and Dengbêj's voice recordings were deciphered and investigations were made on the epic.
Benzer Tezler
- Dı edebıyata kurdî de folklor û roman lı dor texeyyulên berê rêçên îroyîn
Kürt edebi̇yatinda folklor ve roman geçmi̇şi̇n tahayyülleri̇ etrafinda bugünün i̇zleri̇
RAMAZAN ÇEÇEN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2013
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDURRAHMAN ADAK
- Kadın kimliği bağlamında kültürel bellek ve Van merkezdeki kadın dengbêjliği yansımaları
Cultural memory in the framework of women identity and the reflections of women dengbêj at the center of Van
SELDA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)İstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Bilim Dalı
DOÇ. SERPİL MURTEZAOĞLU
- Kültürel bellek ve dengbejlik: Doğu Anadolu'daki ''dengbejlik'' geleneğinde bellek üretimi
Cultural memory and traditional story-telling (dengbejlik): Memory production of the eastern anatolian traditional story-telling
YUSUF UYGAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Halk Bilimi (Folklor)Mimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSosyoloji Bölümü
PROF. DR. MERAL ÖZBEK
- Günümüz kentinde kurban ritüeli
The ritual of sacrifice in present-day urban areas
FERYA ÇALIŞ
Doktora
Türkçe
2016
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Halk Bilimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖCAL OĞUZ
- Kırkpınar Güreşleri'nin halk bilimsel açıdan incelenmesi
The examining of Kırkpınar Wrestling in terms of folklore
MEHMET DERVİŞOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Halk Bilimi (Folklor)Trakya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. SELMA SOL