The vowel triangle of Turkish and phonological processes of laxing and fronting in turkish
Türkçenin ünlü üçgeni ve Türkçedeki sesbilimsel gevşeme ve önleşme süreçleri
- Tez No: 628679
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP DOYURAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İngiliz Dilbilimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bu tezin dayanak noktalarından biri, akustik gerçekliği yansıtan evrensel bir ünlü şemasına duyulan ihtiyaçtır. IPA tablosunda temsil edilen ünlü dörtgeni, ünlü alanını akustik sesbilgisi yönünden doğruyu yansıtmamaktadır. Lindsey (2017) IPA tablosuna bir alternatif olarak ses temelli bir ünlü üçgeni önermektedir. Türkçenin ünlü üçgeninin, Lindsey (2017) tarafından öne sürülen alternatif ünlü tablosu ile aynı doğrultuda olan, belli bir dile ait ilk ünlü tablosu olması hedeflenmiştir. Çalışma için içlerinde 12 sesbirimciğin sekizer kez geçtiği 51 kelime belirlendi. Toplamda 96 (12 x 8) ünlü sesbirimciğine sahip bu kelimeler, PowerPoint slaytlarında kısa tanımlarıyla beraber katılımcılara gösterildi. Ünlülerin F1 ve F2 değerleri PRAAT yardımıyla hesaplandı. Konuşucuların ünlülerinin F1 ve F2 değerlerinin genel ortalamaları üzerinde Lobanov (1971) normalizasyon yöntemi kullanıldı. Bu değerlere dayanılarak, Türkçenin ünlü üçgeni ortaya koyuldu. Türkçedeki ünlüler birçok farklı çalışmada incelenmiştir (Coşkun, 2008; Ergenç & Uzun, 2017; Selen, 1979; Demircan, 2009; Erguvanlı-Taylan, 2015). Fakat, Türkçedeki ünlülerin sesbirimcikleri ve sesbirimleri henüz kapsamlı bir biçimde açıklanmamıştır. Sözü edilen ünlülerin sesbirimcikleri ve sesbirimlerine ilişkin sesbilimsel süreçler bu tezde takdim edilmiştir. Bunun yanında bu çalışma, söz konusu sesbilimsel süreçleri ortaya çıkaran kuralları da kapsamaya çalışmaktadır. Türkçede ünlüleri ilgilendiren en az iki sesbilimsel süreç bulunduğu düşünülmektedir. Bunlar önleşme ve gevşemedir. Bu çalışmada ünlü önleşmesi için bir kural ve gevşeme için dört kural ortaya atılmıştır. Bu kurallar yardımıyla, ölçünlü Türkçedeki ünlü sesbirimcikleri ve sesbirimleri arasında gözlemlenen sesbilimsel ilişkiler açıklığa kavuşturulmuştur.
Özet (Çeviri)
One of the motives for this thesis is the need for a universal vowel chart based on acoustic fact. The vowel quadrilateral represented in the IPA chart distorts the vowel space in terms of acoustic phonetics. Lindsey (2017) proposes a sound-based vowel triangle as an alternative to the IPA chart. The vowel triangle of Turkish is meant to be the first language-specific vowel chart in line with the alternative vowel chart of Lindsey (2017). 51 words, in which 12 allophones occur 8 times each, were selected for the study. These words containing a total of 96 (12 x 8) vowel allophones were presented to the participants with short definitions in PowerPoint slides. F1 and F2 values of the vowels were calculated with the help of PRAAT. The Lobanov (1971) method of normalization was employed on the overall means of F1 and F2 of the vowels of the speakers. Based on these values, the vowel triangle of Turkish is demonstrated. Turkish vowels have been examined in different bodies of work (Coşkun, 2008; Ergenç & Uzun, 2017; Selen, 1979; Demircan, 2009; Erguvanlı-Taylan, 2015). Nevertheless, vowel allophones and phonemes in Turkish have not been comprehensively explained yet. The phonological processes regarding these vowel allophones and phonemes are introduced in this thesis. In addition, this study attempts to cover the rules outputting these phonological processes. Turkish seems to possess at least two phonological processes regarding vowels, namely fronting and laxing. This study puts forward one rule for vowel fronting and four rules for laxing. With the help of these rules, the phonological relations observed between the vowel allophones and phonemes of standard Turkish are clarified.
Benzer Tezler
- The influence of vowel harmony on Turkish native speakers learning an artificial language system
Türkçe 'yi anadil olarak konuşan deneklerin yapay bir dil sistemi öğrenmesinde ünlü uyumunun rolü
ASLI ALTAN
Doktora
İngilizce
2008
Türk Dili ve EdebiyatıHacettepe Üniversitesiİngiliz Dili Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. IŞIL ÖZYILDIRIM
- Türkiye Türkçesinde ünlü ünsüz etkileşimleri
Vowel consonant interaction in Turkish
MEHMET SAMİ ORBERK
- Konuşmanın kişiye özgü değişmezleri: Ünlüler üzerine sesbilgisel bir çalışma
Speaker specific invariants in speech: A phonetic study on vowels
EKREM MALKOÇ
- Mirzâ-Zâde Mehmed Sâlim divanı sözlüğü [Bağlamlı dizin ve işlevsel sözlük]
The glossary of Mirzâzâde Mehmed Sâlim [Contextual and functional dictionary]
METİN AYDIN
Doktora
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıAdıyaman ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZMİ ÖZEROL