Dı vegotınên gelêrî de guherînên dı navbera cıvakên etno-dînî de(Nımûneya kurdên Elewî û Kurdên Ezîdî)
Halk anlatılarının etno-dini topluluklar arasındaki değişimi(Alevi ve Ezidi Kürtleri örneği)
- Tez No: 643696
- Danışmanlar: DOÇ. DR. CANSER KARDAŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Antropoloji, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Halk Bilimi (Folklor), Anthropology, Eastern Linguistics and Literature, Folklore
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Bingöl Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 372
Özet
Folklor ürünleri, özellikle de halk anlatıları birçok düzlemde değişime uğrarlar ve bu değişimde coğrafya, kültür, dil ve din/inanç gibi olgular etkilidirler. Bu olgular, aynı zamanda toplumların kimliğinin oluşumunda da aslî faktörlerdir. Bundan dolayıdır ki folklor ürünleri aynı zamanda toplumların kolektif kimlikleri hakkında da bize önemli bilgiler verir. Kürt toplulukları arasında, alevi ve ezidi kürtler iki özgün toplulukturlar ve bu iki topluluk etnik bağlarına bağlı ama aynı zamanda da inançlarının çevresinde özgün bir kimlik oluşturmuşlardır. Bu özgün kimlikler etno-dini kimlikler olarak değerlendirilmiştir. Bu tür örneklerde kimlik, ne sadece etnik bağlar ne de sadece inanç çerçevesinde belirlenir fakat bu iki olgunun karışımı sonucunda oluşturulur. Bu çalışmayla amacımız, kimliğin oluşumunda etkili olan bu unsurları, halk anlatılarını takip etmek ve inceleme sonucunda ortaya çıkarmaktır. Bunun için, hem literatür taraması yaptık hem de saha çalışması yaptık. Saha çalışmasını Tunceli merkez ve Mazgirt ile Pertek bölgelerinde Kürt Alevi topuluğu içinde yaptık. Ezidi Kürt bölgeleri için, alanda saha çalışması yapmanın zorluklarından dolayı (savaş ve toplumsal kargaşaya bağlı), söz konusu bölgelere gidemedik. Ancak teknolojinin bize sunduğu imkanlardan yararlandık ve uzaktan da olsa görüşmelerimizi gerçekleştirdik. Literatür taraması için günümüze kadar yapılmış, basılı ya da basılı olmayan birçok çalışmadan faydalandık. Özellikle Federal Kürdistan Bölgesi'nde Enstîtuya Kelepûra Kurdî (Kürt Folklorü Enstitüsü) bünyesinde yapılan çalışmalar, Kafkas Kürtlerinin çalışmaları ile 19. ve 20. yüzyılda batılı kürdologların yaptığı çalışmalar tezimiz için çok faydalı oldu Tezimizde, bu her iki etno-dini topluluğun folklor ürünlerini, hem dini ve etnik dışavurumlar boyutunda hem de kimliksel (etnik-dini) unsurlar bağlamında karşılaştırdık ve folklor ürünlerinin bu topluluklar arasında nasıl değişitiğini gösterdik. Sonuçta görüldü ki alevî ve ezidi kürtler folklor ürünlerini kendi etno-dini kimlikleri çerçevesinde yeniden yorumlamaktalar. Ayrıca din ve inanç bu iki topluluğun kimlik oluşumunda, diğer faktörlerden daha önemli bir yere sahiptir.
Özet (Çeviri)
Folklore products, especially folk narratives, change on many levels and facts such as geography, culture, language and religion/belief are effective in this change. These facts are also the main factors in the formation of the identity of societies. Therefore, folklore products also give us important information about the collective identity of societies. Among the Kurdish communities, the Alevi and Ezidi Kurds are two unique communities, and these two communities are tied to their ethnic ties, but also have a unique identity around their beliefs. This unique identity was also evaluated as an ethno-religious identity. In such cases, identity is determined not only within the context of ethnic ties and not only within the framework of faith, but it is created as a result of a mixture of these two cases. Our aim with this study is to identify and reveal these elements that affect the formation of identity. For this, we both made a literature review and field work. We did the field work in the Kurdish Alevi community in the Tunceli center and Mazgirt and Pertek regions. Due to the difficulties of doing field work in the field (due to war and social turmoil), we could not go to the Kurdish Ezidi regions. However we took advantage of the opportunities provided by technology and held our talks, even from a distance. For the literature review, we have benefited from many studies, whether printed or not, that have been made to date. Especially in the Federal Kurdistan Region, works within the body of Enstîtuya Kelepûra Kurdî (Kurdish Folklore Institute), the work of Caucasian Kurds and the work of western Kurdologists in the 19th and 20th centuries were very useful for our thesis. In our thesis, we analyzed the folklore products of both ethno-religious communities both in terms of religious and ethnic manifestations, and compared them in the context of identity (ethnic-religious) elements and showed how the common folklore products have changed between these communities. As a result, it has been seen that Alevi and Ezidi Kurds reinterpret their folklore products within the framework of their ethno-religious identity. In addition, religion and belief have a more important place in the identity formation of these two communities than other factors.
Benzer Tezler
- Toponîmî di vegotinên gelêrî da (Li herêmên Hezex û Nisêbînê)
Sözlü anlatım biçimlerinde toponimi (İdil ve Nusaybin yörelerinde)
CAHİT BENEK
Yüksek Lisans
Kürtçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Mardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUSTAFA ÖZTÜRK
- Analîza çîrokên derasayî yên Herêma curnê reş li gorî rêbaza Vladimir Propp
Hilvan yöresine ait olağanüstü masalların Vladimir Propp yöntemine göre analizi / Analysis of several fairy tales from Hilvan according to method of Vladimir Propp
VİLDAN PERTAV
Yüksek Lisans
Kürtçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Muş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN PURÇAK
DR. ÖĞR. ÜYESİ İLYAS SUVAĞCİ
- Di vegotinên devkî de tîpê Behlûl
Sözlü anlatılarda Behlûl tipi
TAHİR BAŞARAN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2018
Halk Bilimi (Folklor)Muş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NEVİN TURAN ÖZEK
- Bingehê vegotinê di romana 'Grêweya Bextê Helale'ya eta Nehayî de
Eta Nıhayi'nın 'Helale'nın İddıa Şansı' romanındakı anlatım esası
KAROKH FAHMİ FARHO
Yüksek Lisans
Kürtçe
2017
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. NESİM SÖNMEZ
- Teknîka vegotınê dı romanê de (Mîrname ya Jan Dost wek mînak)
Jan Dost'un mîrname romanında anlatım tekniği
HAWKAR MOHAMMED RASHID
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
DilbilimYüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ABDULHADİ TİMURTAŞ