Кыргызстан экономикасынын еаэб шартында реалдуу секторунун өнүгүүсү
Avrasya Ekonomik Birliği koşullarında Kırgızistan ekonomisinin reel sektörünün gelişimi
- Tez No: 657752
- Danışmanlar: PROF. DR. DAMİRA CAPAROVA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Kırgızistan, reel sektör, AEB, ekonomik kalkınma, tarım, sanayi, inşaat
- Yıl: 2020
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 146
Özet
Entegrasyon süreci çağımızın temel ekonomik ve politik eğilimlerinden biridir. Neredeyse hiçbir modern devlet bölgesel bir birlik olmadan faaliyet gösteremez. Kırgızistan da ayrıca dünya sıralamasında en güçlü ekonomik ve endüstriyel birliklerden biri olan Avrasya Ekonomik Birliği'nin (AEB) tam üyesi oldu. Kırgızistan'ın AEB'e katılımının ilk sonuçlarına gelince, başlangıçta belirlenen hedeflerle çelişkiler gösteriyorlar. Birliğe üyeliğin ilk yıllarının sonuçları hakkında konuşursak, entegrasyonun etkisinin ilk beklentilere tam olarak karşılık gelmediğini söyleyebiliriz. Her şeyden önce, gümrük sınırlarının ve bir dizi idari engelin kaldırılması ve katılımcı devletlerin yükümlülüklerinin uyumlaştırılması, mallar ve hizmetler, emek ve sermayenin taraflar arasında serbest dolaşımını sağlayacak ortak bir pazar yaratacağı varsayılmıştır. Bununla birlikte, pratikte durum daha karmaşık görünüyor. Tabii ki, katılımcılar için entegrasyona katılmanın yararlarının, esas olarak bir ittifaka girdikleri her ülkenin hazırlığı ve avantajları tarafından belirlendiğine dikkat edilmelidir. Genel olarak, bu farklılıklar üye devletlerin sanayi ve tarım sektörleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir, çünkü bu sektörler gümrük sınırlarının ortadan kaldırılması bağlamında daha rekabetçi hale gelmiştir. Buradaki sorun sadece satış pazarını genişletmekle kalmıyor aynı zamanda rekabeti de arttırıyor. Başka bir deyişle, yeni fırsatların ortaya çıkmasıyla birlikte yeni sorunlar ortaya çıktı. Aslında, bu koşullar altında, daha iyi bir konumda bulunan işletmeler ve endüstriler rekabete diğerlerinden daha açık ve hazırdı. Bu nedenle, Avrasya entegrasyonunun sorunlarının çoğu, Birliğe katılmadan önce, her ülkenin reel sektörünün işletmelerinin ve sektörlerinin farklı koşullarda ve farklı gelişim aşamalarında olmasıyla ilgilidir. Reel sektör AEB içindeki bir ön cephesi ve ekonomik kalkınmanın önemli bir parçası olduğundan, onun güçlendirilmesi ekonomik kalkınma için önemli bir koşuldur. Bu bağlamda, Kırgızistan için en temel konulardan biri, reel sektörü oluşturan tarım, sanayi ve inşaat sektörlerinin gelişimi ile yatırım hacmi ve iş bölümü arasındaki dinamik ilişkinin incelenmesidir. AEB çerçevesinde Kırgızistan ekonomisinin olanaklarını ve potansiyelini belirleyerek, piyasa mekanizmalarını ulusal ekonomiye entegrasyon için uyarlamanın viii yollarını araştırarak ve gelişimleri için pratik öneriler geliştirerek reel sektörü canlandırmanın yollarını belirlemek gerekir. Reel ekonominin öncelikli sektörlerinin gelişimi açısından AEB çerçevesinde ekonomik büyümenin sağlanması da gereklidir. Yüksek lisans çalışmanın amacı, AEB tarafından belirlenen koşulların ekonomik yönlerini incelemek ve Kırgızistan ekonomisinin reel sektörünün gelişmesi üzerindeki etkilerini belirlemektir.
