Travmatik deneyimi olan bireyler için bir travma sonrası büyüme modeli
A posttraumatic growth model for individuals with traumatic experiences
- Tez No: 641930
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE AYPAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 250
Özet
Amaç: Bu tezin temel amacı; travma olgusunu deneyimlemiş bireylerde psikolojik dayanıklılıkla travma sonrası büyüme arasındaki ilişki bağlamında, problem odaklı başa çıkma ve mutluluğu artırma stratejilerinin aracılık rolünü incelemektir. Yöntem: Bu araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden ilişkisel desende yürütülmüştür. Tezde, ilgili değişkenlerin travma sonrası büyümeye olan etkilerinin gösterildiği yapısal eşitlik modeli geliştirilmiş ve test edilmiştir. Buna göre araştırmanın içsel gizil değişkenleri travma sonrası büyüme, problem odaklı başa çıkma ve mutluluğu artırma stratejileri; dışsal gizil değişkeni ise psikolojik dayanıklılık olmuştur. Çalışmaya, belirle-nen ölçütler kapsamında lisans eğitimine devam eden 1069 birey katılmıştır. Bu tezde veriler Kişisel Bilgi Formu, Travmatik Yaşantıları Tarama Formu (büyük T), Problem Odaklı Başa Çıkma Ölçeği, Travma Sonrası Büyüme Ölçeği, Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği ve Yetişkinler için Mutluluğu Artırma Stratejileri Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Tezde, aracılık etkilerinin analizinde Ki-kare farklılık testlerine dayanan iç-içe geçmiş modeller stratejisi kullanılmıştır. Ayrıca aracı etkilerin anlamlılığının değerlendirilmesi için Bootstrapping tekniğinden yararlanılmıştır. Bulgular: Test edilen model sonuçlarına göre; travmatik deneyimi olan bireyler-de, psikolojik dayanıklılık ve travma sonrası büyüme arasındaki ilişkiye, mutluluğu artırma stratejileri ve problem odaklı başa çıkmanın pozitif yönde kısmi aracılık ettiği tespit edilmiş, mutluluğu artırma stratejileri ile travma sonrası büyüme arasındaki ilişkide problem odaklı başa çıkmanın tam aracılık etkisi olduğu bulunmuştur. Psikolojik dayanıklılık ile problem odaklı başa çıkma arasındaki ilişkide mutluluğu artırma stratejilerinin kısmi aracılık etkisi olduğu gözlenmiştir. Travma sonrası büyümenin en önemli belirleyicilerin-den birinin psikolojik dayanıklılık kişilik özelliği olduğu bulunmuştur. Buna göre, travmatik deneyimi olan bireylerde psikolojik dayanıklılık düzeyi artıkça travma sonrası büyüme düzeyinin de artacağı ifade edilebilir. Sonuç ve Öneriler: Bu tezde, travmatik deneyimi olan bireylerde travma sonrası büyümeye katkı sağlayan önemli bir değişkenin psikolojik dayanıklılık olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu ilişkide mutluluğu artırma stratejileri ve problem odaklı başa çıkmanın aracılık etkisi görülmektedir. Test edilen model, dayanaklarından biri olan Dönüşümsel Stres ve Stresle Başa Çıkma Kuramı çerçevesi etrafında değerlendirildiğinde psikolojik dayanıklılık, mutluluğu artırma stratejileri, problem odaklı başa çıkma ve travma sonrası büyümenin etkileşim temelli bir sürecin ögeleri olduğu; bu süreçte mutluluğu artırma stratejileri ve problem odaklı başa çıkmanın aracılık rolü üstlendikleri gözlenmiştir. Buna göre çalışmadan elde edilen bulgunun Dönüşümsel Stres ve Stresle Başa Çıkma Kura-mı'nda ele alınan yapıyı desteklediği söylenebilir. Bu çalışmada elde edilen sonuçlar doğrultusunda uygulayıcı ve araştırmacılar için bazı öneriler getirilebilir. Travmatik deneyimler karşında bireyleri güçlendirmek ve sancılı durumlardan daha güçlü çıkabilmeleri maksadıyla bireylerde psikolojik dayanıklılık, problem odaklı başa çıkma ve mutluluğu artırma stratejilerini içeren beceri kümelerini geliştirmeye yönelik psikoeğitim verilebilir. Psikolojik dayanıklılığı oluşturan ve bireyi dayanıklı yapan değişkenleri ele alan çalışmalar yapılabilir. Aynı zamanda bu çalışmada ele alınan bireysel faktörlerin yanında diğer bireysel faktörler ve sosyal destek, mikro ve makro çevrenin bu süreçte etkilerini incele-meye yönelen araştırmalar değerlendirilerek travma sonrası büyüme kavramı detaylandırılabilir.
