Ara rejim dönemi ve koalisyon hükümetleri döneminde (1960-1965) Türkiye'de siyasi hayat
Political life in Turkey during the interim regime and coalition governments (1960-1965)
- Tez No: 656948
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜNYAMİN KOCAOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 553
Özet
1946 yılında kurulduktan sonra 1950 seçimleri ile iktidara gelen ve on yıl boyunca Türkiye tarihinde önemli bir rol oynayan Demokrat Parti, 27 Mayıs 1960 tarihinde yapılan askeri darbe ile iktidardan düştü. Darbenin başarı ile sonuçlanmasının ardından başkanlığını Cemal Gürsel'in yaptığı 38 kişiden oluşan Milli Birlik Komitesi kuruldu ve 1961 seçimlerine kadar iktidarda kaldı. Bu komite ilk olarak bir ilim komisyonu kurarak geçici anayasayı ilan etti ve bu anayasaya göre Demokrat Parti mensuplarını yargılamak üzere Yüksek Soruşturma Kurulu ve Yüksek Adalet Divanı kurdu. Demokrat Parti mensupları Yassıada mahkemelerinde bu divan tarafından yargılandı ve divanın idam kararı vermesiyle İmralı adasında Başbakan Adnan Menderes, Maliye Bakanı Hasan Polatkan ve Dışişleri Bakanı Fatin Rüştü Zorlu asılarak idam edildi. Bu dönemde Milli Birlik Komitesi ve Temsilciler Meclisi'nden oluşan bir Kurucu Meclis kuruldu. Bu Meclis tarafından kurulan Anayasa Komisyonu ise 1961 anayasasını hazırladı. Anayasa komisyonun hazırladığı yeni anayasa Kurucu Meclis tarafından kabul edildikten sonra halkoylamasına sunuldu. Halkın çoğunluğunun onay vermesiyle birlikte 15 Ekim 1961 tarihinde genel seçimlere gidildi. Bu seçimlere 1960 darbesi öncesindeki seçimlerden farklı olarak Yeni Türkiye Partisi, Adalet Partisi gibi birçok parti katıldı. Fakat Seçim sonuçlarına göre hiçbir parti tek başına çoğunluğu elde edemediği için bu dönemde ilk kez koalisyon hükümetleri kuruldu. 1961 seçimlerinden sonra 1965 seçimlerine kadar ki dönemde üç kez İsmet İnönü başkanlığında bir kez de Hayri Ürgüplü başkanlığında dört kez koalisyon hükümeti kuruldu.1965 seçimlerinde Adalet Partisi'nin tek başına iktidara gelmesiyle birlikte koalisyon hükümetleri dönemi sona erdi. 1960 ila 1965 yılları arasında yaşanan en önemli olaylardan birisi de Harp Okulu Komutanı olan Talat Aydemir'in 22 Şubat 1962 ve 21 Mayıs 1963 tarihlerinde iki kez darbe girişiminde bulunmasıydı. 27 Mayıs darbesinin amacına ulaşmadığını düşünen Talat Aydemir, her iki darbe hareketinde de başarısız oldu. 22 Şubat olayında başbakan İsmet İnönü tarafından affedilmesine rağmen 21 Mayıs 1962 hareketinde yargılandı ve idam edildi.
Özet (Çeviri)
Founded in 1946, Democrat Party, which came to power in 1950 elections and played an important role in Turkish history for a decade, was overthrown with a coup on 27 May 1960. After the successful coup, a 38-member National Unity Committee was established with Cemal Gürsel as chairman and retained power until 1961 elections. The committee first formed a scholars comission and declared a provisional constitution. Depending on this constitution, Higher Investigation Board and Higher Justice Counsil were formed to judge Democrat Party members. Trials of the members of the party were carried out by this council in Yassıada courts and ended with the execution of Prime Minister Adnan Menderes, Finance Minister Hasan Polatkan, and Foreign Affairs Minister Fatin Rüştü Zorlu on İmralı Island. In this period, a Constitiuent Assembly which composed of National Unity Committee and House of Representatives was founded. Formed by this assembly, the committee on constitution prepared the 1961 constitution. After the approval of the Constitiuent Assembly, this new costitution was presented to voters at a referandum. Upon the approval of the majority, general elections were held on 15 October 1961. Different to the elections before 1960 coup, many parties like New Turkey Party, and Justice Party took part in this election. However, no party won a majority and, for the first time, coalition governments were formed. During the period from the elections in 1961 to the ones in 1965, four coalition governments were formed, three led by İsmet İnönü and one by Hayri Ürgüplü. Coalition governments period came to an end with the Justice Party winning the majority in 1965 elections. Two of the most important incidents that took place between 1960 and 1965 were the coup attempts by War Colleges Commander Talat Aydemir on 22 February 1962 and 21 May 1963. Talat Aydemir, who thought 1960 coup didn't serve the purpose, failed in both of his attempts. Although he was forgiven by Prime Minister İsmet İnönü on 22 February incident, he was put on trial for his 21 May 1963 attempt and executed.
Benzer Tezler
- Türkiye'de ara rejim dönemleri (1960-1973)
The interim regime eras in Turkey (1960-1973)
İLHAN ÇELİKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Siyasal BilimlerBitlis Eren ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ERDEM KARACA
- Türk siyasi hayatında Çorum olaylarının tespiti ve değerlendirilmesi
Detection and evaluation of Çorum events in Turkish political life
CİHANGİR GÜVEN
- Ara rejim dönemlerinde Türkiye'nin dış politikası
During interim regime periods Turkey's foreign policy
HAKAN ÇÖKLÜ
- Ara rejim döneminde Türkiye'de siyasal hayat (1980-1983)
The political life in the interim regime period in Turkey (1980-1983)
ESRA TÜRE
Doktora
Türkçe
2020
Siyasal BilimlerOndokuz Mayıs ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BÜNYAMİN KOCAOĞLU