Lise öğrencilerinde zihin gezinmesi, motivasyon ve akademik performans ilişkisi
The relationships between mind wandering, motivation and academic performance of high school students
- Tez No: 641006
- Danışmanlar: PROF. DR. GALİP YÜKSEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 183
Özet
Dikkatin mevcut görev üzerinde odaklanmayı sürdürememesi ve diğer içsel konular arasında geniş ölçüde ve spontan olarak dağılması zihin gezinmesi olarak tanımlanır. Zihin gezinmesinin olumsuz etkileri okuduğunu anlama, sürdürülen dikkat, işler bellek ve zeka testleri gibi temel performans alanlarında gözlemlenmiş ayrıca eğitimle ilişkili ortamlarda öğrenmeyi nasıl etkilediği ile ilgili çok sayıda araştırma yapılmaya başlanmıştır. Zihin gezinmesine ilişkin yurtdışı literatürde önemli bir birikim olmakla birlikte bu konunun Türkiye'de göreli olarak daha yeni olması nedeniyle yapılan bu çalışmanın, alandaki teorik boşluğu doldurmaya ve zihin gezinmesi olgusunun anlaşılmasına katkıda bulunacağı söylenebilir. Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin zihin gezinmesi deneyimlerini bütüncül bir yaklaşım içinde durum ve özellik düzeyinde incelemektir. Araştırmada öğrencilerin zihin gezinmesinin sınıf içi ders performansı, ders başarısı, ders motivasyonu ve dikkati düzenleyebilme becerisi ile ilişkileri analiz edilmiştir. Araştırmanın ilk aşamasında zihin gezinmesi ölçümünde kullanılan üç ayrı ölçeğin Türkçeye uyarlaması yapılmıştır. Bu amaçla Ankara ilinde sınavsız öğrenci alan iki Anadolu lisesinin 9 ve 10. sınıflarında öğrenim gören toplam 254 öğrenciden veri toplanmıştır. Araştırmanın ikinci aşamasını oluşturan sınıf içi uygulama sürecinde TDE ile matematik derslerinde sonda yakalama yöntemi kullanılarak öğrencilerin durum düzeyinde görevde olma, istemli ve istemsiz zihin gezinmesi deneyimleri analiz edilmiştir. Bu amaçla Ankara ilinde sınavsız öğrenci alan bir Anadolu lisesinde öğrenim gören 10. sınıflardan toplam dört şubede 134 öğrenciye uygulama yapılmıştır. Araştırmanın üçüncü aşamasında uyarlaması yapılan ölçeklerle geniş bir örneklem grubunda öğrencilerin zihin gezinmelerinin bazı değişkenlerle ilişkisi incelenmiştir. Bu amaçla Ankara ilinin dokuz merkez ilçesinden sınavsız öğrenci alan Anadolu liseleri arasından basit seçkisiz örnekleme yöntemiyle seçilen dokuz lisede öğrenim gören 9, 10, 11 ve 12. sınıf öğrencilerinden toplam 1017 öğrenciye anket uygulanmıştır. Araştırmada Türkçeye uyarlaması yapılan Zihin Gezinmesi Ölçeği (ZGÖ), Zihnin İstemli Gezinmesi Ölçeği (ZİGÖ) ve Zihnin İstemsiz Gezinmesi Ölçeği (ZİZGÖ) araçlarının faktör desenlerinin doğrulanması amacıyla doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmış, analizlere ilişkin yol şemaları, standartlaştırılmış katsayılar ve iyilik uyum indeksleri yorumlanmıştır. Ölçeklerin faktör yapılarının Türk kültüründe keşfedilmesine yönelik olarak açımlayıcı faktör analizi (AFA) uygulanmıştır. Ölçeklerin ayrışım geçerliği için dikkati düzenleyebilme ile ilişkileri incelenmiştir. Ölçeklerden elde edilen ölçümlerin güvenirliği için Cronbach alfa iç tutarlık katsayıları ve