İstanbul'da futbolun mekânsal tarihi: Mesireden halı sahaya şehirde futbolun mekânı (1880-2019)
The spatial history of football in Istanbul: Football in the city from Mesire to hali saha (1880-2019)
- Tez No: 646713
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİM ARLI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sosyoloji, Spor, Tarih, Sociology, Sports, History
- Anahtar Kelimeler: İstanbul, futbol, gündelik hayat, toplumsal değişme, modernleşme, şehirleşme, mekânsal dönüşüm, göç, kentsel dönüşüm, Istanbul, football, daily life, social change, modernization, urbanization, spatial transformation, migration, urban renewal
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Şehir Çalışmaları Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Bu tez çalışması İstanbul'da futbolun mekânsal gelişimini ve dönüşümünü ulusal rekabet ve uluslararası başarı ekseninde değerlendirmektedir. Bu amaçla, basılı ve dijital kaynakların yanı sıra tanıklıklar ve mülakatlar aracılığılıyla İstanbul'un nizami ölçekteki futbol sahalarının tarihsel ve güncel envanteri oluşturularak şehirde futbolun mekânına ilişkin bir dizi kapsamlı değerlendirme yapılmıştır. Özgün ve öncü tarihsel tecrübesiyle İngiltere'de kurumsallaşan futbol İstanbul'da ilk olarak mesirede, herkesin belli bir zamanda iştirak ettiği birer kamusal alan olan çayırlarda oynanmıştır. Sonrasında kent içi nitelikli alanların, başta okulların, talim ve kent meydanlarının futbola tahsis edildiği ikinci bir gelişim evresi geçirmiştir. Sonrasında kırdan kente göç ile oluşan yeni mahalleler içerisindeki niteliksiz alanların futbol sahası olarak kullanılmasıyla çeşitlenen ve gelişen futbol ortamı, şehrin gündelik yaşamına derinlemesine nüfuz etmiştir. Zaman içerisinde söz konusu bu niteliksiz mekânların küçük bir kısmının kalitesi artmış, futbolun yoğun oynandığı bazı sahaların zemini çimle kaplanmış ve bu mekânlar tanımlı birer futbol sahasına dönüşmüştür. Fakat 20. yüzyılın sonuna doğru İstanbul'da kentsel mekân giderek farklılaşmaya başlamıştır. Artan nüfus, otomobillerin sokakları ve diğer nitelikli-niteliksiz alanları işgali ile zamanla sokağın tekinsiz bir hal alması, İstanbul'daki yoğun inşaat faaliyetleri ve kentsel dönüşüm uygulamaları futbol pratiğini kentin nüfus yoğun bölgelerinden dışlamaya başlamıştır. Nitelikli bir kamusal alan olarak mesirede başlayan futbol, 2019 yılına gelindiğinde artık yalnızca futbola mahsus, etrafı çevrili ve dışarıya kapalı, birçoğu ücretli olan az sayıdaki küçük halı sahaya sıkışmıştır. Bu sahalarda ortaya çıkan futbol okulları, futbolun şehir merkezinden dışlanmasının ve şehirdeki yeni çocukluk hâlinin bir sonucu olarak önemli bir boşluğu doldurmaya çalışmaktadır. Nihayetinde tarihsel süreç içerisinde İstanbul'da mevcut sahaların niteliği ve bilgi-birikim artarken, futbol sahalarının nüfusa oranla sayısı ve şehirde futbol pratiğine erişim imkânı azalmıştır. 2019 yılı itibariyle örneklem dahilindeki İstanbul ilçelerinde 59 adet nizami ölçülerde faal futbol sahası bulunurken, 1880 ile 2019 yılları arasında 248 nizami futbol sahası futbola kapanmıştır. Bu durum, İstanbul'un ve Türkiye'nin futboldaki rekabet kapasitesini doğrudan etkilemektedir.
Özet (Çeviri)
This study evaluates the spatial development and transformation of football in Istanbul on the basis of competitiveness of national level and international success of Turkish football. For this purpose, a series of comprehensive evaluations have been made regarding the location of football fields in the city by creating a historical and current inventory of the regular football fields of Istanbul through printed and digital sources as well as witnesses and interviews. Football, which was institutionalized in England with its original and pioneering historical experience, was first played in Istanbul in the meadows of promenades, which are public spaces where everyone participates at a certain time. Afterwards, it has undergone a second stage of development, in which urban areas, schools, fields of military training and urban squares are allocated to football. After the half of the 20th century, football has been diversified and developed by using the unqualified areas within the new neighborhoods created by rural to urban migration, and also has penetrated deep into the daily life of the Istanbul. The quality of a small part of these pitches has increased over time, the grounds of some fields where football is played extensively are covered with grass and these spaces have become defined football grounds. However, towards the end of the 20th century, urban space started to differentiate in Istanbul. Increasing population, the occupation of the streets and other areas by cars, the streets became uncanny over time, the intensive construction activities and urban transformation practices in Istanbul started to exclude football practice from the population-dense areas of the city. Football in Istanbul, which started in the promenade as a public space, has now become a small number of halı saha that are only for football, surrounded and closed from the outer, and also many of which are paid. Football schools emerging in these fields and they have started to fill an important gap as a result of the new childhood practices and the exclusion of football from the city. As a result, while the quality of the existing fields and football knowledge increased in Istanbul, the number of football fields compared to the population and the access to football practice decreased. As of 2019, there were 59 active football fields in Istanbul districts within the sample, while 248 regular football fields were closed to play football between 1880 and 2019. The new situation in the city directly affects the competitiveness of Istanbul and Turkish football.
Benzer Tezler
- Stadyumların örtü sistemlerinin örneklerle incelenmesi
Examination of the cover systems of stadiums with examples
MERT SEÇGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Mimarlıkİstanbul Aydın ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE SİREL
- Men and masculinities at play: The hali saha football in Istanbul
Erkekler ve erkeklikler oyunda: İstanbul'da halı saha futbolu
KADİR ENGİL
- Entropi tabanlı TOPSIS yöntemiyle borsa İstanbul'da işlem gören futbol kulüplerinin sportif, finansal ve finansal fair play performanslarının karşılaştırmalı analizi
Comparative analysis of sportive, financial and financial fair play performance of football clubs traded on borsa Istanbul with entropy based TOPSIS method
FERHAT DEMİRCİ
- Hisse senedi borsada işlem gören spor kulüplerinin lig performansı ile hisse senedi getirileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The analysis of the relationship between league performance and the shares of the publicly-traded sports clubs in the stock market
MEFULE FINDIKÇI
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Ekonomiİstanbul Ticaret Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NAZIM EKREN
- Semt taraftarının kent ile birlikte dönüşümü: İstanbul, Piyalepaşa örneği
Transformation of the neighborhood football fans via the changing patterns of urbanization: The case of Piyalepasa, İstanbul
MUSTAFA TAKİ KURTOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
SosyolojiBeykent ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ NİHAN BOZOK
