Hatay halk kültüründe defne ağacı
Laurel tree in Hatay folk culture
- Tez No: 652323
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖNÜL REYHANOĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Halk Bilimi (Folklor), Folklore
- Anahtar Kelimeler: Halk Kültürü, Ağaç kültü, Hatay, Defne, İşlevsel teori, SOKÜM, Folk culture, Tree Cult, Hatay, Laurel (Daphne), Functional Theory, SOKUM
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 151
Özet
Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olan ve çok kültürlü bir yaşamın izlerini taşıyan Hatay, halk kültürü açısından oldukça zengin bir şehirdir. Akdeniz ikliminin hüküm sürdüğü birçok bitki türünün yetiştiği Hatay'da maki türleri arasında yer alan defne ağacı da oldukça yaygındır. Bu çalışmanın amacı, Hatay halk kültüründe defneye dair halk inanışlarını, anlatılarını, defne ürünlerinin geleneksel yöntemlerle yapımını ve kullanım amaçlarını ortaya çıkarmak, işlevsel özelliklerini belirlemek, küreselleşmeyle birlikte kaybolmaya yüz tutmuş maddi ve manevi kültür unsurlarını kayıt altına alarak geleneksel kültürün korunması ve yaşatılmasına katkı sağlamaktır. Bu amaçla başta Antakya olmak üzere Hatay'ın ilçelerine saha araştırması gerçekleştirilmiş, görüşme ve gözlem (katılımlı/katılımsız) tekniklerinden yararlanılmıştır. Sahada 90 kaynak kişiye ulaşılmış, elde edilen veriler işlevsel teori kapsamında analiz edilmiştir. Kutsallığı eskilere dayanan ağaç kültünün bir yansıması olarak defne ağacı etrafında çeşitli inanış ve pratikler gelişmiş, Hatay halk kültürüne çeşitlilik katmıştır. Geleneksel üretim tekniğiyle ve yörede toplanan defne meyvesiyle üretilen Hatay Defne Sabunu coğrafi işaret ürünü olarak tescil edilmiştir. Defnenin gerek halk anlatıları gerekse halk ekonomisine katkı sağlayan ürünleriyle yöre halkı için önem arz edişi SOKÜM (Somut Olmayan Kültürel Miras Sözleşmesi) kapsamında değerlendirilebileceği fikrini de ortaya çıkarmaktadır. Çalışma neticesinde defneye dair bazı uygulamaların, sözlü kültürde yaşayan ve halkın belleğinde yer etmiş olan anlatıların, yağ ve sabun üreticiliğinin işlevselliğini ve önemini koruduğu bazı inanış ve pratiklerin ise önemini yitirdiği görülmüştür. Çok yönlü yapısıyla kentin simgesi haline gelen defne yöre halkı için işlevini ve önemini korumaya devam etmektedir.
Özet (Çeviri)
Hatay, which has been hosted to many civilizations throughout history and bears traces of a multicultural life, is a very rich city in terms of folk culture. The laurel (daphne) tree which is among the lemur species, is also very common in Hatay, where many plant species are grown in the Mediterranean climate. The purpose of this study is to reveal the folk beliefs and narratives of laurel in Hatay folk culture, the production and intented use of laurel products with traditional methods, to decide their functional characteristics and to contribute to the preservation and survival of their traditional culture by recording the material and nonmaterial cultural elements which facing extinction with globalization. For this purpose, field research was carried out in the districts of Hatay, mainly in Antakya and interview and observation (with/without participation) techniques were used. 90 reference people were reached in the field and obtained data were analyzed within the scope of functional theory. As a reflection of the tree cult, whose sanctity dates back to the past, various beliefs and practices developed around the laurel tree and added diversity to Hatay folk culture. Hatay Laurel Soap produced with the traditional production technique and the laurel fruit collected in the region is registered as a geographical indication product. The fact that the daphne is important for the local people both through its public narratives and its products also raises the idea that it can be evaluated within the scope of SOKUM. As a result of the study, some practices related to laurel narratives living in oral culture and in the memory of the people, and some beliefs and practices that preserve the functionality and importance of oil and soap production have lost their importance. Laurel which has become the symbol of the city with its multifaceted structure, continues to be important for the local people.
Benzer Tezler
- Kilis halk kültüründe geleneksel mimarî bir unsur olarak damın yeri ve işlevleri
The importance and functions as a traditional architectural element in folk culture of Kilis
MELEK YAVUZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Halk Bilimi (Folklor)Hatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ GÖNÜL REYHANOĞLU
- Hatay ili Kırıkhan ilçesi halk kültürü araştırması
Investigation of Hatay of Kırıkhan folk culture
SAİT KÖSELER
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Halk Bilimi (Folklor)Çukurova ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
PROF. DR. ERMAN ARTUN
- Cengiz Aytmatov'un 'Beyaz Gemi' romanındaki halk bilimi unsurlarının kültürü aktarmadaki işlevleri ve toplumsal cinsiyet rolleri
Functions of folklore elements in Cengiz Aytmatov's novel 'The White Ship' in cultural transmission and gender roles
KÜRŞAT VARDI
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÖNÜL REYHANOĞLU
- Kars'ın Koşasazlı âşığı Selahattin Dündar
Selahattin Dündar, Kars' lover from Koşasaz
ADİL GÜNEŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN
- Âşık Hasletî'nin hayatı, sanatı ve şiirleri
Âşik Hasletî's life, art and poems
BESTAMİ BÖLÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN KÜRŞAT TÜRKAN