İngiliz arşiv belgelerine göre Türk-İngiliz ilişkileri (1945-1960)
Anglo-Turkish relations in the light of British archive documents (1945-1960)
- Tez No: 634100
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜNYAMİN KOCAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, Uluslararası İlişkiler, History, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Dış politika, Avrupa, Orta Doğu, Soğuk Savaş, Foreign policy, Europe, Middle East, Cold War
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 266
Özet
Yirminci yüzyılın ilk yarısında düşmanlıktan müttefikliğe uzanan dinamik bir gelişim gösteren Türk-İngiliz ilişkileri, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra küresel güç dengelerinde yaşanan değişim çerçevesinde yeni bir döneme girmiştir. İki dünya savaşının getirdiği ekonomik, askeri ve siyasi yıpranmışlık ile İngiliz yönetimi, soğuk savaş dinamiklerinin egemen olduğu savaş sonrası dönemde Avrupa'da ve Orta Doğu'daki çıkarları ve öncelikleri doğrultusunda Türkiye'ye karşı yeni politikalar geliştirmiştir. Türkiye ise her ne kadar savaşa aktif olarak dahil olmamışsa da, savaşın getirdiği birçok sosyal, ekonomik ve askeri yükü karşıladıktan sonra, yanı başında beliren Sovyet tehdidine karşı İngiltere ile olan ittifakında bir güvence aramıştır. İki ülkenin bölgesel konularda birbirlerine olan ilişkileri, her iki ülkenin ortak müttefiki haline gelen Amerika Birleşik Devletleri'nin dış politikalarından da etkilenmiştir. Bu etkileşim, Avrupa'da Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü'nün ortaya çıkışı ile pekişirken, Türkiye ve İngiltere, Orta Doğu'da yine Amerika'nın geliştirdiği Kuzey Kuşağı Projesi çerçevesinde Bağdat Paktı'nda yeni bir ittifak kurmuşlardır. İki ülke arasındaki ilişkiler sadece dış gelişmelerden etkilenmekle kalmayıp, iç siyasi gelişmelerden de etkilenmiştir. İngiltere'yi İkinci Dünya Savaşı boyunca yöneten Churchill Hükümeti'nin savaş sonrası Avrupa düzeninin tespit edildiği Postdam Konferansı devam ederken iktidardan düşmesi ve Türk siyasi hayatına köklü bir değişiklik getiren 1950 seçimleri sadece iki ülkenin iç siyasi atmosferini değiştirmekle kalmamış, aynı zamanda iki ülkenin dış politikalarına da yeni perspektifler kazandırmıştır. Türkiye'de Demokrat Parti Hükümeti, iktidara gelişinden hemen sonra daha aktif bir dış politika izleyeceğinin sinyallerini verdi. Bu bağlamda, Kore'ye asker gönderilmesi, NATO üyeliği, Bağdat Paktı ve Kıbrıs sorununda Türkiye'nin proaktif bir tavır sergilemesi bu aktif dış siyasetin örnekleridir. Tüm bu örneklerde Türkiye'nin izlediği politikalarda İngiliz etkisini görmek mümkündür. Bu noktadan hareketle, bu çalışmamızda dünya siyasetinde dengelerin yeniden kurulduğu İkinci Dünya Savaşı'nın sona erdiği 1945 yılından, Türk siyaset ve demokrasi hayatında büyük bir kırılmanın yaşandığı 1960 yılına kadar olan dönemde Türk-İngiliz ilişkilerinin nasıl bir gelişim gösterdiği; bu ilişkilere etki eden gelişmelerin neden-sonuçları ve Soğuk Savaş döneminin belirleyici aktörlerinden ve her iki ülkenin ortak müttefiki Amerika Birleşik Devletleri'nin iki ülke ilişkilerindeki rolü incelenmektedir.
Özet (Çeviri)
Having experienced a dynamic progress from hostility to alliance throughout the first half of the twentieth century, the Anglo-Turkish relations entered a new era as a result of changes in the global balance of power after the Second World War. Exhausted socially, economically and military, the British Government developed new policies towards Turkey in Europe and the Middle East in the post-war era when the dynamics of the Cold War prevailed. Although Turkey did not participate in the war, she endured numerous social, economic and military burdens. When the war ended, Turkey faced with the Soviet threat, for which she sought her alliance with Britain. In the regional matters, the relations between the two countries were shaped by the foreign policies of The United States, which had already become a joint ally for both countries. This interaction was consolidated in Europe via The North Atlantic Treaty Organization on one hand and in the Middle East via the Baghdad Pact, which formed a new alliance for Turkey and Britain within the framework of The Northern Tier Project developed by The States, on the other hand. The relations between the two countries were not only affected by external developments but also by internal politics. The fall of the Churchill Government, which led the country during the Second World War, while the negotiations of Postdam Conference were proceeding and the general elections of 1950, which brought about fundamental changes in the Turkish political life, are examples of such developments. These developments in the internal politics of both countries opened new perspectives in their respective foreign policies. The Democrat Party Government, immediately after its accesion, signalled for a more active foreign policy. The dispatch of troops to Korea, NATO membership, Baghdad Pact and the proactive attitude towards the Cyprus issue are examples of such active foreign policy pursued by the Democrat Party Government. The British effect can be clearly traced in all these examples of the Turkish foreign policy. In this regard, this thesis studies the progress of Anglo-Turkish relations from 1945 to 1960, the causes and results of the developments affecting this process and the role of the United States, a joint ally for both countries and a pre-dominant factor in the Cold War era, in these relations.
Benzer Tezler
- II. Dünya Savaşı'nda Türk-İngiliz ticari ilişkileri
Anglo-Turkish commercial relations in the Second World War
HANDE BALIM
- İngilizlerin gözüyle İtalya'nın Türkiye'ye yönelik yaklaşım ve faaliyetleri (1923-1945)
Approach and activities of Italians with the aspect of British to Turkey (1923-1945)
AYSE NUR TELLİ
- İngiliz belgelerine göre Turancılık
Turanism according to British documents
ARZU YAZICIOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
TarihKaradeniz Teknik ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET KARAÇAVUŞ
- Analysis of Greece's activities in Western Anatolia within the scope of strategic intelligence (1919-1924)
Stratejik istihbarat kapsamında Yunanistan'ın Batı Anadolu'daki faaliyetlerinin analizi (1919-1924)
YUSUF DİNÇEL
Doktora
İngilizce
2024
Uluslararası İlişkilerHacettepe ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YONCA İLDEŞ
- Sovyet arşiv belgeleri ışığında Türk-Ermeni ilişkileri (1915-1923)
Turkish-Armenian relations according to Soviet archive documents (1915-1923)
MEHMET BORA PERİNÇEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiAtatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF.DR. SABAHATTİN ÖZEL