Çağatay Türkçesi ve Özbek Türkçesindeki isim varlığı üzerine bir inceleme
Researech on the presence of nouns in Chagatay Turkish and Uzbek Turkish
- Tez No: 655211
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGÜR AY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Çağatay Türkçesi, Özbek Türkçesi, İsimler, Anlam Değişmeleri, Chagatay Turkish, Uzbek Turkish, Meaning Changes, Nouns
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 885
Özet
Çağatay Türkçesi, 15. yüzyıl başlarından 20. yüzyıl başlarına kadar Orta Asya'da yaşayan Türkler tarafından kullanılan yazı dilinin adıdır. Bu yazı dili bugün Özbek Türkçesi ve Yeni Uygur Türkçesi olarak varlığını devam ettirmektedir. Bu çalışmada Çağatay Türkçesi ile onun devamı olarak görülen Özbek Türkçesinde kullanılan isim varlığı karşılaştırılmış ve bu isim varlığının hem ses bilgisi, hem şekil bilgisi hem de anlam bilgisi özellikleri tespit edilmeye çalışılmıştır. Tezde ayrıca 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadarki süreçte Türkçenin gelişmesine bağlı olarak Özbek Türkçesinde kullanımdan düşen isimler ile Çağatay Türkçesinde kullanılmadığı halde Özbek Türkçesinde kullanılmaya başlanan isimlerle ilgili tespitlere de yer verilmiştir. Bu tez için eserler üzerinden bir tarama yapılmamış, çalışma daha önce yayınlanmış sözlükler üzerinden yapılmıştır. Çağatay Türkçesi için Suat Ünlü tarafından 2013 yılında yayınlanan“Çağatay Türkçesi Sözlüğü”ile Özbek Türkçesi için Emek Üşenmez, Saidbek Boltabayev ve Gülşah Tuğlacı'nın 2016 yılında yayınlamış oldukları“Özbekçe-Türkçe Sözlük”adlı eserler kullanılmıştır.
Özet (Çeviri)
Chagatay Turkish is the noun of the written language used by Turks living in Central Asia from the beginning of the 15th to the early 20th century. This written language continues its existence today as Uzbek Turkish and New Uyghur Turkish. In this study, the nouns used in Chagatay Turkish and Uzbek Turkish, which is seen as its continuation, were compared and the phonetic, morphological and semantic properties of this noun entity were tried to be determined. In the thesis, due to the development of Turkish from the 15th century to the 19th century, the nouns that have fallen out of use in Uzbek Turkish and the nouns that have been used in Uzbek Turkish although they are not used in Chagatay Turkish are also included. A scan of the works was not conducted for this dissertation, the study was conducted through previously published dictionaries.“Turkish Uzbek Dictionary”published by Suat Unlu in 2013 for chagatay Turkish and“Uzbek-Turkish dictionary”published by Emek Ushenmez, Saidbek Boltabayev and Gulshah Tuglachi in 2016 were used for Uzbek Turkish.
Benzer Tezler
- Özbek yazar Uchqun Nazarov'un Paymona ve Chayon Yili romanlarında isim
Noune in the Paymona and Chayon Yili novels of the Uzbek writer Uchqun Nazarov
NESLİHAN GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimNevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiÇağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİLİZ MELTEM ERDEM UÇAR
- Özbek Türkçesinin leksikolojisi
Başlık çevirisi yok
SELAHİTTİN TOLKUN
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul ÜniversitesiEski Türk Dili Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURİ YÜCE
- Özbek ve Uygur Türkçe'lerinde isim
Nouns in Uzbek and Uigur Turkish
HİKMET KORAŞ
Doktora
Türkçe
1998
Türk Dili ve EdebiyatıErciyes ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TUNCER GÜLENSOY
- Çağatay Türkçesi ve Özbek Türkçesindeki fiil varlığı üzerine bir inceleme
A research on the presence of verbs in Chagatay Turkish and Uzbek Turkish
MERVE ÖNDER ÇALIK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
DilbilimUşak ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZGÜR AY
- Ali Şir Nevâyî dilinden Özbek ve Türkmen Türkçelerine söz varlığındaki gelişmeler
Başlık çevirisi yok
ÖZLEM EMİNOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BİLAL YÜCEL