Spearman-Brown iki yarı test korelasyonları hesaplanmıştır. Ölçek maddelerinin madde-toplam korelasyonlarına ilişkin değerler de yorumlarda göz önünde bulundurulmuştur. Öğrencilerin zihin gezinmesi durumları ile motivasyon, dikkati düzenleyebilme, ders performansı ve ders başarısı değişkenleri arasındaki ilişkilerin belirlenmesi amacıyla Pearson momentler çarpım korelasyon katsayısı kullanılmıştır. Bununla birlikte bağımlı değişkenlerin ilgili bağımsız değişkenler tarafından yordanma düzeylerinin belirlenmesi amacıyla da basit ve çoklu doğrusal regresyon analizleri tercih edilmiştir. Öğrencilerin zihin gezinmesi, istemli ve istemsiz zihin gezinmesi algılarının cinsiyet değişkenine göre farklılığında ilişkisiz örneklemler için t-testi kullanılmıştır. Öğrencilerin sınıf düzeyi ve günlük ortalama internet kullanım süresi değişkenleri için ise tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tercih edilmiş ve gruplar arası karşılaştırmalarda varyansların homojen olup olmamasına göre Tukey ya da Dunnett's C testi uygulanmıştır. Araştırmanın bulguları Türkçeye uyarlaması yapılan ZGÖ, ZİGÖ ve ZİZGÖ'nün orijinal formlarındaki tek boyutlu faktör desenlerinin korunduğunu ve sözkonusu ölçeklerin lise öğrencilerinde geçerli ve güvenilir şekilde kullanılabileceğini göstermiştir. Düşünce sondalarıyla yapılan ölçümlerde zihnin istemsiz gezinmesinin her iki derste de istemli zihin gezinmesine göre istatistiksel olarak anlamlı düzeyde daha yüksek oranda rapor edildiği sonucuna varılmıştır. Araştırmada zihin gezinmesinin TDE ve matematik derslerindeki ders performansını anlamlı düzeyde ve negatif olarak yordadığı bulunmuştur. Bu sonuç zihin gezinmesinin artmasına bağlı olarak öğrencilerin TDE ve matematik ders performanslarının düştüğünü göstermektedir. Araştırmanın sonuçları genel olarak ders motivasyonu daha yüksek olan öğrencilerin sınıfta daha az zihin gezinmesi yaşadıklarını göstermiştir. Araştırmada düşünce sondalarıyla ölçülen zihin gezinmesinin TDE ve matematik derslerinde ders başarısını anlamlı düzeyde ve negatif olarak yordadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin zihin gezinmeleri arttıkça derslerdeki başarıları da düşmektedir. Kız öğrencilerin erkeklere göre daha fazla istemsiz zihin gezinmesi yaşadıkları buna karşılık erkek öğrencilerin kızlara oranla daha fazla istemli zihin gezinmesi yaşadıkları sonucuna varılmıştır. Araştırmada ayrıca öğrencilerin günlük internet kullanım süreleri arttıkça zihin gezinmesi algılarının da arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye'de göreli olarak yeni bir konu olan zihin gezinmesinin nedenleri ve sonuçlarıyla birlikte daha derinlemesine anlaşılmasını sağlayacak deneysel ya da karma modelde çalışmaların yapılması önerilmektedir. Zihin gezinmesi sırasında öğrenme için gereken dikkat kaynaklarının kullanıldığı göz önünde bulundurulduğunda, okullarda görevli rehber öğretmenler/psikolojik danışmanlarca sınıf içinde bu yönde geliştirilecek öğrenci ve öğretmen ekseninde bir farkındalığın eğitim süreçlerinin kalitesini artırmada olumlu yönde katkıda bulunacağı düşünülebilir.
