Birinci derece yakınlarında kolorektal kanser tanısı olan ve olmayan hastaların kanserden korunmaya yönelik bilgi, tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi ve karşılaştırılması
Evaluation and comparison of knowledge, attitude and behavior of patients with and without diagnosis of colorectal cancer in the first degree relatives
- Tez No: 629655
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR DÖNER GÜNER
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Kolorektal kanser taraması, bilgi, tutum, davranış, sağlık inanç modeli, Colorectal cancer screening, knowledge, attitudes, behaviors, health belief model
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Tıp Fakültesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 82
Özet
Amaç: Kolorektal kanser (KRK) tanılı hastaların yakınlarının ve yakınında kolorektal kanser tanısı olmayan hastaların kanserden korunmaya yönelik bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi ve karşılaştırılması amaçlanmıştır. Yöntem: Çalışma, Mustafa Kemal Üniversitesi Hastanesi Onkoloji Polikliniği'ne başvuran KRK hasta yakınları ile Aile Hekimliği Polikliniği'ne başvuran ailesinde KRK olmayan hastalar ile yapıldı. Tanımlayıcı, kesitsel tipte araştırma olup Mayıs 2019- Ağustos 2019 tarihleri arasında yürütülmüştür. Veri toplamada, araştırmaya katılan bireylerin kişisel özelliklerini belirlemeye yönelik araştırmacı tarafından hazırlanan anket ve sağlık inançlarını belirlemeye yönelik“Kolorektal Kanserden Korunmaya Yönelik Sağlık İnanç Modeli Ölçeği”kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmaya 60 vaka 60 kontrol grubu olmak üzere katılanların yaş ortalaması 36,59±12,7 yıl, %55,8'i (n=67) kadın, %22,5'i (n=27) ev hanımı, %65,8'i (n=79) evli olup %69,2'si (n=83) kentte yaşamaktadır. %52,5'i (n=63) gelirini giderinden az bulmakta, %36,7'si (n=44) üniversite mezunu ve %10,8'inde (n=13) komorbid hastalık olarak diyabet mevcuttur. KRK taraması ile erken tanı konulması açısından vaka ve kontrol grubu arasında fark bulunmadı. Gruplar arasında tarama yöntemleri bilgisi açısından fark saptanmadı. KRK taraması yaptırma oranı vaka grubunda anlamlı olarak yüksek bulundu (p=0,004). Bilgisizlik (%38,3) en sık bildirilen tarama yaptırmama nedeniydi. Kontrol grubunun güven yarar algısı puan ortalaması vaka grubunun puan ortalamasından anlamlı olarak yüksek saptandı (p=0,018). Gruplar arasında duyarlılık algısı, engel algısı, sağlık motivasyonu ve ciddiyet algısı puan ortalamaları benzer bulundu. Sonuçlar: Birinci derece yakınında KRK olan ve olmayan hastaların kanser risk faktörleri ile alakalı bilgi düzeyleri yüksekti. Buna rağmen katılımcıların sağlıklı yaşam tarzı alışkanlıkları ve tarama yaptırma oranları düşüktü. Tarama kriterlerinin neler olduğu ve koruyucu risk faktörlerini hayatlarında nasıl uygulayabilecekleri hakkında bireylerin eğitime ihtiyacı vardır.
Özet (Çeviri)
Aim: The aim of this study was to evaluate and compare the knowledge and attitudes of relatives of patients with colorectal cancer and those who do not have colorectal cancer. Methods: The study was conducted with the relatives of colorectal cancer patients who applied to the Oncology Polyclinic of Mustafa Kemal University Hospital and the patients who did not have colorectal cancer in the family who applied to the Family Medicine Polyclinic. This is a descriptive and cross-sectional study. It was conducted between May 2019 and August 2019. In the data collection, the questionnaire prepared by the researcher to determine the personal characteristics of the individuals participating in the study and the“Health Belief Model Scale for Colorectal Cancer Prevention”to determine the health beliefs were used. Results: The mean age of the 120 participants (60 cases, 60 control groups) was 36.59 ± 12.7 years, 55.8% (n = 67), women, 22.5% (n=27) housewives, 65.8% (n=79) is married and 69.2% (n=83) live in the city. 36.7% (n = 44) are university graduates and 10.8% (n=13) have diabetes as a comorbid disease. There was no difference between the case and control groups in terms of early diagnosis by colorectal cancer screening. There was no difference between groups in terms of screening methods. Colorectal cancer screening rate was significantly higher in the case group (p=0.004). The most frequently reported barriers to getting colorectal cancer screening tests were not knowing colorectal cancer and screening tests (38.3%) and not seeing themselves at high risk (37.5%). The confidence benefit perception score average of the control group was significantly higher than the average score of the case group (p = 0.018). Sensitivity perception, disability perception, health motivation and severity perception score averages were similar among the groups. Conclusion: Patients with near-first degree colorectal cancer and those without first-degree colorectal cancer had a high level of knowledge of cancer risk factors. However, healthy lifestyle habits and screening rates of the participants were low. Individuals need training about what screening criteria are and how to apply protective risk factors in their lives
Benzer Tezler
- Özofagus kanserli hastaların demografik özelliklerinin sağkalıma etkisi
The effect of demographic features on survival in patients with esophageal cancer
BİNNUR CAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2021
OnkolojiAtatürk Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BİLİCİ
- Kolorektal kanser tanılı olgularda ve birinci derece yakınlarında DNA hasarının ve onarım kapasitesinin araştırılması
Investigation of DNA damage and dna repair capacity in patients with colorectal cancer and their first degree relatives
AYFER BECEREN
Doktora
Türkçe
2011
Eczacılık ve FarmakolojiMarmara ÜniversitesiFarmasötik Toksikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN Z. OMURTAG
- Kolorektal kanser tanılı hasta yakınlarında farkındalık, bilgi düzeyi ve psikopatolojinin değerlendirilmesi
Evaluating the awareness, knowledge levels and psychopathology in relatives of colorectal cancer patients
MERVE KUNDUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
PsikolojiIşık ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FERYAL ÇELİKEL
- Kolorektal kanserli hastaların birinci derece akrabalarının hastalıkla ilgili inançları
Health beliefs of first-degree relatives of individuals with colorectal cancer
ŞERİFE NAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Sağlığıİstanbul ÜniversitesiHalk Sağlığı Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MELEK NİHAL ESİN
- Kolorektal kanser tanısı alan hastaların kanser taraması bilgi ve tutumlarının değerlendirilmesi
Evaluation of knowledge and attitudes of the patients diagnosed with colorectal cancer
HÜSEYİN ALTUN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
Aile HekimliğiBursa Uludağ ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜLEYHA ALPER