Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlık tiplerinin belirlenmesi
Determination of the citizenship types of social studies teachers
- Tez No: 630120
- Danışmanlar: PROF. DR. BAHRİ ATA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Vatandaşlık Tipleri, Vatandaşlık Eğitimi, Sosyal Bilgiler Öğretmenleri, Citizinship Types, Citizenship Education, Social Studies Teacher
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 195
Özet
Bu araştırmanın amacı sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlık tiplerini belirlemektir. Araştırma amacı kapsamında sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlığa bakışları bireysel, sosyal ve eğitsel boyutta ele alınmıştır. Karma araştırma modelinde yürütülen çalışmada karma desenlerden ardışık desen kullanılmıştır. Ardışık desende araştırmanın önceliğine göre iki araştırma türü (nicel ve nitel) belli bir sıralama takip edilerek yürütülür. Dolayısyla bu desende araştırma sürecinde iki veri türü kullanılır. Bu araştırmada ise ilk olarak nicel veriler toplanıp analiz edildikten sonra nitel veriler toplanarak analiz edilmiştir. İki veri son bölümde birleştirilerek yorumlanmıştır. Araştırmada nicel verileri toplamak için bir ölçek geliştirilmiştir. Araştırmanın örneklemi, Ankara'da altı ilçede eğitim öğretim faaliyeti yürüten (Çankaya, Yenimahalle, Altındağ, Mamak, Sincan, Keçiören) ortaokulları kapsamaktadır. İlçeler uygun örnekleme yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Uygun örnekleme yönteminde araştırmacı ihiyaç duyduğu büyüklükteki bir gruba ulaşana kadar en ulaşılabilir yanıtlayıcılardan başlayarak durum ve örnek üzerinde çalışır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde SPSS programından yararlanılmıştır. Araştırmanın ikinci kısmında ise temel nitel araştırma desenine göre yürütülmüştür. Temel nitel araştırmada bireylerin anlamları nasıl inşaa ettiklerini anlamamıza yerdım eden bir desen olarak açıklanmaktadır. Katılımcıların seçiminde amaçlı örneklem yöntemlerinden maksimum çeşitleme yöntemi kullanılmıştır. Katılımcılar ulusal ölçekte çalışma yürüten 4 büyük öğretmen sendikasına üye olan öğretmenlerden seçilmiştir. Katılımcılar her bir sendikadan 1 kadın 1 erkek olmak üzere 2'şer kişi olarak araştırmada yer almıştır. Araştırmaya katılan öğretmenler ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Nitel verilerin tümevarımcı içerik analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Nicel verilerin sonucunda iki vatandaşlık tipi ortaya çıkmıştır. Bu vatandaşlık tiplerinden ilki Geleneksel Vatandaşlık diğeri ise Demokratik Vatandaşlıktır. Öğretmenlerin her iki vatandaşlık boyutuna ilişkin ölçek puanları incelendiğinde Demokratik Vatandaşlık puan ortalamalarının bariz şekilde yüksek olduğu görülmüştür. Geleneksel Vatandaşlık boyutunda ise“görev, sorumluluk ve vergi”temalarını temsil eden madde puan ortalamaları nispeten yüksek çıkmıştır. Nitel veriler sonucunda ise Değer ve Gelenek Odaklı Vatandaşlık (DGOV) ile Eleştiri ve Katılım Odaklı Vatandaşlık (EKOV) olmak üzere iki vatandaşlık tipi ortaya çıkmıştır. DGOV tipi için değerler ve gelenek vatandaşlığı şekillendiren en önemli boyuttur. DGOV' a göre vatandaşlık kimliğini tanımlayan şey onun tarih ve kültür ile olan organik bağıdır. Bu vatandaşlık tipine göre gelenek göreneklere bağlı olmak, geçmişin mirasına sahip çıkmak vatandaşlık kimliğinin önemli harcıdır. Söz konusu vatandaşın karakter olarak da bir takım özellikleri olmalıdır. Bu özellikler bireysel boyutta ahlaklı, vicdanlı ve dürüst olmaktır. Toplumsal anlamda ise vatansever, milli ve dini özelliklere sahip olmaktır. Dolayısıyla idealize edilen vatandaş, kimlik boyutunda kültüre atıfla, karakter boyutunda ahlaki değerlere atıfla yorumlanmaktadır. DGOV tipinde önemli bir diğer kavram da görev ve sorumluluktur. Görev ve sorumluluk değer ve gelenek etrafında şekillenmektedir. Eğitimi için ise“vatandaşlık aktarımı olarak sosyal bilgiler”yaklaşım benimsenmektedir. EKOV vatandaşlık kavramını eleştiri ve sorgulama ekseninde yorumlamaktadır. Bu vatandaşlık tipinde, vatandaşlığın daha çok“haklar”boyutu önemli görülmektedir. Hakların korunması ve dahası geliştirilmesi gerekebilir. Bu vatandaşlık yaklaşımının tanımlamasında bu söylem“vatandaşlık bilinci”olarak adlandırılmaktadır. EKOV bakış açısında bir başka yön sorumluluktur. Ancak buradaki sorumluluk çevreye yani yaşadığımız toplumsal ve fiziksel çevreye karşı gösterilen duyarlılıktır. Dolayısıyla sorumluluk vatandaşların ortak sorunlara karşı hareket edebilme becerisidir. Bu anlamda gösteri ve protesto yürüyüşleri düzenlemek, dilekçe vermek, sivil toplum kuruluşu altında örgütlenmek gereklidir. Bunun bir gerekçesi toplumu ilerletmek, dönüştürmektir. Eleştirel yaklaşımda vatandaş aslında politik bir özne olarak ele alınmaktadır. Bu vatandaşlık tipinde vatandaşlar aktif ve katılımcı özellikleriyle kamusal alanda etkinlik göstermelidir. Vatandaşlık eğitimi için ise eleştiri ve sorgulama temelli,“yansıtıcı inceleme olarak sosyal bilgiler”ön plana çıkmaktadır.
