Geri Dön

XIX. yüzyılın dönüşen İstanbul'unda mahalleler, kollar ve belediyeler: Bir envanter ve haritalama çalışması

Neighborhoods, subsection, and municipalities undergoing transformation of İstanbul in the 19th century: An inventory and mapping study

  1. Tez No: 646659
  2. Yazar: BÜŞRANUR BEKMAN
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ YUNUS UĞUR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Tarih, History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Marmara Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Şehir Çalışmaları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 349

Özet

Osmanlı şehirlerinde mahalleler bulunduğu coğrafyanın ve toplumun özellikleriyle inşa edilirken, devletin yaşadığı bürokratik, sosyo-ekonomik, demografik, siyasi ve kültürel dönüşümleri görmemizi sağlayacak aynalar olmuştur. İstanbul'un fethinden itibaren şehrin idari sınırlarının Bilâd-ı Selâse ve Dersaâdet olarak tasvir edilmesi mahalle ölçeğindeki çalışmaların özellikle Sur içine odaklanarak yapılmasına sebebiyet vermiştir. Ancak XIX. yüzyıla gelindiğinde kentin idari yapısı sur dışının da dâhil olacağı sınırlara erişirken, devletin yaşadığı bürokratik, kentsel ve toplumsal dönüşümlerden de etkilenerek“yeni İstanbul”un doğuşuna sebep olmuştur. Bu yeniliğin içinde İstanbul mahalleleri klasik ve modern şehir düzenin ara kesitinde varlığını sürdürmüş, XIX. yüzyılda yaşanan değişimlerin görülebildiği üniteler olmuştur. Ancak şehrin XIX. yüzyılda yaşandığı dönüşümde bu denli önemli göstergeler olan mahallelerin isimleri, konumları ve değişimlerine odaklanan herhangi bir çalışma literatürde yer almamıştır. Bu tez çalışması, İstanbul mahalleleri çalışmalarına tasvirsel ve metodolojik olarak katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Öncelikle 1829, 1830, 1845, 1869, 1877 ve 1885 tarihleri arasında belirlenen altı birincil kaynağa göre XIX. yüzyıl İstanbul mahalleleri tespit edilmiş ve bir envanter oluşturulmuştur. Envanterde yer alan bilgilere göre 1829'da 285 adet olan mahalle sayısı 1845 tarihinde 486'e ve 1885 tarihinde 518'e ulaştığı tespit edilmiştir. İkinci olarak envanterde yer alan bilgiler neticesinde mahallelerin muhtemel konumları ArcGIS programı kullanılarak haritalanmıştır. Böylece, mahallelerin yıllar içerisindeki süreklilik ve değişimleri, nüfus büyüklüğünü, idari yapısı ve sınırlarının analizinin yapılması mümkün olmuştur. Bununla birlikte, İstanbul'un bu yüzyıldaki kentsel ve idari dönüşümü tasvir edilerek kent yapısı mahalle ölçeğinden yorumlanmıştır. Bu sayede, İstanbul'un klasik nahiye-semt ve mahalle örgütlenmesinin bu dönemde sur içinde kollar ve mahalle olarak; zamanla diğer bölgeler içinse belediyeler ve mahalleler şeklinde örgütlendikleri görülmüştür.

Özet (Çeviri)

While the neighborhoods in the Ottoman cities were built with the characteristics of the geography and society in which they existed, they became mirrors that helped us understand the bureaucratic, socio-economic, demographic, political and cultural transformation of the state. Since the conquest of Constantinople, the administrative borders of the city depicted as Bilâd-ı Selâse and Dersaâdet, and the studies on the neighborhood scale carried out by focusing on the historical peninsula. However, as the administrative structure of the city reached the borders including beyond the walls in the 19th century, the bureaucratic, urban, and social transformation of the Ottoman Empire influenced the capital city and it caused the consist of the“new Istanbul”. In this transformation, neighborhoods continued to exist between the classical and modern city order and formed by the effects of this century. Nevertheless, there are no studies in the literature focusing on the names, locations, and changes of the neighborhoods, which are such important indicators in the transformation of the city in the 19th century. I this thesis, it aims to contribute descriptively and methodologically to the existing studies in the literature on the neighborhoods of Istanbul. First of all, an inventory created with qualitative and qualitative characteristics of the neighborhoods that existed in Istanbul in the 19th century, within six primary sources between 1829, 1830, 1845, 1869, 1877 and 1885. According to the information in the inventory, the number of neighborhoods, which was 285 in 1829, reached 486 in 1845 and increased 518 in 1885. Secondly, as a result of the information in the inventory, locations of the neighborhoods mapped using the ArcGIS program. Thus, it was possible to analyze the continuity and changes of the neighborhoods over the years, population size, administrative structure and boundaries. In addition, the urban and administrative transformation of Istanbul depicted in 19th century and the urban structure interpreted on a neighborhood scale. In this way, it observed that the classical district and neighborhood organization of Istanbul was formed the subsection and the neighborhood in the historical peninsula. On the other hand, it determined that the change of this administrative structure organized as other regions municipalities and neighborhoods.

Benzer Tezler

  1. Türkiye'de nüfusunu yitiren kırsal yerleşimlerin korunması için bir yöntem önerisi: Ödemiş-Lübbey Köyü örneği

    A model proposal for conservation of abandoned rural settlements in Turkey: Case study of Odemis-Lubbey Village

    KORAY GÜLER

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. YEGAN KAHYA SAYAR

  2. XIX. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı Devleti'nde muhaceret, iskân ve entegrasyon : Bursa Sancağı örneği

    In the second half of the nineteenth century; immigration, settlement and integration in Ottoman empire: Sanjak of Bursa case

    İSMET SARIBAL

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    TarihAnkara Üniversitesi

    Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HAMİYET SEZER FEYZİOĞLU

  3. Kırgızistan'da 1916 halk ayaklanması

    1916 uprising in Kyrgyzstan

    SYMBAT ESENKAN KYZY

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    TarihAkdeniz Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ LEYLA DERVİŞ

  4. Kırım savaşı sırasında Eflak-Boğdan (1853-1856)

    Wallachia-Moldavia during Crimean war (1853-1856)

    FAZİLET KARAOĞLAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    TarihZonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ SİNAN YÜKSEL

  5. Osmanlı-Hindistan ilişkileri (1750-1857)

    Ottoman-İndia relations (1750-1857)

    BERNA KORUCU ÜÇÜNCÜ

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2020

    Tarihİnönü Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ORHAN YAZICI