Van Gölü Havzası'nda kar kuraklığının araştırılması
Exploration of snow drought in Van Lake Basin
- Tez No: 647269
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ HURŞİT YETMEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Coğrafya, Geography
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Harran Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Coğrafya Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Coğrafya Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 254
Özet
Bu çalışmada, Van Gölü Havzası'nda kar kuraklığı dönemlerinin belirlenmesi ve sınıflandırılması amaçlanmıştır. Havzadaki kar kuraklığını analiz etmek için Van (1980-2018), Tatvan (1980-2015), Erciş (1980-2011) ve Ahlat (1988-2011) istasyonlarında kaydedilen veriler değerlendirilmiştir. Kar kuraklığı, kış aylarının sıcaklık değerlerindeki artıştan ve/ya da yağış miktarı eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Bu kapsamda kar kuraklığı, kar-su eşdeğerinin (KSE) normalin altında kaydedildiği kış mevsimlerine ait toplam yağış miktarı (mm) ve ortalama sıcaklık değerlerine (°C) dayanarak sıcak, kuru ve sıcak-kuru kar kuraklıkları olarak sınıflandırılmıştır. Normalin altındaki KSE'ye sahip her kış mevsimi sınıflandırıldıktan sonra her kar kuraklık türünün ortalama şiddeti, olasılığı (sıklığı) ve risk değerleri hesaplanmıştır. Van Gölü Havzası'nda gerçekleşen kar kuraklıklarının klimatolojik analizi KSE, yağış ve sıcaklık değerleri aracılığıyla yapıldıktan sonra kar kuraklığı yıllarındaki hidrolojik koşulları incelemek için akarsu akım değerleri kullanılmıştır. Çalışma sahasında, kar kuraklıklarına ait en yüksek ortalama şiddet, olasılık ve risk değerleri sıcak kar kuraklığı (SKK) için belirlenmiştir. SKK, kış mevsimindeki sıcaklık artışlarından dolayı yağışın kar yerine yağmur veya karla karışık yağmur yağışı şeklinde yağmasından kaynaklanmaktadır. Havzadaki uzun yıllar (1980-2018) mevsimlik sıcaklık değerleri incelendiğinde, kış mevsimi dâhil olmak üzere, bütün mevsimlerde sıcaklık değerleri artış eğiliminde olmuştur. Bu nedenle, SKK'nin havzada baskın olması beklenen bir sonuçtur. SKK'den sonra ortalama şiddet ve risk oranı bakımından en yüksek değerler kuru kar kuraklığı (KKK) için gözlenmiştir. KKK, yağış miktarındaki azalmalar tarafından denetlenir. Van Gölü Havzası genel olarak karasal bir iklim rejimine sahip olduğundan dolayı özellikle kış aylarına ait yağış miktarında zaman zaman gözlenen azalmalar, KKK'nin daha şiddetli geçmesine yol açmaktadır. Gerçekten, yağış ve sıcaklık koşullarının birlikte etkisi altında gerçekleşen sıcak-kuru kar kuraklığının (S-KKK) havza genelinde gerçekleşme olasılığı KKK'den yüksek olmasına rağmen KKK'nin ortalama şiddet ve risk değerleri daha yüksek seviyede yer almaktadır. Kar kuraklığı yıllarına ait akarsu akım değerleri, genel olarak normal akım koşullarının altında gerçekleşmesine rağmen bazı yıllar, beklentilerin aksine, normalin üzerinde gözlenmiştir. Kar kuraklığının yaşandığı belirli yıllara ait akarsu akımlarının beklenmeyen tepkisi, kıyı kesiminde bulunan meteoroloji istasyonları ve görece yüksek dağlık alanlarda kurulan akarsu gözlem istasyonlarının bulunduğu sahaların yerel iklim koşulları bakımından (özellikle sıcaklık ve yağış koşulları) farklılık göstermesinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Türkiye'de kar kuraklığı ile ilgili bilimsel bir çalışmaya rastlanmamıştır. Dolayısıyla, bu araştırma Türkiye'deki konuya ilişkin literatür eksikliğinin giderilmesi ve kar kuraklığı çalışmalarına öncülük etmesi bakımından ayrı bir öneme sahiptir.
