Geri Dön

Teza Lîsansa Bilind Tesrîfa teremaxî

Teremaxi'nin tasrif'i (metin ve inceleme )

PDF İndir

  1. Tez No: 447747
  2. Yazar: AYDIN ÜNEŞİ
  3. Danışmanlar: YRD. DOÇ. DR. HAYRULLAH ACAR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Eastern Linguistics and Literature, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Eliyê Teremaxî, Serf-Tesrîf, Mela Mahmûdê Bazîdî, medrese, A. Jaba, El yê Teremaxî, Arab c conjunct on, Mela Mahmûdê Bazîdî, madrasah, A. Jaba
  7. Yıl: 2016
  8. Dil: Kürtçe
  9. Üniversite: Mardin Artuklu Üniversitesi
  10. Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Kürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 125

Özet

Van‟ın Bahçesaray (Muks) ilçesine bağlı Yaylakonak (Teremax) köyünde dünyaya gelen Eliyê Teremaxî, 16-17. Yüzyıllarda yaşamış bir kürt medrese bilginidir. Teremaxî Kürt dili tarihinde ilk defa Arapça gramerini Kurmanci Kurtçesiyle kaleme almıştır. Teremaxi eserinde Kurmanci Kurtçesi gramerine de özel bir yer ayırmış, bunun yanı sıra Arapça, Farsça ve Kurmanci Kürtçesi gramerlerini karşılaştırmıştır. Çünkü O dilbilimci olarak Kurmanci Kürtçesiyle Arapça ve Kurmanci Kürtçesi gramerleri hakkında nesir olarak kürtçe eser yazan ilk kişidir. Tesrifa Teremaxî'nın ilk elyazmasi 1850‟li yıllarında Hakkari‟de bir mollanın yanında bulunmuş olup, Mela Mahmûdê Bazîdî onun bir örneğini kaydetmiş ve Kürt medreseleri ile eserin yazarı hakkında bir önsöz eklemiştır. Rusyanın Erzurm konsolosu A. Jaba eseri Leningrad (Petersburg)‟ta bulunan Sovyet Bilimler Akedemisi arşivine göndermiş olup,eser günümüze kadar burada muhafaza altında bulunmaktadır. Marûf Xeznedar da el yazmayı oradan alarak 1971'de Bağdat'ta, bir önsözle birlikte yayınlamıştır. Eser bir giriş ile 31 bölümden oluşmuş olup medrese mensuplarından Arapçaya yeni başlayacaklar için hazırlanmış. Tesrifa Teremaxî‟nin transkripsiyonu ve dilinin günümüz konuşma diline adapte edilmesiyle şive, dil gramer açısından incelenmesi, Kurmanci Kürtçesi çalışmaları için önemli bir dayanak olmuştur. Tesrîf tarîhsel boyutlarıyla, Kürdistan medreseleri müfredatı içerisindeki ders kitaplari arasında önemli bir yer edinmiştir.

Özet (Çeviri)

Eliyê Teremaxî was born in the village Teremax near Mukus, Van and he lived in turn of the 16th and 17th century. He is the first person who wrote of Arabic grammar in Kurmanji Kurdish. In his book Teremaxî detached a section for grammar of Kurmanji Kurdish as well as he compared the grammars of Arabic and Kurmanji Kurdish. Therefore, he is considered as the first Kurdish linguistic who wrote of the Arabic and Kurmanji Kurdish grammars in Kurmanji Kurdish. The manuscr pt of Conjugat on by Teremaxî was d scovered by an mam n Hakkar n 1850. Mela Mahmûdê Bazîdî made a copy of t and wrote a prologue about Kurd sh madrasahs and the author. A. Jaba, the Russian Consul of Erzurum, sent a copy of the work to the Soviet Academy of Sciences in Leningrad. Marûf Xeznedar obtained it from there and published it with a prologue in Baghdad in 1971. The work, which consists of one introduction and 31 sections, was prepared for the new students of madrasahs to learn Arabic. The subject of this thesis has been in an interesting position in terms of characteristics of tradition of madrasahs in general and of Kurdish madrasahs. Conjugation by Teremaxî has been transcribed and updated as well as analyzed in terms of style, language and grammar in order to constitute a crucial support for the modern studies on Kurmanji Kurdish. With regards to its historical features, The Conjugation has had an important position among the textbooks of curriculum of madrasahs in Kurdistan.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    186631

    Malkar Türkçesi Nart Destanı (inceleme-metin-aktarma-dizin)

    Malkar Turkish Nart Epic (investigation-text-transfer-index)

    AHMET ÇALIK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    DilbilimSakarya Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. MEHDİ ERGÜZEL

  2. Tez No

    194225

    İlköğretim birinci kademe öğrencilerinin bazı fiziksel uygunluk seviyelerinin karşılaştırılması

    The comparison of some physical fitness levels of primary school children

    CÜNEYT KILIÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    SporGazi Üniversitesi

    Beden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. KEMAL TAMER

  3. Tez No

    180941

    An elastic-plastic beam finite element

    Elastik-plastik bir kiriş sonlu eleman

    AHMET MÜCAHİT EREN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2006

    Makine MühendisliğiOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Makine Mühendisliği Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HALUK DARENDELİLER

    PROF. DR. KEMAL İDER

  4. Tez No

    187642

    Hipermedya ortamlarda öğrenme stillerine dayalı farklı gezinti yapılarının öğrenci başarısına etkisi

    The effects of navigation structures based upon learning styles on the success of the student in hypermedia environments

    RIDVAN KAĞAN AĞCA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    Bilim ve TeknolojiGazi Üniversitesi

    Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Ana Bilim Dalı

    PROF.DR. HALİL İBRAHİM YALIN

  5. Tez No

    197407

    Tuzluluğun bazı çeltik çeşit ve hatlarının çimlenme ile fide gelişimi üzerine etkisi

    Effects of salinity on germination and seedling stage of some rice genotypes

    MUSTAFA ÖZGÜR TATAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    ZiraatEge Üniversitesi

    Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. MİTHAT NURİ GEVREK

Geri Dön