Geri Dön

Engelli bireylerin sosyal dışlanma deneyimleri ve sosyal dışlanma ile başa çıkma stratejileri: Tokat ili örneği

Social exclusion experiences of individuals with disabilities and their strategies for coping with social exclusion: The case of Tokat province

  1. Tez No: 650921
  2. Yazar: BEHÇET KALDIK
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ERCAN ŞAHBUDAK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sosyoloji, Sociology
  6. Anahtar Kelimeler: Engellilik, Sosyal Dışlanma, Başa Çıkma Stratejileri, Engelli Bireyler, Disability, Social Exclusion, Coping Strategies, Individuals with Disabilities
  7. Yıl: 2020
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Sivas Cumhuriyet Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 389

Özet

Engelli bireyler, gündelik yaşam pratiklerinde birçok sorun deneyimlemektedir. Deneyimledikleri bu sorunların başında ise sosyal dışlanma bulunmaktadır. Bireylerin çeşitli ekonomik, sosyal ve kurumsal hizmetlerin dışında kalmasının nedeni, bireylerin yeti yitimlerinden ziyade toplumsal, kültürel ve siyasal düzlemde üretilen olumsuz tanımlama biçimleridir. Bu kapsamda çalışmanın temel amacı, engelli bireylerin deneyimledikleri sosyal dışlanma alanlarını ve boyutlarını tespit etmek; bireylerin başta sosyal dışlanma olmak üzere deneyimledikleri sorunlarla mücadelede kullandıkları başa çıkma stratejilerini belirlemektir. Tokat il merkezinde ikamet eden 18-65 yaş arasındaki %40 ve üstü engellilik durumu olan ortopedik, dil ve konuşma, görme, ruhsal/duygusal ve işitme engelli bireyler çalışmanın evrenini oluşturmuştur. Dezavantajlı bir grup olan engelli bireylerin deneyimledikleri sosyal dışlanmayı ve başa çıkma stratejilerini incelemek için karma araştırma modelinin yakınsayan paralel deseni kullanılmıştır. Bu çerçevede nitel araştırma, fenomenolojik desen ekseninde yapılmıştır. Nitel araştırma kapsamında, yarı yapılandırılmış görüşme formu yardımıyla 36 kişiyle görüşülmüştür. Nicel araştırmada ise Sosyal Dışlanma Ölçeği, Stresle Başa Çıkma Ölçeği ve Sosyo-Demografik Bilgi Formu kullanılarak 262 kişiden veriler elde edilmiştir. Çalışma sonunda elde edilen nitel veriler betimsel analize tabi tutulmuştur. Nicel verilere ise öncelikle Açıklayıcı Faktör Analizi ve Doğrulayıcı Faktör Analizi uygulanmıştır. Daha sonra tanımlayıcı istatistikler, Independent T Testi, One Way ANOVA Testi ve Pearseon Korelâsyon uygulanarak hipotezler test edilmiştir. Bu analizlerden sonra, ayrı şekilde elde edilen nitel ve nicel sonuçlar birleştirilerek yorumlanmıştır. Araştırma sonucunda; engelli bireylerin ekonomi, eğitim, sağlık, siyaset, toplumsal katılım ve sosyal ilişkiler ile kültürel, sanatsal ve sportif alanlarda çeşitli boyutlarda dışlanmışlık yaşadıkları görülmüştür. Bununla birlikte bireylerin, bu dışlanmışlık ve sorunlarla mücadele etmede; soruna yönelme, sosyal destek alma, sorunla uğraşmaktan kaçınma, dini başa çıkma ve sosyoekonomik başa çıkma stratejilerini kullandıkları tespit edilmiştir. Ayrıca bireylerin deneyimledikleri sosyal dışlanma ve kullandıkları başa çıkma stratejileri, onların bazı sosyo-demografik özelliklerine göre de farklılık göstermiştir.

Özet (Çeviri)

Individuals with disabilities experience numerous problems in their daily life. Of the problems they experience, social exclusion comes to the fore. The reason that individuals are excluded from various economic, social and institutional services is the negative forms of identification attributed on the social, cultural and political plane, rather than their disabilities. In this context, the present study mainly aims to determine the areas and dimensions of social exclusion experienced by individuals with disabilities and to determine the coping strategies they use to fight against the problems, especially the social exclusion they experience. The study population consisted of orthopedic, language and speech, vision, spiritual/emotional and hearing impaired individuals with a disability of 40% and above in the 18-65 age group, residing in the provincial center of Tokat, Turkey. Of the mixed research designs, the convergent parallel design was used to investigate the coping strategies and social exclusion experienced by individuals with disabilities, as a disadvantaged group. In this context, the qualitative research was carried out on the basis of phenomenological design. Within the scope of the qualitative research, 36 individuals were interviewed using a semi-structured interview form. In the quantitative study, however, data were obtained from 262 individuals using the Social Exclusion Scale, the Stress Coping Questionnaire and the Socio-Demographic Information Form. Qualitative data obtained at the end of the study were subjected to descriptive analysis. First, Explanatory Factor Analysis and Confirmatory Factor Analysis were applied to the quantitative data. Then, hypotheses were tested by applying the Independent Samples t-test, the one-way ANOVA, and the Pearson correlation to the descriptive statistics. After these analyses, qualitative and quantitative results were combined for evaluation. As a result of the study, it was found that individuals with disabilities experience exclusion in various dimensions in the fields of economy, education, health, politics, social participation and social relations, as well as in the field of culture, art and sports. However, it was found that individuals use the coping strategies of problem orientation, receiving social support, avoidance, religious coping strategies, and socioeconomic coping strategies to fight against these problems and exclusion. In addition, the social exclusion experienced by individuals and their coping strategies were found to differ according to some of their socio-demographic characteristics.

Benzer Tezler

  1. İşitme engelli bireylerin ve ailelerinin gündelik yaşamlarında karşılaştıkları sorunlar: Kayseri örneği

    The problems that hearing impaired people and their families face in their daily lives: The case of Kayseri

    İLKNUR YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    SosyolojiErciyes Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. AHMET BURAK KAHRAMAN

  2. Türk televizyon dizilerinde dezavantajlı grupların temsili: Otizm ve Mucize Doktor örneği

    Representation of disadvantaged groups in Turkish television series: Autism and the example of 'Mucize Doktor'

    EMEL TURGUT

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    İletişim BilimleriHasan Kalyoncu Üniversitesi

    Görsel İletişim Tasarımı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR TINAZ

  3. Bütünleşik afet yönetiminde ortopedik engelli bireylerin afet deneyimi ve öğrenilmiş dersler

    Disaster experience of orthopedically disabled individuals in integrated disaster administration and lessons learned

    SEVDA DEMİRÖZ YILDIRIM

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül Üniversitesi

    Afet Yönetimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ZERRİN TOPRAK KARAMAN

  4. Engelli birey ve ailesinin ötekileştirilmesi: Aksaray ili örneği

    Otherization of disabled people and their families: The case of Aksaray

    SEHER DOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    SosyolojiNiğde Ömer Halisdemir Üniversitesi

    Sosyoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ BAHADIR NUROL

  5. Zorla yerinden edilen Suriyeli bireylerin sosyal dışlanmaya dair söylemleri

    The discourses of Syrian forced immigrants on social exclusion

    DİCLE YÜCEKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Psikolojiİstanbul Arel Üniversitesi

    Genel Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ UMUT ŞAH