Özet (Çeviri)
The purpose of this research is to determine the citizenship types of social studies teachers. Teachers' perspectives on the concept of citizenship are structured in order to determine their citizenship types, taking into account the individual, social and educational context. In this research, a mixed methods research was used to create a rich data source for this purpose. The research process was carried out in accordance with sequential design, one of the mixed research models. In the sequential pattern research, firstly, after the quantitative data were collected and analyzed, the qualitative data were collected and analyzed Therefore, two data types are used in the research process in this design. In this research, firstly, after the quantitative data were collected and analyzed, the qualitative data were collected and analyzed. The two data are combined and interpreted in the last section. In the research, a scale was developed to collect quantitative data. The sample of the study covers secondary schools (Çankaya, Yenimahalle, Altındağ, Mamak, Sincan, Keçiören) that carry out educational activities in six districts in Ankara. Districts were selected by using convenience sampling method. In the convenience sampling method, the researcher works on the situation and the sample starting from the most accessible responders until they reach a group that is the size they need. SPSS program was used in the analysis of the quantitative data obtained in the research. In the second part of the study, it was carried out according to the basic qualitative research pattern. In basic qualitative research, it is explained as a pattern that allows us to understand how individuals construct meanings. Maximum variation sampling, which is one of the purposeful sampling methods, was used in the selection of the participants. Participants were selected from teachers who are members of 4 major teacher unions working on a national scale. The participants took part in the research as 2 people, 1 woman and 1 man from each union. Semi-structured interviews were conducted with the teachers who participated in the research. Qualitative data were analyzed using inductive content analysis. Two types of citizenship have emerged as a result of quantitative data. The first of these citizenship types is Traditional Citizenship and the other is Democratic Citizenship. When the scale scores of both citizenship dimensions were examined, it was seen that Democratic Citizenship scores were significantly higher. In the traditional Citizenship dimension, item average scores representing the themes of“duty, responsibility and tax”were relatively high. As a result of qualitative data, two types of citizenship have emerged: Value and Tradition Oriented Citizenship (DGOV) and Criticism and Participation Oriented Citizenship (EKOV). Values and tradition are the most important dimensions shaping citizenship for the DGOV type. According to DGOV, what defines citizenship identity is its organic connection with history and culture. According to this type of citizenship, sticking to traditions and protecting the heritage of the past is an important charge of citizenship identity. The citizen in question must also have some characteristics as a character. These features are individual moral, conscientious and honest. Socially, it has patriotic, national and religious characteristics. Therefore, the idealized citizen is interpreted with reference to culture in identity dimension and with moral values in character dimension. Another important concept in DGOV type is task and responsibility. Duties and responsibilities are shaped around value and tradition. For education,“social studies as citizenship transfer”approach is adopted. EKOV interprets the concept of citizenship in the axis of criticism and questioning. In this type of citizenship, the“rights”dimension of citizenship is seen to be more important. Rights may need to be protected and further developed. In the definition of this citizenship approach, this discourse is called“citizenship transmission”. Another direction from the EKOV perspective is responsibility. However, the responsibility here is the sensitivity shown to the environment, the social and physical environment we live in. Therefore, responsibility is the ability of citizens to act against common problems. In this sense, it is necessary to organize demonstrations and protest marches, to petition, to organize under a non-governmental organization. One reason for this is to advance and transform society. In the critical approach, the citizen is actually treated as a political subject. In this type of citizenship, citizens should be active in the public sphere with their active and participatory characteristics. For citizenship education, criticism and inquiry-based“reflective thinking”come to the fore.
Benzer Tezler
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlık algıları ve vatandaşlık eğitimi ile ilgili düşüncelerinin incelenmesi
Investigation of social studies teachers' perceptions of citizenship and citizenship education
İSKENDER İKİNCİ
Doktora
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDumlupınar Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EMİN KILINÇ
- Sosyal bilgiler öğretmenlerinin vatandaşlık eğitiminin bugünkü durumu ve geleceğine ilişkin görüşleri
Views of social studies teachers related to the present circumstance and future of citizenship education
HÜLYA ÇELİK
- Sosyal bilgiler ve sınıf öğretmenlerinin vatandaşlık eğilimleri ve sınıf içi uygulamalara ilişkin görüşleri
Social studies and classroom teachers' tendencies and views on classroom practices
ALİ ÇETİNER
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ŞİMŞİR
- Vatandaşlık eğitiminin sosyal ve duygusal yönünün öğretmen görüşlerine göre incelenmesi
Investigation of the social and emotional aspects of citizenship education according to teachers' opinions
METEHAN AVCI
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Eğitim ve ÖğretimMarmara ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ YILMAZ
DR. YAKUP AYAYDIN
- Ortaokullarda vatandaşlık eğitiminde yaşanan sorunlara ilişkin sosyal bilgiler öğretmenlerinin görüşleri
Social studies teachers' opinions on the problems in citizenship education at secondary schools
ÖZCAN EKİCİ
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAtatürk ÜniversitesiSosyal Bilgiler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM FEVZİ ŞAHİN