İran ve Suudi Arabistan rekabeti'nin bölgesel çatışmalar üzerindeki etkisi: Yemen örneği
The impact of the Iran and Saudi Arabia rivalry on the conflicts in middle east: Yemen case
- Tez No: 646614
- Danışmanlar: DOÇ. DR. SAYİM TÜRKMAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Uluslararası İlişkiler, International Relations
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şarkiyat Araştırmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 136
Özet
İran ve Suudi Arabistan günümüzde Orta Doğu'nun en önemli aktörleri arasında yer almaktadır. 1979 yılında gerçekleşen İran İslam Devriminin bir sonucu olarak kurulan İran İslam Cumhuriyeti'nin dış politika anlayışı kökten değişmiş ve Suudi Arabistan ile ilişkiler kopma noktasına gelmiştir. Bundan sonraki süreçte de devrim ihracı ve Şii ayaklanmaları, Hac olayları, İran-Irak Savaşı, Nimr el-Nimr'in idamı, Şii Hilali, Arap Baharı gibi gelişmeler iki ülke arasında krizlere neden olmuştur. Yakın tarihte ise Yemen İç Savaşı'ndan sonra İran-Suudi Arabistan ilişkileri adeta Yemen merkezli bir vekâlet savaşı hâline gelmiş ve bu iki ülkenin Orta Doğu üzerinde hegemonya kurma mücadelesi gözle görülür bir hâl almıştır. Güney ve Kuzey Yemen'in birleşmesi ile oluşan Yemen Cumhuriyeti'nin bugün üç ana güvenlik problemi vardır: Husiler, Arap Yarımadası El Kaidesi ve Güney Hareketi'dir. Arap Baharı, var olan bu üç ana güvenlik probleminin neden olduğu anlaşmazlıkların ve çatışmaların şiddetlenmesine zemin hazırlamıştır. Bu üç kesim tarafından da benimsenmeyen Salih Rejimi, 2011 yılında çıkan ayaklanmalar sonucu yaşanan istifalar ile dağılmıştır. Salih Rejimi'nin halefi Hadi Rejimi ise, kendisinden önceki rejimin hükûmet ve güvenlik güçleri üzerindeki etkisinden kurtulamamış ve güçlü bir otorite elde etmeyi başaramamıştır. Bu otorite boşluğunu fırsat bilen Husiler, Salih ile ittifak yaparak ülke kontrolünü ele geçirmiştir. 2015 yılında gerçekleşen ve Husi Darbesi olarak adlandırılan bu sürece İran ve Suudi Arabistan'ın müdahil olması, krizi içinden çıkılmaz bir hâle dönüştürmüştür. İran bu mücadeleler sırasında görünürde yumuşak güç unsurlarına başvurmuş, sert güce başvurması ise perde arkasından Husiler aracılığı ile gerçekleşmiştir. Suudi Arabistan ise bu güç mücadelesinde geleneksel dış politika anlayışında görülmemiş bir hamle yaparak 2015 yılında düzenlenen“Kararlılık Fırtınası Operasyonu”ile doğrudan sert güç unsurları kullanarak sahnede yerini almıştır.
Özet (Çeviri)
Today, Iran and Saudi Arabia are two of the most important actors in the Middle East. After the 1979 Revolution, Iran's foreign policy changed radically as a result, relations with Saudi Arabia have reached breaking point. In the following this period, developments such as the exporting the revolution, the Hajj events, the Iran-Iraq War, Execution of Nimr al-Nimr, the Shiite Crescent and the Arab Spring have caused crises between the two countries. Recently, after the Yemeni Civil War, Iran and Saudi Arabia relations have become almost a proxy war over this country and the hegemonic power struggle of two countries over the Middle East has become apparent. The Republic of Yemen, formed by the unification of South and North Yemen, has three main security problems; Houthi, Al Qaeda of Arabian Peninsula and Southern Movement. The Arab Spring has exacerbated conflicts and disagreement caused by these three main security problems. The Salih regime, which was not adopted by these three groups, resigned as a result of the riots in 2011. Then the regime of Hadi took the control. However, Hadi regime did not have a strong authority. Benefiting from this authority gap and allied with Salih, Houthies took control of the country. What happened in 2015 and called Houthi Coup, led to the involvement of Iran and Saudi Arabia, the prolongation of the civil war and the intensification of the conflicts. Iran mostly resorted to soft power elements in this power struggle. The hard power is used by the Houthis behind the scenes. Saudi Arabia, on the other hand, made an unprecedented move in it traditional foreign policy approach in this power struggle and took its place directly on the stage with the“Stability Storm Operation”held in 2015, using the elements of hard power.
Benzer Tezler
- Yemen üzerinde bölgesel rekabet
Regional competition for Yemen
SAEED KAMAL MOHAMMED ALI WAKA
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Uluslararası İlişkilerKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET GÖKBEL
- ABD'nin grand stratejisinin bölgesel güçlerin güvenlik stratejilerindeki rolü: İran-Suudi Arabistan rekabeti (2010-2020)
The role of the U.S. grand strategy in the security strategies of regional powers: The Iran-Saudi Arabia rivalry (2010-2020)
MUSTAFA ŞEYHMUS KÜPELİ
Doktora
Türkçe
2023
Uluslararası İlişkilerSakarya ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL İNAT
- 2001 sonrası Suudi Arabistan ile İran'ın bölgesel rekabetinin Afganistan üzerindeki etkileri
Effects of Saudi Arabia and Iran's regional competition on Afghanistan after 2001
RAHMATULLAH HAKİMİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Uluslararası İlişkilerSakarya ÜniversitesiOrtadoğu Çalışmaları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL NUMAN TELCİ
- İran Devrimi sonrası Suudi Arabistan-İran arasında yükselen rekabeti etkileyen temel faktörlerin bir incelemesi
Saudi Arabia and Iran: A reading of main factors ascending their rivarly in the middle east since the İslamic revolution
SAHAR BEN YOUNES
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Siyasal Bilimlerİstanbul ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET ÖZTÜRK
- İran ve Suudi Arabistan rekabetinin Ortadoğu'daki mezhep temelli çatışmalara etkisi : Hizbullah örneği
The effect of Iranian and Saudi Arabia competition to sect fundamental conflicts in the Middle East : Hezbollah example
FATİH BAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
DinMarmara ÜniversitesiOrtadoğu Sosyolojisi ve Antropolojisi Ana Bilim Dalı
DR. ALİ ERKEN