Anonim şirketlerde sermaye borcunun takas yoluyla ödenmesi
Payment of capital debt via clearing in joint-stock companies
- Tez No: 652831
- Danışmanlar: DOÇ. DR. BURAK ADIGÜZEL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Anonim şirket, sermaye borcu, takas, takas yoluyla ödeme, Joint-stock company, capital debt, clearing, payment via clearing
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 350
Özet
Anonim şirket pay sahipleri, pay taahhütlerinden doğan borçlarını büyük oranda ya nakdî olarak ya da aynî olarak yerine getirirler. Sermaye borcunun takas yoluyla ödenmesi ise bu iki yöntem yanında kendine özgü bir yoldur. Pay taahhüt edenler aynı zamanda şirketten alacaklı iseler, bu alacaklarını sermaye borçları ile takas edebilirler. Bu takas işlemi ile hem şirket bir borcundan kurtulmuş olur hem de pay taahhüt eden kişi sermaye borcunu yerine getirmiş olur. Dolayısıyla sermaye borcunun takası işlemi, şirket ve taahhüt sahibinin karşılıklı borçlarını sona erdiren bir işlemdir. Bu işlem, uygulamada“ortaklara borçlar hesabının esas sermayeye ilavesi”ya da“şirket borçlarının şirket sermayesine dönüştürülmesi”adları altında gerçekleştirilmektedir. Takas yoluyla ödeme, İsviçre hukukunda kendine özgü ve hukuka uygun bir ödeme biçimi olarak değerlendirilmektedir. Alman hukukunda ise takas yoluyla ödeme, nakit dışı sermaye bağlamında ele alınmakta ve oldukça sınırlı hâllerde mümkün olan bir ödeme biçimi olarak görülmektedir. Hukukumuzda ise, doğrudan bir düzenleme bulunmamakla birlikte, sermaye artırımında yönetim kurulunun hazırladığı beyanda“bir borcun takası”na imkân tanınmaktadır (TTK m. 457/2-a). Buna göre takas yoluyla ödeme, hukukumuz bakımından da mümkün olan bir ödeme biçimidir. Nakdî sermayenin ifası, pay bedellerinin nakden ödenmesi suretiyle gerçekleşir. Bu tür ödemeye TTK m. 344 ve m. 345 hükümleri uygulanır. Buna göre pay bedelleri, kurulmakta olan bir şirket adına açılacak banka hesabına sadece şirketin tasarruf edebileceği bir biçimde yatırılır. Nakden ödemede şirket, işletme konusunu gerçekleştirmek için gerek duyduğu kaynaklara somut olarak ve derhal kavuşmuş olur. Taahhüt edilen payların karşılığının şirkete geçmesi konusundaki en güvenli yol budur. Fakat şirketin mevcut ya da müstakbel pay sahiplerinin içinde bulunduğu hukukî ilişkiler, bazen bu bedellerin nakden ödenmesine imkân vermez ya da bu bedellerin nakden ödenmesi yerine başka usullerin tercih edilmesi yoluna başvurulabilir. Özellikle şirketin borçlu olduğu durumlarda, bu borçların izalesi için şirket alacaklılarıyla anlaşmak ve ardından sermaye artırımına giderek, yeni taahhüt edilecek pay bedellerinin takas yoluyla ödenmesini sağlamak şirketin menfaatinedir. Bu yöntemle şirket hem borçlarından kurtulmakta hem de şirket alacaklıları risk sermayesi taahhüdünde bulunarak şirketin durumunun iyileştirilmesine katkıda bulunmuş olmaktadırlar. Çalışmamızın konusu olan pay bedelinin takas yoluyla ödenmesi, taahhüt edilen pay bedelinin şirketin doğrudan tasarrufuna geçtiği nakdî ödemeden farklıdır. Takas yoluyla ödemede, şirkete doğrudan bir kaynak akışı olmamaktadır. Bununla beraber takas yoluyla ödemenin gerçekleştiği sermaye artırımlarında pay taahhüt edilmekte, aynı anda hem şirket bir borcundan kurtulmakta ve hem de şirketin sermayesi artmış olmaktadır. Pay bedelinin takas yoluyla ödenmesi, şirketin kuruluşunda gerçekleşiyor ise nitelikli kuruluştan; buna karşılık sermaye artırımında pay bedeli takas yoluyla ödeniyor ise bu kez nitelikli sermaye artırımından söz edilir. Takas yoluyla ödeme çeşitli aşamalarda ortaya çıkabilir. Şirketin kuruluşunda taahhüt edilen pay bedellerinin takas yoluyla ödenmesi, bakiye sermaye borcunun takas yoluyla ödenmesi ve sermaye artırımında pay bedelinin takas yoluyla ödenmesi bu aşamaları ifade etmektedir. Takas yoluyla ödeme, en çok bir sermaye artırımı bağlamında ortaya çıkabilecek bir ödeme biçimidir. Öte yandan, takas yoluyla ödeme şirketin kuruluşunda nadiren görülebilecek bir durumdur. İster şirketin kuruluşunda olsun, isterse de sermaye artırımında olsun, pay bedelinin takas yoluyla ödendiği durumlarda şirkete doğrudan kaynak akışı gerçekleşmediğinden bazı koruma tedbirlerinin alınması şarttır. İşte, bu ilave tedbirler ve borçlar hukukundan kaynaklanan şartlar ile şirketler hukukuna özgü şartlar takas yoluyla ödemenin risklerini ortadan kaldırmak için gerekli görülmektedir. Özellikle, gerçekte olmayan alacakların veya takas edilemeyecek alacakların şirkete sermaye olarak getirilmek istenmesi durumunda bundan şirketin, pay sahipleri ve alacaklıların zarar görecekleri kuşkusuzdur. Şirketin menfaatine olması yanında içinde riskleri de barındıran takas yoluyla ödeme birçok şart ve prensibe bağlı olarak gerçekleşebilecek bir işlemdir.