Özet (Çeviri)
In this study, it is aimed to determine and classify snow drought periods in Van Lake Basin. To analyze the snow drought in the basin, the data recorded in Van (1980-2018), Tatvan (1980-2015), Erciş (1980-2011) and Ahlat (1988-2011) stations have been evaluated. Snow drought results from the increase in temperature values and/or lack of the amount of precipitation in winter months. In this context, snow drought has been classified as warm, dry, and warm-dry snow depending on the amount of total precipitation (mm) and the mean temperature values (°C) belonging to the winter seasons in which the snow-water equivalent (SWE) was recorded subnormal. After classifying each of winter seasons which have the subnormal SWE, the mean severity, probability (frequency), and risk values of each type of snow droughts have been calculated. After climatological analysis of snow droughts in Van Lake Basin has been carried out through the instrument of SWE, precipitation and temperature values, stream flow values were utilised to examine hydrological conditions during the snow drought years. In the study area, the highest average severity, probability, and risk values of snow droughts have been determined for the warm snow droughts (WSD). The WSD is caused by the precipitation in the form of rain or sleet instead of snow due to increasing in the temperature in the winter season. When the seasonal temperature values in the basin were analyzed for many years (1980-2018), the temperature values in all seasons have tended to increase, including the winter season. Therefore, it is an expected result that the WSD is dominant in the basin. The maximum values in terms of average severity and risk ratio have been observed in dry snow drought (DSD) after the WSD. The DSD is controlled by decreases in the amount of precipitation. Since Van Lake Basin has continental climate regime generally, the occasional decreases in the amount of precipitation, especially observed in winter months, cause the DSD to be more severe. Indeed, although the probability of the warm-dry snow drought (W-DSD) which occurs under the co-effect of the precipitation and temperature conditions is higher than the DSD around the basin, the average severity and risk values of DSD are at a higher level. Although the river flow values of the snow drought years are generally below normal flow conditions, some years have been observed above normal contrary to expectations. The unexpected reaction of river flow during certain years of snow drought is thought to be due to the differences in local climatic conditions (especially temperature and precipitation conditions) of the meteorological stations located in the coastal area and the river observation stations established in relatively high mountain areas. There have not been seen any scientific studies related to the snow drought in Turkey yet. Thus, this study has a particular importance in terms of remedying the deficiencies of literature on this subject and spearheading to snow drought studies in Turkey.
Benzer Tezler
- Van Gölü havzası arazi örtüsünün uzaktan algılama ve coğrafi bilgi sistemi teknolojilerinden yararlanarak belirlenmesi
Identifying the catchment land cover of Lake Van by remote sensing and geographic information system
İBRAHİM GEDİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
ZiraatYüzüncü Yıl ÜniversitesiTarımsal Yapılar ve Sulama Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞÜKRÜ İSMAİL İPEK
- Akgöl ve yakın çevresinin jeomorfolojisi: Özalp
Geomorphology of Akgöl and its near surrounding
BÜLENT MATPAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
CoğrafyaYüzüncü Yıl ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ FUAT DOĞU
- Van gölü havzası'nda Astragalus L. cinsine ait endemik türlerin filogenetik ilişkilerinin belirlenmesi
Determining phylogenetic relationships of endemic species of Astragalus in Van lake basin
GÜLİSTAN GENLİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiBitki Koruma Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İLHAN KAYA
- Van Gölü Havzası'nda ortaçağ ve Osmanlı mihrapları
Medieval and Ottoman mihrabs in the Van Lake basin
SULTAN ÖZBEY
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TOP
- Gevaş'ta bulunan kültür varlıkları üzerine bir değerlendirme
An analysi̇s of the cultural assests in Gevaş
ÖZLEM HAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Sanat TarihiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET TOP