Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişki (İzmir ili örneği)
The relationship between power types used by school principals and teachers' autonomy behaviours (İzmir sample)
- Tez No: 656853
- Danışmanlar: PROF. DR. YAHYA ALTINKURT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Özerklik, öğretmen özerkliği, güç, okul müdürleri, öğretmen, Autonomy, teacher autonomy, power, school principals, teacher
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 107
Özet
Bu araştırmada, okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin özerklik davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın evrenini, 2019-2020 eğitim öğretim yılında İzmir il merkezinde bulunan devlet ve özel ilkokul, ortaokul ve liselerde görev yapan öğretmenler oluşturmaktadır. Araştırma tarama modelinde desenlenmiştir. Araştırmanın örneklemini 419 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak Yılmaz ve Altınkurt (2013) tarafından geliştirilen Okullarda Örgütsel Güç Ölçeği ve Çolak ve Altınkurt (2017) tarafından geliştirilen Öğretmen Özerkliği Ölçeği kullanılmıştır. Öğretmenlerin okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ve öğretmen özerkliğine ilişkin görüşlerinin çözümlenmesinde aritmetik ortalama ve standart sapma kullanılmıştır. Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ve öğretmen özerkliğine ilişkin görüşlerin cinsiyet ve okul türüne (devlet ve özel) göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi için t-testi; okul kademesi, branş ve kıdeme göre farklılaşıp farklılaşmadığının belirlenmesi için de tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır. Tek yönlü varyans analizi sonuçlarına göre ortaya çıkan farklılığın kaynağının belirlenmesinde çoklu karşılaştırma testlerinden Sidak testi kullanılmıştır. Gruplar arasında farklılığın etki büyüklüğünün belirlenmesinde η2 (eta-kare) istatistiği kullanılmıştır. Okul müdürlerinin kullandıkları güç türlerinin öğretmenlerin özerklik davranışlarını anlamlı bir şekilde yordayıp yordamadığını belirlemek için çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırmaya katılan öğretmenlere göre okul müdürleri en çok yasal güç, sonra sırasıyla uzmanlık gücü, ödül gücü, karizma gücü ve zorlayıcı gücü kullanmaktadırlar. Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri cinsiyet, okul kademesi ve branş değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılaşmakta; okul türü ve kıdem değişkenlerine göre farklılaşmamaktadır. Araştırmadan elde edilen bulgulara göre, öğretmenlerin genel özerklik davranışları yüksek düzeydedir. Öğretmenler, özerklik boyutları arasında en çok öğretme sürecinde özerklik davranışları sergilemektedir. Bu boyutu sırası ile öğretim programı özerkliği, mesleki iletişim özerkliği ve mesleki gelişim özerkliği izlemektedir. Öğretmenlerin özerklik davranışları; okul türü ve branş değişkenlerine göre anlamlı düzeyde farklılışmakta, cinsiyet ve okul kademesi değişkenlerine göre farklılaşmamaktadır. Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri öğretmenlerin genel özerklik davranışlarının %18'ini açıklamaktadır. Öğretmenlerin genel özerklik davranışları ile ödül gücü, karizma gücü ve uzmanlık gücü arasında pozitif ve orta düzeyde; yasal güç arasında pozitif ve düşük düzeyde; zorlayıcı güç arasında negatif ve düşük düzeyde ilişki vardır. Ödül gücü öğretmenlerin genel özerklik davranışlarının anlamlı yordayıcısıdır.
Özet (Çeviri)
This study aimed to find out the relationship between power types used by school principals and teachers' autonomy behaviours. The population of this descriptive study consisted of private and public school teachers employed primary, secondery and high schools in the centre of İzmir. This study was designed in survey model. The sample of study consisted of 419 teachers. The Teacher Autonomy Scale which was developed by Çolak and Altınkurt (2017) and The Organizational Power Scale in Schools which was developed by Yılmaz and Altınkurt (2013) were used as data collection tools. Aritmetic mean and standart deviation were used the teachers' views about power types used by the school principals and teacher autonomy. The t-test was used to find out whether or not the views of the school principals on power types and teacher autonomy differed according to gender and type of school (public and private). The variance analysis (ANOVA) was used to find out whether or not the views of the teachers related to power types of school principals and teacher autonomy differed according to their school level, subject taught and professional experince. So as to determine significant differences according to the results of ANOVA, Sidak post-hoc comparison was used. The η2 (eta-squared) statistic was used to determine the effect size of the difference between groups. The multivariate regression analysis was used in order to determine whether or not power types used by school principals significantly predicted teacher autonomy. According to the teachers who participated in this study, school principals mostly use legitimate power, then expert power, reward power, referent power and coercive power. The power types used by school principals differed significantly according to gender, school level and subject taught. The teachers' views did not differ according to type of school and professional experience. According to the results of the research, teachers' general autonomy behaviors are at a high level. Teachers displayed the most teaching autonomy among the autonomy dimensions. This dimension was followed by curriculum autonomy, communication autonomy and professional development autonomy respectively. Teachers' autonomy behaviours significantly differed according to type of school and subject taught variables. Teachers' autonomy behaviours did not differ according to gender and school level variables. The power types used by school principals explain 18% of teachers' general autonomy. There was a positive and intermediate level of relationship between teachers' general autonomy behaviours and reward power, referent power and expert power. There was a positive and low level of relationship between teachers' general autonomy behaviours and legitimate power. However, there was a negative and low level of relationship between teacher's general autonomy behaviours and coercive power. Reward power was a significant predictor of teachers' general autonomy behaviours.
Benzer Tezler
- Öğretmen algılarına göre okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmen özerkliği arasındaki ilişki
The relationship between the sources of authority used by school principals and teacher autonomy according to the perceptions of teachers
ZÜLAL ARKALTI GÜLTAKTİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimKilis 7 Aralık ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FATİH BEKTAŞ
- Okul müdürlerinin kullandıkları güç türleri ile öğretmenlerin örgütsel sinizm algıları arasındaki ilişki
Relationship between the power sources used by school administrators and teachers' feelings of cinism
KEMAL OKUMUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ GURBETOĞLU
- Ortaokul müdürlerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ile öğretmenlerin iş stresi arasındaki ilişkinin incelenmesi
A study of the relationship between organizational power types used by secondary school principals and the job stress of teachers
DUDU KONANÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimRecep Tayyip Erdoğan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVFİK UZUN
- Okul müdürlerinin kullandıkları güç kaynakları ile öğretmenlerin örgütsel güven düzeylerine yönelik görüşleri arasındaki ilişki
The relation between power sources used by school principals and opinions of teachers regarding organizational trust levels
TUĞÇE ÖZHAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimDüzce ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SÜLEYMAN GÖKSOY
- Ortaokul yöneticilerinin kullandıkları örgütsel güç türleri ve öğretmenlerin örgütsel sessizlik davranışları
Types of organi̇zati̇onal power used by mi̇ddle school managers and organi̇zati̇onal si̇lence behavi̇ors of teachers
FUNDA AYDIN
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiEğitim Yönetimi, Teftişi, Planlaması ve Eko. Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TÜRKAY NURİ TOK