Bankalarda gelir çeşitlendirmesinin performans üzerine etkileri ve Türkiye'deki mevduat bankalarına yönelik bir araştırma
Effects of revenue diversification on performance in banks and an investigation for bank deposits in Turkey
- Tez No: 647316
- Danışmanlar: PROF. DR. MURAT KIYILAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Bankacılık, Banking
- Anahtar Kelimeler: Gelir Çeşitlendirmesi, Bankacılık, Finansal Performans, Faiz Dışı Gelir, Faiz Geliri, Income Diversification, Banking, Financial Performance, Non-Interest Income, Interest Income
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Finans Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 155
Özet
Bankalar gelişmiş ve gelişmekte olan ülke ekonomilerinde finansal sistemin temel yapı taşını oluşturmaktadır. Bankaların temel işlevi fon arz edenlerden mevduat şeklinde topladığı fonları, fon talep edenlere kredi şeklinde aktararak iki taraf arasında köprü kurmaktır. Geleneksel bankacılık faaliyetini oluşturan söz konusu işlev neticesinde bankalar faiz geliri elde etmektedir. Ancak küreselleşme ile birlikte artan rekabet, kâr marjlarının daralması ve gelişen teknoloji bankaların gelir kaynaklarında çeşitlendirme yaparak faiz gelirlerinin yanı sıra faiz dışı gelirlere de kaymasına neden olmuştur. Dolayısıyla bankaların gelir kaynaklarındaki söz konusu çeşitlendirmenin performans üzerindeki etkisini ortaya koymak kârlılığın artırılması ve güçlü bir yapıya kavuşması için önem arz etmektedir. Bu çalışmanın amacı 2010-2018 dönemleri arasında Türkiye'de faaliyet gösteren 21 mevduat bankasının gelir kaynaklarında yapmış oldukları çeşitlendirmenin, performansları üzerindeki etkisini araştırmaktır. Çalışmada öncelikle bağımlı ve bağımsız değişkenler belirlenmiştir. Bağımsız değişken olarak uluslararası örneklerde yaygın bir şekilde kullanılan gelir çeşitlendirme endeksi (HHI) kullanılırken; bağımlı değişken olarak aktif kârlılık (ROA) ve özkaynak kârlılığı (ROE) kullanılmıştır. Daha sonra banka performansı üzerinde etkisi olduğu düşünülen sermaye yeterlilik oranı, aktif oranı, likidite oranı, mevduat büyüme oranı, kredi ve karşılık oranı kontrol değişkeni olarak belirlenmiştir. Son olarak ise çalışmaya dâhil edilen bankaların söz konusu dönemdeki yıllık verileri, panel veri regresyon analizine tabii tutulmuş ve Driscoll-Kraay (1998) Tahmincisi kullanılarak modellenmiştir. Söz konusu analiz sonucuna göre bankaların gelir çeşitlendirmesinin performanslarına olumlu katkı sağladığı anlaşılmıştır. Daha açık bir ifade ile bankaların faiz gelirlerinden faiz dışı gelirlere yönelmesi hem özkaynak kârlılıklarını hem de aktif kârlılıklarını arttırdığı gözlemlenmiştir. Analiz bulguları kontrol değişkenleri açısından incelendiğinde ise sermaye yeterlilik oranının, likidite oranının ve karşılık oranının banka karlılığı üzerinde anlamı bir etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu faktörler içerisinden sermaye yeterlilik oranının etkisinin pozitif; likidite ve karşılık oranının etkisinin ise negatif olduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
Banks are the fundamental structure of the financial system in the economies of developed and developing countries. The main function of the banks is to transfer the funds collected from funders in the form of deposits to those who request funds in the form of loans and establish a bridge between the two parties. Banks earn interest income as a result of this function, which constitutes traditional banking activity. However, increasing competition with globalization, shrinking profit margins and developing technology caused banks to diversify their sources of income, turning to non-interest income as well as interest income. Therefore, it is important to reveal the effect of this diversification in banks' income sources on performance in order to increase profitability and to have a strong structure. The aim of the study; the impact of diversification which 21 deposit banks operating in Turkey have made in their income sources between 2010-2018 periods on their performances has been researched. As an independent variable in the study, income diversification index (HHI), which is widely used in international examples; Return on assets (ROA) and return on equity (ROE) are used as dependent variables. The capital adequacy ratio, asset ratio, liquidity ratio, deposit growth rate, loan and provision ratio, which are considered to have an impact on the performance of the bank, are determined as control variables. The annual data of the banks included in the study for the period in question were subjected to panel data regression analysis and modeled using the Driscoll-Kraay (1998) estimator. According to the result of the analysis issued, it is concluded that the income diversification that banks have been conducted gives a positive contribution to their performances. More explicitly, it is observed that that the diversification in their income sources which banks have been conducted by tending from interest income to out of/non interest income has increased both their return on equity and return on assets. When the analysis findings are analyzed in terms of control variables, it is concluded that capital adequacy ratio, liquidity management and provision ratio have a meaningful effect on bank profitability. Among these factors, it has been observed that the effect of the capital adequacy ratio is positive whereas that of liquidity and reserve ratio is negative.
Benzer Tezler
- Türkiye'deki ticari bankaların faiz dışı gelirlerinin banka performansı üzerine etkisinin kamu, özel, yabancı sermayeli bankalarda karşılaştırmalı incelenmesi
Comparison of the impact of non-interest revenues on performance of banks in public, private and foreign banks
ALİ KÖSE
- Bankacılık sektöründe faiz dışı gelirlerin banka geliri ve riski üzerindeki etkisinin ölçülmesi: ABD ve Türkiye'deki lider bankalar üzerine bir uygulama
Evaluating the effects of non-interest income on the income and risk of banks in banking sector: The implementation on some leading banks in the USA and Turkey
MURAT ATİK
- The effect of focus versus diversification on bank performance: Does ethical structure matter?
Odaklanma ya da çeşitlendirmenin banka performansı üzerindeki etkisi: Etik yapılanma etkili midir?
GİZEM ÇALI
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
BankacılıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiFinansal Matematik Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SEZA DANIŞOĞLU
- Gelir çeşitlendirme ile riske göre düzeltilmiş karlılık ölçüleri arasındaki ilişki: Mevduat bankaları üzerine bir uygulama
Relationship between revenue diversification and risk adjusted profi̇tabi̇li̇ty : An application on banks
FEYZULLAH KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
BankacılıkSivas Cumhuriyet ÜniversitesiMuhasebe ve Finansman Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. YÜKSEL AYDIN
- Bankacılıkta gelir çeşitlendirmesinin performans üzerindeki etkisi: Azerbaycan örneği
The effect of income diversification on performance in banking: Azerbaijan case
AGHAJALİL AHMADOV
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Bankacılıkİstanbul ÜniversitesiPara Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇAY YAŞAR AKÇALI