Özet (Çeviri)
Purpose: The ultimate goal of this research is to explore the mediating effect of problem-focused coping and happiness-enhancing strategies on the link between psychological hardiness and posttraumatic growth in individuals with traumatic experiences. Method: This study was following applying following the correlational research design, as one of a quantitative method. As part of this thesis, a structural equation model was formed and tested, whereby the effects of the selected variables on post-traumatic growth were demonstrated. Accordingly, the endogenous latent variable of the study were posttraumatic growth, problem-focused coping and happiness-enhancing strategies; and the exogenous variables was psychological hardness. 1069 undergraduate students, who were selected according to the criteria determined, participated in the study. The Personal Information Form, the Traumatic Life Events Questionnaire (big T), the Problem-Focused Coping Scale, the Posttraumatic Growth Scale, the Psychological Hardness Scale, and the Happiness Increasing Strategies for Adults Scale were used as data collection tools. In the analysis of the mediating effects, the nested models strategy based on Chi-square difference tests was employed. Further, the Bootstrapping tech-nique was used to evaluate the significance of these mediating effects. Results: The findings revealed that the link between psychological hardiness and posttraumatic growth was partially and positively mediated by happiness increasing strategies and problem-focused coping in individuals with traumatic experiences. More-over, the full mediating effect of problem-focused coping existed in the association between happiness increasing strategies and posttraumatic growth. Mediational analyses further revealed that the link between psychological hardiness and problem-focused coping was partially mediated by happiness increasing strategies. One of the most signif-icant predictors of posttraumatic growth was psychological hardiness personality trait. In this regard, it can be stated that as the level of psychological hardiness increases, the level of posttraumatic growth also increases in individuals with traumatic experiences. Conclusion and Suggestions: In this thesis, it was concluded that psychological hardness is an important variable contributing to posttraumatic growth in individuals with traumatic experience. The strategies to increase happiness and problem-focused coping are observed to mediate this relationship. When the tested model is evaluated according to the principles of The Transactional Model of Stress and Coping Theory, it was observed that psychological hardness, strategies to increase happiness, problem-focused coping and post-traumatic growth are the elements of an interaction-based pro-cess, which is mediated by the strategies to increase happiness and problem-focused coping. Thus, it can be said that this finding is supported by the structure explained in The Transactional Model of Stress and Coping Theory. Based on the findings of this study, some suggestions can be made for practitioners and researchers. In order to empower individuals in the face of challenging life events and to help them become strong-er in the face of painful events, appropriate psychoeducation trainings can be provided to develop their skill sets including psychological hardness, problem-focused coping and happiness-enhancement strategies. Future studies could focus on the variables that con-stitute psychological hardiness and make the individual resilient. Furthermore, in addition to the individual factors discussed in this study, future research examining the effects of social support, and the micro and macro environments involved in this process can be considered and the concept of posttraumatic growth can thus be analyzed in fur-ther detail.
Benzer Tezler
- LGBT+ ve heteroseksüel bireylerde travma sonrası büyüme ve ilgili değişkenlerin karşılaştırmalı şekilde incelenmesi
A comparative examination of posttraumatic growth and related variables between LGBT+ and heterosexual individuals
HİLAL ÖZDEN ÇON
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiAmasya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN OSMANAĞAOĞLU
- Karantina sürecini deneyimleyen bireylerde travma sonrası stres belirtileri ve travma sonrası büyümenin dünyaya ilişkin varsayımlar ve ruminasyon açısından incelenmesi
Examination of posttraumatic stress symptoms and posttraumatic growth in individuals experiencing the quarantine process in terms of assumptions about the world and rumination
HÜLYA AYHAN
Doktora
Türkçe
2023
Adli Tıpİstanbul Üniversitesi-CerrahpaşaSosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEYLAN ZİYALAR
- Abandonment trauma in harvesting the heart and the days of abandonment. A psychoanalytic approach
Harvesting the heart ve the days of abandonment eserlerinde ayrılık travması. Psikanalitik yaklaşım
BERFİN EKİCE
Yüksek Lisans
İngilizce
2023
Batı Dilleri ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiBatı Dilleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. LUCIA BARBARA DELL ABATE ÇELEBİ
- Travma yaşantısı olan bireylerde kendine yabancılaşma, başkalarının beni olma sorunu ve ilişkili etkenlerin incelenmesi
Examination of alienation, the problem of becoming 'self of the others' and relevant factors in individuals with traumatic experience
NAZAN TURAN
Doktora
Türkçe
2019
HemşirelikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiPsikiyatri Hemşireliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ BİRGÜL ÖZKAN
- Travma yaşantısı olan bireylerde öz-tiksinme, suçluluk, yeme tutumu ve travma sonrası stres belirtileri arasındaki ilişkiler
The relationships between self-disgust, guilt, eating attitude and symptoms of posttrauma stress in individuals with trauma experience
DUYGU ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Psikolojiİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ VOLKAN KOÇ