Geri Dön

Dîwançeya Şêx Îsmetullahê Karazî (Metn û lêkolîn)

Şeyh İsmetüllah-i Karazi Divançesi (Metin ve araştırma)

PDF İndir

  1. Tez No: 641981
  2. Yazar: MEHDİ ZANA KARAK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ABDURRAHMAN ADAK
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Şêx Îsmetullahê Karazî, Klasik Kürt Edebiyatı, divançe, Şêx Îsmetullahê Karazî, Kurdish Classical Literature, divanja, Hezan, Samarikh, sufism
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Kürtçe
  9. Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
  10. Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 415

Özet

Şêx Îsmetullahê Karazî (1908-1996) Diyarbekir'in Lice ilçesinde dünyaya gelmiştir ve 20. yüzyıl şairlerinden biridir. O, Semerşeyhli alim Mola Abdullah'ın ailesindendir. Karazî hem Osmanlı'nın son dönemini görmüş hem de Cumhuriyet döneminde yaşamıştır. Her ne kadar modern dönemde yetişen bir şair olsa da şiirlerini klasik tarzda yazmıştır. Şêx Îsmetullah; Kürd medreselerinde Silvanlı Molla Hüseyin Kiçik (Küçük), Mola Ebdulfettahê Hezroyî (Yazıcı) ve Mola Abdullahê Koxî gibi alimlerden dersler almış ve Hezan Takkesi'nde de Şêx Muhammed Eminê Hezanî'nin yanında da tasavvuf derslerine başlamış. Birçok yerde alimlerden aldığı derslerden sonra Çoqreş'te (Erenler Köyü) Şeyh Yahyayê Çoqreşî'den tarikat hilafetini almış ve Diyarbekir bölgesinde büyük bir alim olarak nam salmıştır. Karazî resmi bir devlet okuluna gitmemiştir, fakat Kürtçenin dışında Osmanlıca (Tükçe), Arapça ve Farsçayı da çok iyi biliyordu. Karazî Nakşibendi Tarikatına bağlıydı ve Halidi Medreselerinde yetiştiği için Arapça ve Farsçayı çok iyi öğrenmiş ve bu dillerin edebiyatlarından da haberdar idi ve bu onun şiirlerinden de anlaşılıyor. Çünkü o Arapça ve Farsça'nın birçok unsurunu şiirlerinde kullanmış hatta bazı şiirlerini de bütünüyle Arapça yazmıştır. Şeyh İsmetullah mahlas geleneğini de sürdürmüş ve şiirlerinde aralarında“'Îsmet”ve“'Useyma”nın da bulunduğu beş farklı mahlas kullanmıştır. Karazî, arkasında bir divançe ve bazı mektuplar bırakmıştır. Her ne kadar Karazî küçük bir divançeye sahip ise de, şiirleri edebi ve sanatsal açıdan yüksek bir seviyededir. O divançesinde şiirlerini gazel, kaside, müselles, murabba' gibi nazım şekilleriyle kaleme almıştır. Yine nazım türü bakımından da şiirlerini methiye, mersiye, münacaat ve tekke gazeli ile yazmıştır. Biz bu çalışmamızda Karazî'nin eserlerinin de klasik Kürt edebiyatı literatüründe yer alması için çaba sarf ettik. Çalışmamız giriş, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmaktadır. Biz çok yönlü bir bakış açısıyla bu çalışma üzerinde durduk. Hayatı, eserleri, fıkri ve divançesi üzerine araştırmalarımızı yaptık ve divançesi hakkında şekil, içerik, tematik ve tahlil yönündeki tespit ve değerlendirmelerimizi sunduk.

Özet (Çeviri)

Şêx Îsmetullahê Karazî (1908-1996) was born in Lice district of Diyarbakir and is one of the 20th century poets. He is from the family of Mola Abdullah, the scholar of Semershaykh. Karazi saw both the last period of the Ottoman Empire and lived in the Republic period. Although he was a poet who grew up in the modern period, he wrote his poems in classical style. Şêx Îsmetullah; took lessons from scholars such as Molla Hüseyin Kiçik (Küçük) from Silvan, Mola Ebdulfettahê Hezroyî (Yazıcı) and Mola Abdullahê Koxî in the Kurdish madrasas and started to teach Sufism in the Hezan Takke alongside Sheikh Muhammed Eminê Hezani. After taking lessons from scholars in many places, he received the sect caliphate from Sheikh Yahyayê Çoqreshî in Çoqreş (Erenler Village) and became known as a great scholar in the Diyarbakir region. Karazi did not attend an official public school, but knew Ottoman Turkish (Turkish), Arabic and Persian very well as well as Kurdish. Karazi was affiliated with the Nakşibendi Sect and, as he was raised in Halidi Madrasahs, he learned Arabic and Persian very well and was also aware of the literatures of these languages, and this is also evident from his poems. Because he used many elements of Arabic and Persian in his poems, and even wrote some of his poems entirely in Arabic. Sheikh İsmetullah continued the pseudonym tradition and used five different pseudonyms, including“' Îsmet ”and“ 'Useyma”, in his poems. Karazi left behind a divanja and some letters. Although Karazi has a small divanja, his poems are at a high level in terms of literature and art. He wrote his poems in his divanja in poetry forms such as gazel, ode, müselles, and murabba. Again, in terms of the genre of verse, he wrote his poems with eulogy, mersiye, münacaat and gazel of tekke. In this study, we made an effort to include the works of Karazî in the classical Kurdish literature. Our study consists of an introduction, three parts and a result. We focused on this study from a multifaceted perspective. We did our research on his life, works, opinion and divanja and presented our determinations and evaluations in terms of form, content, thematic and analysis about his divan.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    645290

    Xizna We'zan: Dîwançeya Hilmî (Şêx Ehmed Hilmîyê Dêrşewî) -Metn û lêkolîn-

    Hizna Va'zan: Hilmî (Şeyh Ahmed Hilmî Derşevî) divançesi -Metin ve inceleme-

    İBRAHİM ATMACA

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2020

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDURRAHMAN ADAK

  2. Tez No

    649558

    Xizna We'zan: Dîwançeya Hilmî (Şêx Ehmed Hilmîyê Dêrşewî)-metn û lêkolîn-

    Hızna Va'zan: Hilmî (Şeyh Ahmed Hilmî Derşevî) Divançesi-metin ve inceleme-

    İBRAHİM ATMACA

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2020

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ABDURRAHMAN ADAK

  3. Tez No

    567016

    Dîwançeya Mela Ebdullahê Qursincî (Lêkolîn & Metn)

    Mela Ebdullah Kursınci'nin divanı (İnceleme & Metin)

    MAHMUT DURMUŞ

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2019

    DilbilimVan Yüzüncü Yıl Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ NESİM SÖNMEZ

  4. Tez No

    620360

    Dîwançeya Seyfiyê Şoşî

    Seyfi-yî Şoşî'nin Dîvançesi

    MÜSLİH SEZER

    Yüksek Lisans

    Kürtçe

    Kürtçe

    2016

    Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu Üniversitesi

    Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ABDURRAHMAN ADAK

  5. Tez No

    776851

    Obesity and associated factors among adolescents in secondary schools at al-diwaniya city

    Al-diwaniya şehrindeki ortaokullardaki ergenlerde obezite ve ilişkili faktörler

    NOOR MOHAMMED HASHIM AL-ZAIDAWI

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2022

    HemşirelikÇankırı Karatekin Üniversitesi

    Hemşirelik Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ÖZGE ÇINAR MEDENİ

Geri Dön