Bedayiʿü'l-Lugat'ta geçen Çağatay Türkçesi kelimeler ve örnek beyitlerin incelenmesi (Transkripsiyon-çeviri)
Analysis of Chagatay Turkish words and sample statutes in Bedayiʿü'l-Lugat (Trnscription-circumference)
- Tez No: 632200
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TURGUT KOÇOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çağatay Türkçesi, Sultan Hüseyin Baykara, Alî Şîr Nevâyî, Bedâyiʿü'l- Lugat, Tâliʿ-i Îmânî Herevî, Chagatai Turkish, Sultan Hüseyin Baykara, Alî Şîr Nevâyî, Bedâyiʿü'l-Lugat, Tâliʿ-i Îmânî Herevî
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eski Türk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 454
Özet
Çağatay Türkçesi 14. yüzyılın sonlarından başlayarak 15. yüzyıl Timurlular döneminde yükselip 20. yüzyılın başlarına kadar devam eden Orta Asya Türk yazı ve konuşma dillerinden biridir. Çağatay edebiyatının en önemli şair ve yazarı Alî Şîr Nevâyî'dir. Nevâyî'nin ölümünden sonra onun eserlerinden yararlanmak amacıyla Çağatay Türkçesi'nin yaygın olarak konuşulduğu coğrafyalarda pek çok Çağatay Türkçesi sözlük kaleme alınmıştır. Bu sözlüklerden biri de Bedâyiʿü'l-Lugat'tır. Bedâyiʿü'l-Lugat adlı Çağatay Türkçesi-Farsça sözlük, Timurlular hükümdarı Sultan Hüseyin Baykara (1438-1506) zamanında ve onun buyruğu ile Alî Şîr Nevâyî'nin eserlerini daha iyi anlamak ve anlatmak amacıyla Tâliʿ-i Îmânî Herevî tarafından Çağatay Türkçesi'yle yazılmıştır. Bu tez, Bedâyiʿü'l-Lugat'ın Tahran-Sipehsâlâr kütüphanesi'ndeki nüshası üzerinden hazırlanmıştır. Tezde, eserde yer alan Çağatay Türkçesi sözcükler ve örnek beyitler ilmî transkripsiyon alfabesi ile günümüz Türkiye Türkçesi alfabesine aktarılmış, ayrıca Çağatay Türkçesi, Çağatay Terimleri, Çağatay Türkçesi'nin dönemleri, Çağatay Türkçesi'nde sözlük geleneği, Çağatay Türkçesi sözlükleri ve eserin diğer nüshaları ve bu nüshanın özellikleri hakkında bilgi verilmiştir.
Özet (Çeviri)
Chagatai Turkish is one of the Central Asian Turkish written and speaking languages, which started in the late 14th century and increased during the 15th century Timurids and continued until the beginning of the 20th century. The most important poet and writer of this literature is Alî Şîr Nevâyî. After the death of Nevâyî, many Chagatai Turkish dictionaries were written in the reginos where Chagatai Turkish was widely spoken in order to benefit from his Works. One of these dictionaries is Bedâyiʿü'l-Lugat. The Chagatai Turkish-Persian dictionary called Bedâyiʿü'l-Lugat was written in Chagatai Turkish bey Tâliʿ-i Îmânî Herevî in ordar to better understand and explain the works of the Timurian ruler Sultan Hüseyin Baykara (1438-1506) and whit his command. This thesis is based on the copy of Bedâyiʿü'l-Lugat in the Tahran- Sipehsâlâr library. İn this thesis, located Chagatai Turkish in the work words and couplets are present with scientific transcription alphabet Turkey has been taransferred to the Turkish alphabet, as well as Chagatai Turkish, Chagatai terms, periods of Chagatai Turkish Dictionary tradition in Chagatai Turkish, Chagatai Turkish dictionaries and other copies and the characteristics of the copies of the work Information about is given.
Benzer Tezler
- Aleksandr Borovkov'un 'Bedâyiü'l-Lugat' üzerine yaptığı çalışmanın Türkiye Türkçesine çevrilmesi ve dil incelemesi
Translation of Aleksandr Borovkov's study on 'Bedâyi̇ü'l-Lugat' into Turkey Turkish and language analysis
OLENA BURA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DilbilimAtatürk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HÜSNA KOTAN
- Alısher Navoıy Asarları Tılınıng Izohlı Lug'atı'nin 'K'maddesinin incelenmesi
Examination of Ali Sher Navoiy Asarlari Tilining Izohli Lug'ati in 'K' article
FURKAN YUCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
DilbilimYıldız Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZÜHAL ÖLMEZ
- Ali Şir Nevâyî'nin Bedâyiʿu'l-Vasat'ı ile Mahmud Paşa'nın Adnî Divanı arasında ses bilgisi ve ekler bakımından bir karşılaştırma
Comparison of sound information and attachments between bedāyiʿuʿl-vasaṭʾi of Ali Şir Nevâyî and adnî divan of Mahmud Paşa
TÜRKAN AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL
- Cinani'nin Bedayiü'l-Asar'ı (1b/175b) tenkitli metin-dizin
Bedayiü'l-Asar by Cinani (1b/175b) critical edition-index
NURGÜL YILDIZ
Doktora
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Koca Hüseyin Efendi'nin Bedâyiü'l-Vekâyi adlı eseri: Metin-dizin-inceleme, vr. 135b-175a
The work called Bedâyiü'l-Vekâyi of Koca Hüseyin Efendi: Text-index-investigation, leaves 135b-175a
MURAT MAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