Gagauzların dil durumu üzerine toplumdilbilimsel bir inceleme
A sociolinguistic study on the language situation of Gagauz people
- Tez No: 628790
- Danışmanlar: DOÇ. DR. İBRAHİM AHMET AYDEMİR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
Bu çalışmada dillerin tehlike altına girme süreçleri ve konu ile ilgili toplumdilbilimsel kavramlar açıklanarak, tehlikedeki Türk dillerinden biri olan Gagauzcanın günümüzdeki durumu tartışılmıştır. Dil hakkındaki değerlendirmeler, Komrat'ta ve Avdarma köyünde gerçekleştirdiğimiz saha araştırmasından elde edilen malzemelere ve diğer araştırmalardan edinilen bilgilere göre yapılmıştır. Gagauzlar tarih boyunca, savaşlar ve siyasi sebeplerden dolayı birçok kez göç etmiş ve farklı ulusların egemenliği altında yaşamak zorunda kalmış bir halktır. Yapmış oldukları göçlerin getirmiş olduğu coğrafi ayrılık ve değişiklikler, kültür ve dilin üzerinde yoğun etkiler bırakmıştır. Bu etkiler sonucunda da Gagauzlar çokdilli bir toplum haline gelmiştir. Baskın dillerin ve kültürlerin yoğun etkisi altında Gagauz Türkçesi, zamanla zayıflayarak günümüzde tehlikede olan Türk dilleri kategorisine girmiştir. Gagauzlar, başta Moldova olmak üzere çoğunluk olarak Ukrayna ve Romanya'da yaşamaktadır. Ayrıca Yunanistan, Bulgaristan, Kazakistan, Türkiye ve Makedonya gibi ülkelerde de Gagauzca konuşuru bulunmaktadır. Çalışmanın birinci bölümünde, dilin zayıflama süreçlerini geçmişten günümüze değerlendirebilmek için Gagauzların tarihi, dili ve dil ile ilgili gelişmeler üzerinde durulmuştur. İkinci bölümde bir dilin tehlike altında olma durumu incelenerek, dil seçimi, dil değiştirimi, dil ölümü gibi toplumdilbilimsel kavramlara yer verilmiş ve bu kavramlar ayrıntılı olarak örneklerle birlikte açıklanmıştır. Araştırmanın son bölümünde ise Gagauzcanın tehlike altında olmasının sebeplerine değinilmiştir. Gagauzların hangi durumlarda dil seçimine başvurarak kod değiştirdikleri, dilin kullanıldığı alanları ve günümüzdeki durumu, Gagauz Özerk Bölgesi'nin başkenti Komrat'ta ve Avdarma köyünde yapılan saha araştırması sırasında elde edilen röportajlar ve gözlemlere dayanılarak tartışılmıştır. .
Özet (Çeviri)
In this study, the causes of endangered languages and the sociolinguistic concepts related to this subject are explained in terms of Gagauz language which is one of the endangered Turkic languages. The evaluations of current situation of Gagauz language are based on information that are obtained from field work in Komrat and Avdarma village and the other studies. Gagauz people are a community that have migrated many times on the score of wars and political reasons and had to live under the domination of different nations. The geographical separations and changes which are brought about by migration had a profound impact on their language and culture. Because of those impacts Gagauz people eventually became a multilingual community. Under the influence of dominant languages and cultures, today Gagauz Language categorized as one of the endangered languages among Turkic language family. Gagauz people mostly live in Ukraine and Romania, and especially in Moldova. There also Gagauz language speakers appear in Greece, Bulgaria, Kazakhstan, Turkey, and Macedonia. In the first part of the study, the history, language and language related devolopments of the Gagauz people were emphasized in order to evaluate language weakening process from past to present. In the second part, sociolinguistic concepts such as language choice, language shift, language death are stated by examining the danger of a language and these concepts are explained in detail with examples. In the last and main part of the research, the reasons for endangerment of Gagauz language are mentioned. The situations in which Gagauz people perform language choice, domains and the current state of the language were discussed based on the interviews and observations which are obtained during the field research conducted in Comrat, the capital of the Gagauz Autonomous Region.
Benzer Tezler
- Romanya'da Türkçe matbuat: Türk Birliği Gazetesi (1930-1939)
Turkish press in Romania:Türk Birliği Newspaper (1930-1939)
ÖMER BEDİR
Doktora
Türkçe
2018
GazetecilikHacettepe ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADNAN SOFUOĞLU
- Moldova Cumhuriyeti gagauzlarının sosyo-kültürel yapısı
Socio-cultural structure of the gagauz people in the Republic of Moldova
ANA-MARIA PANCU
- Yunanistan Kumçiftliği (Orestiada) Gagauzları (tarih, dil ve kültür)
Gagauzes of Greece in Kumçiftliği (Orestiada) (history, language and culture)
EVRİM KAŞIKÇI
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Trakya ÜniversitesiBalkan Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET GÜNŞEN
- Gagauz Türkçesinin 'Ana sözü' gazetesindeki sözvarlığı (2012-2016)
Vocabulary of Gagauz Turkish in the newspaper 'Ana sözü' (2012-2016)
MUHAMMET MUSTAFA KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıKocaeli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN ACAR
- Gagauz yazar Mina Köse'nin şiirleri üzerine inceleme
Gagauz analysis on the poems of Mina Köse
TUBA ÇİMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıArdahan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİNA PETROVICI