Özet (Çeviri)
Shareholders of a joint stock company fulfill their capital commitments payables arising from share commitments substantially either in cash or in kind. The payment of the share prices via clearing is a typical way along with these two methods. The capital stipulators may also interchange these receivables with their capital commitments payables if they are concurrently creditors from the company. With this clearing transaction, both the company discharges and the shareholder fulfills due balance. Therefore, the payment of the share prices via clearing is a transaction that terminates the mutual debts of the company and the shareholder. In practice, this is carried out under the names“adjection of the long term payables to shareholders to the capital”or“converting debts to equity”. Payment via clearing is considered as a unique and lawful method of payment under Swiss law. In German law, payment by clearing is considered as a part of non-cash capital and is seen as a form of payment that is possible in very limited circumstances. Although there is not a direct regulation in our law, the“clearing of a debt”is allowed in the declaration prepared by the board of directors in capital increases. In regard to the indirect conclusion we take to mean from this provision, payment by clearing is a form of payment which is also possible under our law. The fulfillment of cash capital ise materialized by means of imbursement of the shares in specie. For such payment, Art. 344 and Art. 345 TTK is enforced. Hereunder, the share prices are deposited in a bank account which will be created on behalf of an establishing company in the way that solely the company can utilize. In cash payment, the company has the concrete and immediate access to the resources it needs to materialize its field of operation. This is the most secure process to pass the value of the stipulated capital to the company. However, the legal relations of the existing or expectant shareholders of the company occasionally do not make it possible these amounts to be paid in cash or other methods may be preferred instead of being paid in cash. Particularly in cases where the company is in debt, it is for the benefit of the company to agree with the creditors of the company for the remotion of these debts and then to go through capital increase and to pay the new stipulated shares through clearing. Since therefore the company not only discharges, but also the creditors of the company make a commitment to venture capital and contribute to the improvement of the company's financial state. The payment of the share prices via clearing, which is the subject of our study, differs from the cash payment in which stipulated share price is directly transferred to the company's ownership. There is no direct cash flow to the company in payment by clearing. Therewith, in capital increases in which payment via clearing is materialized the shares are undertaken; at the same time the company gets rid of a debt and the capital of the company increases. If the payment of the share price via clearing occurs in the establishment stage of the company the qualified establishment is mentioned and if the share price is paid through the clearing in capital increases qualified capital increase is on the front burner. Payment via clearing can occur at various stages. The payment of the shares that are committed in the establishment stage of the company by clearing, the payment of the remaining capital debt by clearing and the payment of the share prices by clearing in capital increases means these phases. Redemption of this debt via clearing is a form of payment that may appear within the context of a capital increase at most. In other respects, payment by clearing is rarely seen in the establishment stage of the company. Whether it is in the establishment phase of the company or in capital increases, certain legal protection measures must be taken, since there is no direct cash flow to the company when the share price is paid by clearing. These further legal measures and the requirements inflicted from the law of obligations and the conditions that are specific to the corporate law are deemed essential to eliminate the risks of payment by clearing. More particularly, if the notional claims or non-exchangeable claims are intended to be brought to the company as share capital, there is no doubt that the company, shareholders and creditors will suffer from this. The payment by clearing, which is for the benefit of company and includes also the risks, is a transaction that may recognise under many conditions and principles.
Benzer Tezler
- Anonim ortaklıklarda mali yapının bozulması
The deterioration of joint stock company's financial situation
SELİN GÜREL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
HukukGalatasaray ÜniversitesiTicaret Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HAMDİ YASAMAN
- Anonim şirketlerde sermaye koyma borcunun yerine getirilmemesinin hukuki sonuçları
Legal consequences of non-payment of capital share in joint stock companies
HÜSEYİN EKİNCİ
- Taşınmazların anonim şirketlere sermaye olarak konulması
Contribution of real properties to the joint stock companies
MUHAMMET FATİH ATAKAN BİÇKİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
HukukGalatasaray ÜniversitesiÖzel Hukuk Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FÜLÜRYA YUSUFOĞLU BİLGİN
- Limited şirketlerde sermaye borcunun ifasında temerrüt ve ıskat yaptırımı
Başlık çevirisi yok
SERAY ÖZKAN