Geri Dön

Obsesif-kompulsif bozukluk ve majör depresif bozuklukta ortak yatkınlık faktörlerinin incelenmesi: Tanılar üstü hiyerarşik bir model önerisi

Investigation of common vulnerability factors in obsessive-compulsive disorder and major depressive disorder: A transdiagnostic hierarchical model suggestion

PDF İndir

  1. Tez No: 649006
  2. Yazar: SERVET KAÇAR BAŞARAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. HALUK ARKAR
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Obsesif-kompulsif bozukluk, majör depresif bozukluk, eş tanı, tanılar üstü faktörler, Obsessive-compulsive disorder, major depressive disorder, comorbidity, transdiagnostic factors
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Ege Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 170

Özet

Son yıllarda alanyazındaki çalışmalar bozukluğa özgü yaklaşımlardan uzaklaşmakta ve psikiyatrik bozukluklardaki eş tanı durumlarının nedeni olarak etiyolojilerinde rol oynayan ortak faktörlere (tanılar üstü faktörler) vurgu yapmaktadır. Bu bağlamda, tanılar üstü yaklaşım majör depresif bozukluk, obsesif-kompulsif bozukluk ve anksiyete bozuklukları gibi psikopatolojilerde eş tanı oranlarının yüksek oluşunun, bu bozuklukların oluşumunda yatkınlık oluşturan ortak kişilik faktörleri ve bilişsel mekanizmalar ile açıklanabileceğini savunmaktadır. Ancak, tanılar üstü yaklaşım çerçevesinde bu faktörlerin birden fazla psikopatoloji ile birlikte ele alındığı araştırma sayısı görece azdır. Bu nedenle bu araştırmada, birbirlerine eşlik edebilen iki psikopatoloji olan OKB ve MDB'de yatkınlık oluşturduğu farklı araştırmalarda bildirilen nörotisizm, mükemmeliyetçilik, tekrarlayıcı düşünme ve belirsizliğe tahammülsüzlük değişkenleri ile OKB ve MDB belirtileri arası ilişkiler incelenmiştir. Bu bağlamda DSM-5 Bozuklukları İçin Yapılandırılmış Klinik Görüşmenin Klinik Versiyonu (SCID-5) aracılığıyla yalnız MDB, yalnız OKB ve hem OKB hem de MDB tanısı aldığı belirlenen 3 klinik grupta toplam 197 kişi araştırmaya dâhil edilmiştir. Katılımcılara, ilgili altı ölçek uygulanmıştır. Sonuçlara göre, eş tanılı grup, mükemmeliyetçilik ve belirsizliğe tahammülsüzlük faktörleri açısından diğer iki gruptan anlamlı olarak daha yüksek puanlar alırken, nörotisizm ve tekrarlayıcı düşünme faktörleri açısından ele alındığında eş tanılı grup ile MDB'li grup arasında farklılaşma olmadığı ancak bu iki grubun OKB'li gruptan anlamlı olarak daha yüksek puanlar aldığı saptanmıştır. İlişkisel analizler, tüm değişkenler ile OKB ve MDB belirtileri arasında anlamlı ilişkilerin olduğunu belirtmektedir. Hiyeraraşik model analiz edildiğinde ise, nörotisizm ve mükemmeliyetçiliğin farklı aracılar üzerinden OKB ve MDB belirtilerini yordadığı saptanmıştır. Nörotisizm ve mükemmeliyetçilik tekrarlayıcı düşünme aracılığıyla depresif belirtileri, belirsizliğe tahammülsüzlük aracılığıyla ise obsesif-kompulsif belirtileri yordamaktadır. Yani, nörotiklik ve mükemmeliyetçilik farklı yollar aracılığıyla hem obsesif-kompulsif hem de depresif belirtileri açıklarken, belirsizliğe tahammülsüzlük yalnız obsesif-kompulsif belirtileri, tekrarlayıcı düşünme ise yalnız depresif belirtileri açıklamaktadır. Bu sonuçlar, nörotisizm ve mükemmeliyetçiliğin her iki tanıyı da açıklayan tanılar üstü bir faktör olduğunu doğrularken, belirsizliğe tahammülsüzlük ve tekrarlayıcı düşünmenin tanıya özgü faktörler olabileceğini düşündürmektedir. Araştırma bulguları, ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır. Ayrıca araştırma bulguları, saf MDB'li grupta ruminasyon odaklı tekniklerin, saf OKB'li grupta ise maruz bırakma temelli uygulamaların önemini bir kez daha vurgulamaktadır. OKB ve MDB eş tanılı grupta da nörotisizmi ele alan Birleşik Tedavi ve mükemmeliyetçiliği değişimlemeyi amaçlayan psikoterapi programlarının uygulanması önerilmektedir.

