Türkiye'de verileştirme, veri adaleti ve sivil toplum kuruluşları
Datafication, data justice and the ngos in Turkey
- Tez No: 628877
- Danışmanlar: PROF. DR. OĞUZHAN TAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Radyo-Televizyon, İletişim Bilimleri, Radio and Television, Communication Sciences
- Anahtar Kelimeler: Verileştirme, Verileşmiş Toplum, Veri Tabanlı Gözetim, Sivil Toplum Kuruluşları, Veri Adaleti, Datafication, Datafied Society, Dataveliance, Non-Governmental Organizations, Data Justice
- Yıl: 2023
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 240
Özet
Verileştirme yeni bilgi ve iletişim teknolojileri aracılığıyla çeşitli amaçlar için kullanmak üzere insanların sosyal hayat pratiklerinin günümüze kadar ölçülmemiş ve kaydedilmemiş yönlerinin toplanarak veriye dönüştürülme süreçleridir. Verileştirme gerçek zamanlı izleme pratiği olan“veri tabanlı gözetimi”gündelik hayatın sıradan bir olgusu haline getirmiştir. Bu gözetim altında insan hayatı metalaştırılırken, veri tabanlı gözetim artık ne yaptığımızla değil yarın ne yapacağımızın tahminine odaklanmaktadır. Bu bağlamda verileştirme uygulamaları dijital verileri yaşadığımız döneme ilişkin yeni bir tür sosyal, ekonomik, politik ve ideolojik yapı içinde konumlandırmış, verileştirilmiş bir toplumu ortaya çıkarmıştır. Uluslararası kimi örneklerde görüldüğü üzere bu uygulamalar güvenlik söylemiyle meşrulaştırılmakta, dijital kontrol ve gözetim toplumlarının oluşmasına aracılık etmektedir. Türkiye'de verileştirmenin negatif sonuçları özellikle Covid-19 pandemisiyle daha görünür olmaya başlamış, bu alanda devlet tarafından hayata geçirilen düzenlemeler, yeni kurumlar ve her gün yeni biçimler alarak hız verilen verileştirme uygulamaları, yurttaş ve toplulukların veri güvenlikleri kadar, iletişim özgürlüklerine ve mahremiyetlerine yönelik de gündelik ihlallerin görülme sıklığını arttırmıştır. Bu noktadan hareketle tez çalışmasında Türkiye verileştirme deneyimimin bilişim ve yeni medya alanında faaliyet yürüten STK'ların görüş ve düşüncelerinden hareketle incelenmesi amaçlanmıştır. Üç ana bölümden oluşan tez çalışması boyunca verileştirmenin dünya ve Türkiye'deki tarihsel gelişimi ve öne çıkan eğilimlerinin neler olduğu ayrıca yeni medya çalışmaları içinde verileştirmeyi konu alan çalışmalarda ortaya koyulan kavram ve terimler incelenmiştir. Türkiye'de verileştirme sistemlerinin tarihsel ve politik gelişimi ele alınmış ve tartışılmış ayrıca bu alanda STK'lar tarafından önerilen çözüm önerileri“veri adaleti”perspektifiyle değerlendirilmiştir. Çalışmada ulaşılan bulgulardan hareketle STK'lar içinde verileştirmeye ilişkin bir farkındalık olsa da Türkiye'de yeni medya alanında var olan adaletsiz ve hukuksuz uygulamalar nedeniyle verileştirme karşıtı faaliyetlerin ana tema olamadığı görülmüştür. Bu nedenlerle Türkiye'de verileştirmeye karşı veri adaleti için verilecek çabaların birçok farklı alanda oluşan adaletsizliklerle birlikte bütüncül bir şekilde ele alınması, verilecek mücadelenin toplumsal anlamda genişletilmesi ve ortaklaştırılması gerektiği genel sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
Datafication refers to the process of collecting and transforming previously unmeasured and unrecorded aspects of people's social practices into data for various purposes, using new information and communication technologies. Datafication has turned real-time monitoring, known as“dataveilance,”into an ordinary phenomenon in everyday life. Under this surveillance, human life is commodified, and data-driven monitoring now focuses on predicting what individuals will do tomorrow, rather than solely tracking their actions. In this context, datafication applications have positioned digital data within a new kind of social, economic, political, and ideological structure of the era we live in, resulting in the emergence of a datafied society. As seen in certain international examples, these applications are legitimized through the discourse of security and contribute to the formation of digital control and surveillance societies. Negative consequences of datafication have become more visible, particularly with the Covid-19 pandemic in Turkey. The regulations implemented by the state, along with the accelerating datafication practices taking on new forms and institutions every day, have increased the frequency of daily violations not only in terms of data security but also regarding citizens' freedom of communication and privacy. In light of this, the aim of this thesis is to examine the Turkish experience of datafication based on the views and opinions of NGOs operating in the field of information and new media. Throughout the thesis, which consists of three main sections, the historical development of datafication in the world and Turkey, the prominent trends, and the concepts and terms revealed in studies focusing on datafication within new media research are examined. The historical and political development of datafication systems in Turkey has been addressed and discussed, and the proposed solutions by NGOs in this field have been evaluated from the perspective of“data justice.”Based on the findings of the study, although there is awareness of datafication among NGOs, the main theme of anti-datafication activities is hindered in the field of new media in Turkey due to existing unjust and unlawful practices. Therefore, it is concluded that efforts towards data justice against datafication in Turkey should comprehensively address the injustices occurring in various fields, expand and consolidate the struggle in a societal sense, and be approached collectively.
Benzer Tezler
- Enformasyonel kapitalizm, veri ve gazetecilik: Türkiye'de dijital kullanıcı verilerinin haber sitelerinde kullanımı
Informational capitalism, data and journalism: The use of digital user data on news websites in Turkey
CEREN SARAN DOĞAN
Doktora
Türkçe
2022
EkonomiGalatasaray ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DİLRUBA ÇATALBAŞ ÜRPER
- Büyük veri devrimi ve sosyal bilimler araştırma yöntemlerinde yeni paradigmalar
The big data revolution and new paradigms in social science research methods
ŞÜRA ŞALLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiKarabük ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP KURNAZ
- DNS big data processing for detecting customersbehaviour of isp using an optimized apache spark cluster
İSP müşterilerin davranışlarını tespiti için optimize edilmiş bir apache spark kümesi kullanarak dns büyük veri işleme
YOUSEF ALKHANAFSEH
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Elektrik ve Elektronik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiElektrik ve Elektronik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TAHİR ÇETİN AKINCI
- 1980 sonrası Türkiye'de vergilendirme yetkisinin kullanılması ve yasama-yürütme organları arasında bölüşümü
The Division authority of taxation between legislative executive organs and using in Turkey after 1980
AHMET YAZICI
- Estetik cerrahiye başvurmanın kültüre bağlı nedenleri: Kendi istekleriyle ameliyat olan bireyler üzerine sosyal antropolojik inceleme
Cultural causes of cosmetic surgery: A social anthropological study of individuals who elect operation
BEGÜMŞEN ERGENEKON