Hakkari Kurmancisi grameri üzerine bir analiz
An analysis on grammar of Hakkari Kurmanji
- Tez No: 647147
- Danışmanlar: DOÇ. DR. AYHAN TEK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Muş Alparslan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Hakkâri, olarak adlandırılan bölge, Türkiye sınırları içerisinde yer alıp üç ayrı ülkenin (Türkiye, İran, Irak) siyasi sınırlarını birbirine bağlayan bir konumda olup, Kürtçe (Kurmanci) konuşucularının tam merkezinde yer almaktadır. Bu konumu itibariyle Hakkâri'de (Hakkari merkez/Colemêrg, Yüksekova/Gever, Şemdinli/Şemzînan, Çukurca/Çel) konuşulan diyalektin gramer özellikleri diğer Kurmanci diyalektlerine göre birtakım farklılıklar göstermekte ve diğer Kurmanci diyalektlerinde kaybolan bazı arkaik Kürtçe yapıları korumaktadır. Bu tezde, dört merkez şeklinde konumlanan Hakkâri bölgesinde konuşulan diyalektin genel dilbilgisi yapısı incelenmekte ve diğer Kurmanci ağızlarından farklılaştığı yapılar, bu merkezlerden yaşları 20 ile 90 arasında değişen 30 farklı kişiden toplanan veriler temel alınarak belgelendirilip ve saptanan yapı farklılıklarının muhtemel sebepleri üzerine tartışılmaya çalışılacaktır. Hakkâri diyalektinin genel gramer yapısını inceleyen bu tez üç bölümden oluşmaktadır; ses bilgisi (fonoloji), kelime ve biçim bilgisi (morfosentaks) ve cümle bilgisi (sentaks). İlk bölümde diyalektin ses yapısı üzerinde duruldu; hangi sesin ne kadar kullanıldığı, bu diyalektte diğer Kurmanci diyalektlerine göre var olan farklı sesler saptanıp, sistematik ve özel ses değişimleri belirlenmeye çalışıldı. İkinci bölümde diyalektin kelime ve biçim bilgisi (morfosentaks) üzerinde durulmaktadır. Bu çerçevede, Hakkâri Kürtçesinin dil özellikleri Kurmancinin öbür diyalektlerine göre değerlendirilip, toplanılan veriler doğrultusunda analiz edilecektir. Son bölüm ise Hakkâri diyalektiğinin diğer Kurmanci diyalektlerine göre farklı cümle yapıları tartışılacaktır.
Özet (Çeviri)
Hakkari is a province in the southeastern Turkey and it links the borders of three countries; Turkey, Iran and Iraq. It is located in the heart of Kurmanji speaking area, thus the grammatical features of this dialect (Hakkari Colemêrg, Yüksekova/Gever, Şemdinli/Şemzînan, Çukurca/Çel) display certain differences from other Kurmanji dialects while some archaic features which have been lost in other dialects are still preserved. This thesis aims to investigate the grammar (i.e. phonological, morphological and syntactic properties) of Hakkari dialect, to explore the aspects where this dialect diverges from the standard norm and to discuss the potential reasons for the differences based on the Kurmanji data collected from 30 people with different ages (i.e. between 20 ann 90 years old) living in the different districts of Hakkari. Investigating the main grammatical aspects of Hakkari dialect, this thesis is structured into three main chapters; phonology, morphology and syntax. Chapter-1 investigates the phonetic inventory of sounds, the sounds that are peculiar to this dialect, systematic sound changes and the frequency of use of sounds. Chapter-2 focuses on the word structure and morphological properties of Hakkari dialect and analyzes the aspects where this dialect diverges from other Kurmanji dialects. Chapter-3, on the other hand, discusses the different syntactic properties of this dialect. Lastly, concluding remarks are presented in the Conclusion section.
Benzer Tezler
- Du xebatên destpêkî yên bi îngilîzî yên rêzimana Kurmancî: Analîzeke zimanzanî û rêzimanî
Kürtçe (Kurmanci) grameri'nin İngilizce yazılmış iki başlangıç eseri: Dilbilimsel ve dilbilgisel bir analiz
SAMİ TAN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2018
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA ASLAN
- Teza Lîsansa Bilind Tesrîfa teremaxî
Teremaxi'nin tasrif'i (metin ve inceleme )
AYDIN ÜNEŞİ
Yüksek Lisans
Kürtçe
2016
DilbilimMardin Artuklu ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
- Nêrînên li ser Kurmancîya standard û devokên Kurmancî: Lêkolîneke bi metoda têkel
Standart Kurmanci ve Kurmanci ağızlarına yönelik görüşler: Bir karma metod araştırması
ZİYATTİN YILDIRIMÇAKAR
Doktora
Kürtçe
2024
DilbilimDicle ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OSMAN ASLANOĞLU
DR. ÖĞR. ÜYESİ NAİF ERGÜN
- Cihê jinê ya civakî û dengê jinê di romana Kurdî (Kurmancî) de
Kürt (Kurmancî) romanında kadının sesi ve sosyal konumu - Woman's voice and social pozition in the Kurds (Kurmanjî) novels
ŞEHADET SARIGÜL
Yüksek Lisans
Kürtçe
2020
Doğu Dilleri ve EdebiyatıMuş Alparslan ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET EMİN PURÇAK
- John Stuart Mill'in özgürlük anlayışının değerlendirilmesi
Evaluation of John Stuart Mill's conception of liberty
BİRKAN BUDAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Kamu YönetimiÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET TUNÇ