Trabzon Ahkam Defterleri'ne göre 19. yüzyılda Giresun Kazası'nın iktisadi ve sosyal durumu
The economic and social state of Giresun in the 19th century according to the Trabzon Ahkam Registers
- Tez No: 633901
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHTAP ÖZDEĞER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 191
Özet
Osmanlı devlet geleneği içerisinde köylü, şehirli, asker, Müslüman, gayrimüslim, kadın, erkek herkesin dilekçe vasıtasıyla şikayetini hükümdara iletme hakkı vardır. Bu şikayetlerin kaydedildiği en önemli arşiv belgelerinden biri eyaletlere göre tasnif edilmiş olan ahkam defterleridir. Ahkam defterlerinde, halkın bireysel veya toplu halde padişaha ilettiği şikayetlerden, ilgili bölgenin sosyal ve ekonomik ilişkileri ve devletin bu ilişkilere bakış açısı ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada 19.yüzyılda Trabzon eyaletinin bir kazası konumunda olan Giresun araştırma konusu olarak seçilmiştir. Ahkam defterleri ile birlikte salnameler, şer'iyye sicilleri, seyyahların notları ve konsolos raporlarından derlenen bilgiler bir araya getirilerek, 19.yüzyılda Giresun'unun genel sosyo-ekonomik tablosu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Araştırma sonucu, 19.yüzyılda Giresun halkının en önemli şikayetlerinin toprak mülkiyeti alanında olduğu görülmüştür. Toprak mülkiyeti konusu, miri toprak rejimi nedeniyle devletin iaşe kaynaklarını ve hazinesini direkt olarak ilgilendirmektedir. Miri toprakların yanında mülk toprakların bu dönemde gösterdiği gelişim dikkat çekicidir. Şikayetler arasındaki miras anlaşmazlıklarının konusu yine çoğunlukla toprak mülkiyetidir. Miras anlaşmazlıklarını, alacak verecek anlaşmazlıkları, vergi anlaşmazlıkları ve tımar-zeamet anlaşmazlıkları izlemektedir. Vergi anlaşmazlıkları ile tımar ve zeamet anlaşmazlıkları dolaylı olarak toprak mülkiyeti konusuna dahildir. Devlet bu anlaşmazlıklarda görevlileri aracılığıyla taraftır. 1858 tarihli Arazi Kanunnamesi ile toprak mülkiyeti konusu yeni düzenlemelere tabi tutulmuştur. Ahkam defterlerinde yeni arazi kanununun Giresun'da olan uygulamaları incelenmiştir. Bir diğer konu alacak-verecek anlaşmazlıkları adı altında parasal ilişkilerdir. Bu ilişkiler faiz ve tefeciliği içeren murabaha konusunu kapsamaktadır. Parasal ilişkiler alanında 1852 tarihli Murabaha Nizamnamesi ile yeni düzenlemeler yapılmıştır ve yine ahkam defterlerinde nizamnamenin Giresun'da olan uygulamaları incelenmiştir. Ahkam defterleri araştırılarak Giresun'un sosyal hayatına dair bazı tespitler yapmak da mümkün olmuştur. Şehirlilerin ve köylülerin sorunları, gayrimüslimlerin toplum hayatı içindeki konumu, şehrin nüfuzlu ailelerinin yani ayanların dahil olduğu şikayetler incelenmiştir. Sonuç olarak 19.yüzyılda Giresun'da yaşanan çok kimlikli sosyal ve ekonomik hayatla beraber oluşan servet birikimi tespit edilmiştir. Ek olarak salnameler, şer'iyye sicilleri, seyyahların notları ve konsolos raporlarından edindiğimiz bilgiler bir araya getirilerek, 19.yüzyıl Giresun'unun genel sosyo-ekonomik tablosu ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
In the Ottoman state tradition, everyone including peasants, urban, soldiers, Muslims, non-Muslims, men and women, have the right to send their complaints by petition to the Sultan. One of the most important archive documents in which these complaints are recorded, are the books of ahkam. They are classified by states. Social and economic relations of the region and the perspective of the government on these relations emerge from the individual or collective complaints submitted by the public. In this study, district of Giresun which was a administrative unit of Trabzon Province in the 19th century, was chosen as the research subject. In addition to ahkam books, the general socio-economic picture of 19th century Giresun was put together by gathering the information obtained from the yearbooks, court records, travelers notes and consul reports. As a result of the research, it was seen that the most important complaints of Giresun people in the 19th century were in the field of land ownership. The land ownership issue directly concerns the state's production and treasury due to the miri land regime. The development of property lands in this period beside Miri lands is remarkable. The complaints about inheritance disputes are also about land ownership. Inheritance disputes are followed by credit disputes and tax disputes. Tax disputes are indirectly included in land ownership, and the state is a party to its disputes through its officials. With the Land Code of 1858, the subject of land ownership was subjected to new regulations. The implementationsof the new land law in Giresun have been examined in Ahkam books. Another issue is monetary relations under the name of creditor disputes. These relationships cover the subject of murabaha, which includes interest and usury. In the field of monetary relations, new arrangements were made with the Murabaha Regulations in 1852 and the implementations of the regulation in Giresun were examined in our research, in the books of ahkam. It was also possible to make some evaluations about the social life of Giresun by researching Ahkam books. The problems of the urban and the peasants, the position of non-Muslims in social life, complaints involving the city's notable families named Ayans were examined. As a result, the accumulation of wealth that occurred with the multi-identity social and economic life in Giresun in the 19th century was determined.
Benzer Tezler
- Trabzon Ahkam Defteri'ne göre Rize'nin iktisadi ve sosyal yapısı
Translation of the judgements about Rize in Trabzon Ahkam Defterleri economic life and social life
KASIM ANIT
Yüksek Lisans
Türkçe
1996
Ekonomiİstanbul Üniversitesiİktisat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KAL`A
- 4 numaralı Trabzon Ahkâm Defterinin transkripsiyon ve değerlendirilmesi (s.1-50)
Transcription and evaluation of Trabzon Judgement Book numbered 4
FATMA ATABEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
TarihÇankırı Karatekin ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET BEŞİRLİ
- 6-7 numaralı Trabzon Ahkâm Defterlerine göre Gümüşhane Sancağı
Accarding to number 6-7 Trabzon Verdict Registers (Ahkam Defteri) Gümüşhane Sanjak
BÜNYAMİN KÖSE
- 6 numaralı Trabzon Ahkâm Defteri'nin transkripsiyonu (S. 1-92)
The transcription of Trabzon Ahkâm Register numbered 6 (PP.1-92)
KÜBRA AKSEL
- 6 numaralı Trabzon Ahkâm Defterinin transkripsiyonu (S. 93-192)
The transcription of Trabzon Ahkâm Register numbered 6 (PP. 93-192)
MELİKE BOLAT