Geri Dön

Toplumsal fen okuryazarlığını belirlemeye yönelik ölçek geliştirme çalışması: Delphi tekniği uygulaması

A scale development study to determine public science literacy: Delphi technique

  1. Tez No: 628586
  2. Yazar: BURÇİN TURAN BEKTAŞ
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FAİK ÖZGÜR KARATAŞ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Trabzon Üniversitesi
  10. Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: İlköğretim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Fen Bilgisi Eğitimi Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 388

Özet

1980'lerden beri, fen okuryazarlığının ne anlama geldiğini tanımlama ve şekillendirme çabaları olmuştur. Bununla birlikte fen okuryazarlığının sosyal olarak inşa edilmiş olmasından dolayı kullanıldığı bağlam ve çağ ile değiştiği öne sürülmektedir. Bu şekilde düşünüldüğünde 21. yüzyılda küresel toplumun taleplerini karşılamak için, fen okuryazarlığını şu anki görüşlerle yeniden düşünmek ve daha küresel bakış açısı ve yeterlilik içeren bir vizyon getirmek gereklidir. Bu nedenle küresel toplumda yaşamak için ihtiyaç duyulan entelektüel kaynak ve değerlere sahip bireyler yetiştirmek amacıyla gerekli olan fen okuryazarlığı için yeni bir çerçeve çizilmesi önem taşımaktadır. Bu araştırmada 21. yüzyılda fen okuryazarlığının yapısının yeniden belirlenmesi ve bu doğrultuda Türk toplumunun fen okuryazarlığının tespitine yönelik özgün bir fen okuryazarlığı ölçeği geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bu amaca ulaşmak için araştırma iki aşamada yürütülmüştür. Birinci aşama olan fen okuryazarlığının boyut, alt boyut ve fen okuryazarı bir bireyin sahip olması gereken kavramların belirlenmesinde Delphi tekniği kullanılmıştır. İkinci aşama fen okuryazarlığı ölçeğinin geliştirilmesidir. Bu aşamada Delphi tekniği ile belirlenen fen okuryazarlığının boyut, alt boyut ve kavramları kullanılarak geliştirilen fen okuryazarlığı ölçeğinin geliştirme sürecinde verilerin elde edilmesinde tarama (survey) yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın birinci aşamasında katılımcı grubunu Türkiye'de ve yurt dışında farklı üniversitelerde akademisyen olarak görev yapan 60 uzman oluşturmuştur. Bu doğrultuda fen okuryazarlığı ölçeği geliştirme sürecinde Trabzon ilinde yaşayan 597 bireye uygulanmıştır. Delphi tekniğinin tüm turları tamamlandığında, ikinci turda 56 ve üçüncü turda 19 olmak üzere toplam 117 maddeden 75'inde uzmanlar tarafından görüş birliğine varılmıştır. Bu maddelerden yararlanılarak geliştirilen fen okuryazarlığı ölçeğinin kapsam geçerliği indeksi her iki form için 0,89 olarak belirlenmiştir. Ölçeğin güvenirlik çalışması iç tutarlılık katsayıları, Cronbach alpha değeri kullanılarak belirlenmiştir. Birinci form için ölçeğin Cronbach alpha güvenirlik katsayısı 0,79 iken, ikinci form için 0,80 olarak hesaplanmıştır. Bu bulgulara göre Delphi tekniği sonunda 21. yüzyılda fen okuryazarlığının, bilimin temel kavramları ve ilkeleri; bilim, teknoloji, mühendislik, matematik, toplum ve çevre; bilimsel süreç becerileri; bilimsel düşünme becerileri; 21. yüzyıl becerileri ve değer ve tutum boyutlarından oluşturduğu sonucuna ulaşılmıştır. Aynı zamanda bu çalışma ile Türk toplumun fen okuryazarlığını belirlemeye yönelik alanyazına geçerli ve güvenilir bir ölçek kazandırıldığı söylenebilir. Fen okuryazarlığı ölçeğinin ülke genelinde düzenli ve sürekli uygulanması politika yapıcıların veri destekli kararlar almasında yardımcı olacağına inanılmaktadır.

Özet (Çeviri)

Since the 1980s, there have been efforts to define and shape what science literacy means. However, it is suggested that science literacy has changed with the context and time in which it is used because it is socially constructed. In this way, in order to meet the demands of the global society in the 21st century, it is necessary to rethink science literacy with the current views and bring a vision with a more global perspective and competence. For this reason, it is important to draw a new framework for the science literacy necessary to raise individuals with the intellectual resources and values needed to live in the global society. In this research, it is aimed to redefine the structure of science literacy in the 21st century and to develop an original science literacy scale in order to determine the science literacy of Turkish society. To achieve this aim, the research was carried out in two stages. Delphi technique was used to determine the dimension, sub-dimension and concepts of a science literate individual, which is the first stage of science literacy. The second stage is the development of the science literacy scale. At this stage, the survey method was employed to obtain the data after the science literacy scale items were constructed by using the science literacy dimension, sub-dimension and concepts determined by Delphi technique. The participants of the first phase of the study were 60 academics, who are called experts, from different universities in Turkey and abroad. In the second phase, the science literacy scale was administrated to 597 individuals living in Trabzon. When all the tours of Delphi technique were completed, 75 of the 117 items were selected in consensus by the experts as dimensions or sub-dimensions of science literacy. Accordingly, the content validity index of the science literacy scale, constructed based on the dimensions determined by Delphi phase, was 0.89 for both forms. The internal consistency coefficients of the scale were determined by using Cronbach alpha value. The Cronbach's alpha reliability coefficient was 0.79 for the first form and 0.80 for the second form. According to these findings, science literacy in 21st century should include following dimensions or certain aspects of these dimensions, the basic concepts and principles of science; science, technology, engineering, mathematics, society and environment; scientific process skills; scientific thinking skills; 21st century skills and values and attitudes. At the same time, it can be said that with this study, a valid and reliable scale has been provided to the literature for determining the scientific literacy of Turkish society. Regular and continuous implementation of the science literacy scale across the country can help policy-makers make data-driven decisions.

Benzer Tezler

  1. İlköğretim bölümü öğretmen adaylarının aldıkları programlara bağlı olarak çevre okuryazarlıkları bakımından karşılaştırılması

    The comparison of environmental li̇teracy of pre-service teacher at the department of elementary education according to their programs

    SEREN ERTEN KOZLU

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesi

    İlköğretim Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BERNA GÜCÜM

  2. Okul öncesi, sınıf öğretmeni ve fen bilimleri öğretmenlerinin evrensel fen okuryazarlık düzeylerinin belirlenmesi

    Determining the universal science literacy levels of preschool, classroom teachers and science teachers

    KAMİL ANGAY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Eğitim ve ÖğretimNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHRA MOLU

  3. Enerji kaynaklarına ilişkin öğrenci görüşleri ve enerji okuryazarlığı: Durum çalışması

    Student views on energy resources and energy literacy: Case study

    VİLDAN BOZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    EnerjiYıldız Teknik Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ASLI GÖRGÜLÜ ARI

  4. Ortaöğretim öğrencilerinin çevre okuryazarlık düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

    Investigation of environmental literacy levels of secondary school students in terms of various variables

    SELDA KABLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimGazi Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. MELİKE ÖZER KESKİN

  5. Sosyobilimsel konular bağlamında öğrencilerin epistemik belirsizliklerinin incelenmesi

    An investigation of students' epistemic uncertainties in the context of socioscientific issues

    ANIL YURDAKUL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    Matematik ve Fen Bilimleri Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÇİĞDEM HAN TOSUNOĞLU