Özet (Çeviri)
Mind wandering is defined as the fact that attention cannot continue to focus on the current task and that it spreads broadly and spontaneously among other internal issues. Negative effects of mind wandering have been observed in key performance areas such as reading comprehension, sustained attention, test of working memory and intelligence as well as several studies on how it affects learning in educational environments are carried out. Although this issue has a growing interest in the foreign literature, it is relatively new in Turkey. So, this study aims to contribute to filling the theoretical gap in mind wandering and to the understanding of this phenomenon. The purpose of the present study was to examine high school students' mind wandering experiences in a holistic approach at the both state and trait levels. In the research, the relationships among students' mind wandering and test performance, course success, motivation and ability of attention regulation were analyzed. In the first stage of the research, three different scales used in mind wandering measurement were adapted into Turkish culture. For that reason, data was collected from a total of 254 students attending in the 9th and 10th grades of two Anatolian high schools enrolling students without an examination in Ankara. As the second stage of the research for the classroom application process, the experiences of students on the state level of intentional and unintentional mind wandering types were analyzed by using probe caught method in the courses of Turkish literature and mathematics. For this purpose, a total of 134 students were participated from the 10th grade attending an Anatolian high school enrolling students without an examination in Ankara. In the third stage of the study, the relationships between students' mind wandering and some demographic variables were examined in a large sample of participants with the scales adapted. In this stage of the research, the sampling was consisted of 1017 randomly selected students from the 9th, 10th, 11th, and 12th grades in nine Anatolian high schools. Confirmatory factor analysis (CFA) was applied to verify the factor designs of the scales as Mind Wandering Questionnaire (MWQ), Mind Wandering-Deliberate (MW-D) and Mind Wandering-Spontaneous (MW-S) adapted to Turkish, and the paths, standardized coefficients and goodness of fit indices were interpreted. Exploratory factor analysis (EFA) was also applied to discover the factor structures of the scales in Turkish culture. For the divergent validity of the scales, the relationships between attention regulation and the these scales were examined. Cronbach's alpha internal consistency coefficients and Spearman-Brown split-half test correlations were calculated for the reliability of the measurements obtained from the scales. The values regarding the corrected item-total correlations of the scales were also taken into consideration. Pearson product-moment correlation coefficients were used in order to determine the relationships between student mind wandering and the variables of motivation, attention regulation, test performance and course success. In addition, simple and multiple linear regression analyzes were preferred to determine the predictors of dependent variables. The independent sample t-tests were used in comparing the mind wandering levels by gender variable. One-way analysis of variance (ANOVA) was preferred for the differences in the mind wandering levels of students by the variables of grade and daily average internet usage time. Tukey or Dunnett's C were applied in the comparisons between groups according to the tests of variance homogeneous. Results showed that one-dimensional factor designs as in the original forms of MWQ, MW-D and MW-S adapted to Turkish are confirmed and that these scales can be used as reliable and valid instruments in measuring high school students' mind wandering. In the measurements of thought probes, it was concluded that unintentional mind wandering was reported at a statistically significant higher proportion in both lessons than intentional mind wandering. Results also revealed that mind wandering of students significantly and negatively predicted their course test performances in both Turkish literature and mathematics. This result shows that the students' course performances are more likely to decrease with the increase in mind wandering. Moreover, results of the study showed that students with higher level of motivation generally experience less mind wandering in the lessons. It was also concluded that mind wandering measured with thought probes significantly and negatively predicted student success in both courses. In other words, as students' mind wandering increased, their success in lessons decreased. Results demonstrated that girls experienced more unintentional mind wandering than boys, whereas boys experienced more intentional mind wandering than girls. The research also showed that students were more likely to have mind wandering perceptions with the increasing times of their daily internet usage. It is recommended that further studies with experimental or mixed models should be carried out for a deeper understanding of the causes and consequences of mind wandering as a relatively new issue in Turkey. Considering that the necessary sources of attention for learning are used during mind wandering, it can be thought that student and teacher awareness of this phenomenon developed by the counselor teachers/psychological counselors in the schools will positively contribute to increasing the quality of educational processes.
Benzer Tezler
- Ankara ilinde lise öğrencilerinin beden eğitimi dersinden beklentilerinin gerçekleşme düzeyine ilişkin görüşleri
Başlık çevirisi yok
YASEMİN SUNAY
- Kabul ve kararlılık terapisi temelli psikoeğitim programının zihin gezinmesine etkisi
The effect of acceptance and commitment therapy-based psychoeducation program on mind wandering
ZEYNEP AKILOTU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. SAADET ÖZTÜRK
- Lise öğrencilerinde COVID-19 fobisi ile düşünce-eylem kaynaşması ve gözlerden zihin okuma becerisinin incelenmesi
Investigation of relationship between phobia of COVID-19 and thought-action fusion, ability of reading mind in the eyes in high school students
ASLI ATICI
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Psikolojiİstanbul Aydın ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MESUT YAVUZ
- Aydın ili lise öğrencilerinde asperger bozukluğu'nun yaygınlığı ve asperger bozukluğu'nda zihin kuramı
The prevalence of asperger syndrome among high school students in aydin and theory of mind in asperger syndrome
GÖKÇEHAN AKOĞUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
PsikiyatriAdnan Menderes ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ÇİĞDEM DEREBOY
- Lise öğrencilerinde ekran maruziyeti ile aleksitimi ve sosyal biliş arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigiton of the relationship between screen exposure level, alexithymia and social cognition in high school students
DİDEM SAİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiSağlık Bilimleri ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HASAN DEMİRCİ