Çanakkale çeşmeleri
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 63262
- Danışmanlar: DOÇ. DR. HALİT ÇAL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sanat Tarihi, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji ve Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 395
Özet
ÖZET Bu çalışmanın kapsamı içerisinde, Çanakkale ve yöresinde tespit edilen 48 çeşme, 3 şadırvan, 2 sebil ve 1 sekebil örneği incelenmiştir. Çeşme örneklerinden iki tanesi 15.yy'a aittir. Ancak bu iki örnek sonraki dönemlerde büyük ölçüde onarım geçirmiş olup sadece kitabe panoları 15.yy'dandır. Bölgede 17.yy'dan iki örnek günümüze ulaşabilmiştir. Örnekler ağırlıklı olarak 18. ve 19.yy'a aittir. 18.yy'dan 25 örnek, 19.yy'dan 14 örnek günümüze ulaşabilmiştir. Çeşmelerden 4 tanesi ise 20.yy'da inşa edilmiştir. Çeşmelerin inşasında taş ve mermer kullanılmıştır. Ancak, taşın mermere oranla ağırlıklı olarak tercih edildiği görülmektedir. Taş malzeme iki farklı şekilde uygulanmıştır. Kesme taş duvar örgüsü ya da moloz örgü duvar üzerine taş kaplanması. Taş ile inşa edilen örneklerde genelde ya kitabe panosu ya da kitabe panosu ile birlikte musluk tablası veya çeşme kemerini taşıyan ayakların inşasında mermer kullanılmıştır. Bölgede mermer kaplama olarak inşa edilen sekiz örnek bulunmaktadır. Mermer kaplamanın uygulandığı örnekler 18.yy'ın ikinci çeyreği ile başlamaktadır. Çanakkaledeki çeşme örnekleri ağırlıklı olarak 18. Ve 19.yy'da inşa edilmiş örneklerdir. Ancak, buna rağmen çeşmelerin mimarisinde klasik dönemin yalın şemasının uygulanmasına devam edilmektedir. Klasik Dönemde Osmanlı çeşme tasarımında uygulanan tip genel olarak bir ayna taşı ve arkasındaki su haznesinden oluşmaktadır. Çeşme cephelerinde, bir kemer formu ile biçimlendirilen derin bir niş vardır. Bu nişin içerisine bir musluk yerleştirilmiştir.Musluktan akan suların toplanması için inşa edilen bir yalak ve yalağın iki yanında birer dinlenme taşı bulunmaktadır. Çeşme nişini oluşturan kemer formları sivri veya yuvarlak kemerlerdir. 18.yy'ın ortalarından itibaren ise, çeşme kemerlerinde çeşitli dekoratif formların uygulanmasında bir yoğunluk gözlenmektedir. 19.yy'ın ortalarından sonra inşa edilen örneklerde ampir üslubun etkisiyle yapı elemanlarında birtakım değişiklikler görülmektedir. Bu dönemde inşa edilen çeşmelerde ya musluk çevresi bir kemer ile çevrilmiştir ya da cephe tasarımında kemere yer verilmemiştir. Cephe tasarımında kemerin kullanılmadığı bu dönem örneklerinde, çeşme cephesinin iki yanında duvara gömülü yarım payelerin yer aldığı görülmektedir. Cephelerinde çok yoğun bezemelerin bulunmadığı Çanakkale çeşmelerinde, Osmanlı sanatının Avrupa akımlarına açıldığı bu dönemde, Klasik Dönem kompozisyon şemalarının uygulanmasına devam edilmektedir. Bu yüzyılda çeşme cepheleri ancak Klasik Dönem tasarım ilkeleri içerisinde hareketlilik kazanmaktadır. Avrupa akımlarının etkileri tek tek süsleme motiflerinde hissedilmektedir.
Özet (Çeviri)
SUMMARY Within the content of this study, 48 fountains, 3 fountains for ablution, 2 charitable fountains am) 1 fountain which were {Hit into light arouod Çanakkale have been examined. Only samples of then fountains belongs to 15 th century. But, having being restored extensively in later periods, Only two inscription panels come from the period of 17 th century. In the region only one sample baa survived. Samples mustey belong to the period of IS and 19 lb century. 23 samples belong to 18 Hi century while 14 samples belong to 19 th century four of the fountains were contracted in the 20 th century. Stones and marbles were used in the construction of the fountains. But it is clearly understood mat stone was prefered to marble in portion. The material of stone was used in two dxSerend ways. Either the tress of soft surface rock or rubble tress over rock covering. In the construction of the steps bearing fountain vacuhs or inscription panels or top flat disk with inscription panels as samples construvted with stone marbles were used.There in the region are eight samples constructed as marble covering. The samples used or marble covering were seen in the second quarter of 18 th century. The samples of fountain in Çanakkale were mostly constructed in IS th and 19 th century but, inspite of this fact The simple form of the classical period was applied in the construction of the fountains. The type applied to the design of Ottoman fountain in the classical period contains a stone basin and water case at the back On üu frortf k a Üırought niscb^ nische. There is a trough in which the flowing water flows and on both sides of the trough each resting stone exists. The arch forms forming fountain nische pointed or round archs. It is obviously, seen that different decorative fountain forms had been used since the middle of 13 th century. Some kind of differences has been observed in construction elements in the samples constructed in me later periods of 19 th century with the effect of ampire style. Either the top was surrounded by an arch or no arch existed in front design on the fountains constructed in tins period. In the samples on which there were no archs in front design, there are facings installed on both sides of me front of the fountain. The fountains in Çanakkale whose fronts contain no more embellishment reflect the forms of the composition of the classical period at which the European style was dominant over the Ottoman Art. In this century, the fronts of the fountains contain the principles of the classical period. The effect of the European raid was seen in decorational motives.
Benzer Tezler
- Aydın çeşmeleri
Aydın fountains
SERKAN ÖZBALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT DÜNDAR
- Muğla çeşmeleri
Muğla fountains
YASİN KAKIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MimarlıkÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MESUT DÜNDAR
- Kemankeş Kara Mustafa Paşa Vakıfları
The Waqfs of Kemankeş Kara Mustafa Pasha
HÜSEYİN KAHRAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
TarihBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. REYHAN ŞAHİN ALLAHVERDİ
- Türk mimarisinde selvi ağacı motifi
Cypress tree motif in Turkish architecture
CEREN PERVİN GEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİYE UYSAL
- Kütahya merkezde bulunan Bizans Dönemi taş eserleri
The Byzantine Period stone works in the center of Kütahya
MUHARREM AŞIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Sanat TarihiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ÇAYLAK TÜRKER