Özet (Çeviri)

In recent years, studies in the literature have shifted from disorder-specific approaches and emphasized common factors (transdiagnostic factors) that play certain roles in their etiologies as the cause of comorbid conditions in psychiatric disorders. In this context, the transdiagnostic approach argues that the high comorbidity rates in psychopathologic disorders, such as major depressive disorder, obsessive-compulsive disorder, and anxiety disorders, can be explained with common personality factors and cognitive mechanisms that predispose to the occurrence of such disorders. However, the number of studies in which these factors are discussed together with more than one psychopathological condition within the framework of the transdiagnostic approach is relatively rare. For this reason, this study aimed at investigating the relationship between neuroticism, perfectionism, repetitive thinking, and intolerance of uncertainty, which have previously been reported to initiate a predisposition to OCD and MDD, and the symptoms of OCD and MDD. In this context, through the Clinical Version of the Structured Clinical Interview for DSM-5 Disorders (SCID-5), a total of 197 people were included in the study in 3 clinical groups diagnosed only with MDD, only with OCD, and with both OCD and MDD, respectively. Six relevant scales were administered to the participants. The results revealed that the comorbid group scored significantly higher than the other two groups in terms of perfectionism and intolerance of uncertainty while there was no difference between the comorbid group and the group with MDD in terms of neuroticism and repetitive thinking. However, these two groups got higher scores than the group with OCD. The results of the correlation analysis indicated that there were significant relationships among all variables and symptoms of OCD and MDD. When the hierarchical model was analyzed, it was found that neuroticism and perfectionism predicted OCD and MDD symptoms through different mediators. Neuroticism and perfectionism predicted depressive symptoms through repetitive thinking, and obsessive-compulsive symptoms through intolerance of uncertainty. In other words, neuroticism and perfectionism explained both obsessive-compulsive and depressive symptoms in different ways. In contrast, intolerance of uncertainty only explained obsessive-compulsive symptoms, and repetitive thinking only explained depressive symptoms. While these results confirmed that neuroticism and perfectionism were transdiagnostic factors explaining both diagnoses, it also suggested that intolerance of uncertainty and repetitive thinking might be transdiagnostic factors. Research findings were discussed in the scope of the relevant literature. In addition, the findings highlighted once again the importance of rumination-focused techniques in the pure MDD group and exposure-based practices in the pure OCD group. In the comorbid group with OCD and MDD, it is recommended to apply the Unified Protocol, which addresses neuroticism, and psychotherapy programs aimed at modifying perfectionism.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    482797

    Obsesif kompulsif bozukluk'ta işlev kaybı ve risk etmenleri (Kontrollü kesitsel bir çalışma)

    Loss of functioning and associated risk factors in obsessive compulsive disorder (A cross-sectional study)

    ECENUR AYDIN AŞIK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2017

    PsikiyatriCelal Bayar Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MEHMET MURAT DEMET

  2. Tez No

    352939

    Esansiyel hiperhidrozisli hastalarda mizaç ve karakter özelliklerinin değerlendirilmesi

    Temperament and character properties of the patients with essential hyperhidrosis

    MUTLU ÇOBAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2014

    DermatolojiCelal Bayar Üniversitesi

    Deri ve Zührevi Hast. Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. GÜLSÜM GENÇOĞLAN

  3. Tez No

    118315

    Bipolar bozukluğa komorbid eksen-I ve eksen-II tanılarının araştırılması

    Başlık çevirisi yok

    AHMET ÜNAL

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2002

    PsikiyatriFırat Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. A. ERTAN TEZCAN

  4. Tez No

    306115

    Sivas il merkezinde yeme bozukluğu yaygınlığı ve eşlik eden I.-II. eksen tanıları

    Prevalance of eating disorder in Sivas city centre and comorbid axis I.-II. diagnoses

    MURAT SEMİZ

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    PsikiyatriCumhuriyet Üniversitesi

    Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ÖNDER KAVAKÇI

  5. Tez No

    171900

    Psikiyatri polikliniğe başvuran hastalarda DSM-IV tanılarının belirlenmesi ve anksiyete bozukluklarının sosyodemografik ve klinik değişkenlerle ilişkisinin saptanması

    Determination of the DSM-IV diagnosis of patients who referred the first time to a general psychiatric outpatient clinic and relationships of sociodemografic and clinical variables among anxiety disorders

    DOĞAN IŞIK

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2006

    PsikiyatriDokuz Eylül Üniversitesi

    Psikiyatri Ana Bilim Dalı

    DOÇ.DR. BEYAZIT YEMEZ

Geri Dön