Özet (Çeviri)
Интеграциялык процесс-азыркы доордун негизги саясий жана экономикалык багыттарынын бири болуп саналат. Дээрлик заманбап мамлекеттин бири дагы аймактык бирикме же союздан тышкары иш алып бара албайт. Кыргызстан дагы айырмаланбай, дүйнөлүк рейтингде күчтүү экономикалык жана өнөр жай субъектиси болгон Евразиялык Экономикалык Биримдиктин (ЕАЭБ) толук укуктуу мүчөсү болуп калды. Кыргызстандын ЕАЭБге кирүүсүнүн биринчи жыйынтыктары тууралуу сөз кыла турган болсок, алар коюлган максаттарга карама-каршы келүүдө. Алгачкы жылдардын натйыжалары боюнча интеграциянын таасири баштапкы күтүүлөргө толугу менен шайкеш келбейт деп айта алабыз. Биринчи кезекте, бажы чек араларынын жокко чыгарылышы, администравтивдик башкаруунун бир катар тоскоолдуктарынын жоюлушу жана катышкан мамлекеттердин милдеттерин жөнгө салууну айкалыштыруу - бул тараптардын ортосундагы товарлар жана кызматтардын, эмгек менен капиталдын эркин кыймылын камсыз кыла турган жалпы рынокту түзүүгө шарт түзөт деп күтүлгөн. Бирок, иш жүзүндө, жагдай кыйла татаал абалда көрүнүүдө. Албетте, өлкөлөр үчүн интеграциянын пайдасы ар бир өлкөнүн буга чейин канчалык деңгээлде даяр жана кандай артыкчылыктарга ээ болуп киргендиги менен аныкталды. Негизинен, бул айырмачылыктар мүчө-мамлекеттердин өнөр жай жана айыл чарба тармактары үчүн өзгөчө таасир берди, себеби бажы чек араларын алып салуу шарттарында ушул тармактар атаандаштыкты жарата алган тармактар болду. Бул жердеги көйгөй сатуу рыногу гана кеңейбестен, ошондой эле атаандаштык аянтынын дагы кеңейгендигине байланыштуу болуп турат. Башкача айтканда жаңы мүмкүнчүлүктөрдүн пайда болушу менен бирге жаңы кыйынчылыктар дагы пайда болду. Чындыгында, бул шарттарда, жакшыраак абалда ишканалары жана өнөр жайы дагы башкаларга караганда ачык атаандаштыкка даяр болушкан мамлекеттер болушту. Ошондуктан, Евразиялык интеграциялоонун көпчүлүк көйгөйлөрү Биримдикке кирүүнүн алдында ар бир vi өлкөнүн улуттук экономикасынын реалдуу секторунун ишканалары жана өнөр жайы ар кандай шарттарда жана өнүгүүнүн ар кандай этаптарында болгондугуна байланыштуу болду. Ошентип, реалдуу сектор ЕАЭБдин алкагында экономикалык өнүгүүнүн флагманы жана негизги бөлүгү болгондуктан, аны күчтөндүрүү өлкөнүн экономикалык өсүшүн камсыз кылуунун маанилүү шарты болуп саналат. Буга байланыштуу Кыргызстан үчүн реалдуу секторду түзгөн агрардык, өнөр жай жана курулуш тармактарынын өнүгүүсү менен инвестиция көлөмүнүн жана эмгек бөлүштүрүүнүн ортолорундагы динамикалык байланыш изилдөө олуттуу маселелердин бири болуп каралат. Кыргызстан ЕАЭБ алкагында экономиканын мүмкүнчүлүктөрүн жана потенциалын аныктоо менен реалдуу секторду жандандыруунун жолдорун белгилөө, ошондой эле улуттук экономикага интеграциянын рыноктук механизмдерин адаптациялоо ыкмаларын изилдөө, аларды өнүктүрүү боюнча практикалык сунуштарды иштеп чыгуу маселеси пайда болууда. Ошондой эле реалдуу экономиканын приоритеттүү тармактарын өнүктүрүү маселесинде ЕАЭБ ичинде экономиканын өсүүсүн камсыз кылуу зарылчылыгы бар. Магистрдик иштин максаты, ЕАЭБ тарабынан белгиленген шарттардын экономикалык аспектилерин изилдеп чыгуу жана алардын Кыргызстан экономикасынын реалдуу сектордун мындан улам жалпы экономиканын өнүгүүсүнө таасирин аныктоо болуп саналат. Ачкыч сөздөр: Кыргызстан, реалдуу сектор, ЕАЭБ, экономикалык өнүгүү, айыл-чарба, өнөр-жай, курулуш.
Benzer Tezler
- Евразиялык экономикалык биримдиктин орду жана перспективасы
Avrasya ekonomik birliğinin yeri ve geleceği
AYÇÜRÖK BEKTAŞEVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2016
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JUSUP PİRİMBAEV
- Кыргызстанда экономикалык башкарууда мамлекеттин ролун анализдɵɵ
Kırgızistanda ekonominin yönetiminde devletin rolü üzerine bir analiz
АMANGELDİ CUMADİLOV
Yüksek Lisans
Kırgızca
2011
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAMİRA CAPAROVA
- Кыргызстандын экономикалык ɵнүгүү модели (теоретикалык аныктама)
Kırgızistan ekonomisinin gelişme modeli
AYNURA TURDALİYEVA
Doktora
Kırgızca
2012
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiEkonomi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TURAR KOİCHUEV
- Кыргызстандын айыл-чарба тармагын өнүктүрүү маселелери жана анын евразиялык экономикалык биримдиктеги орду
Kırgızistan'da tarım sektörünün gelişim sorunları ve Avrasya ekonomik birliği'ndeki yeri
SAYKAL OTOROVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2017
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CUSUP PİRİMBAEV
- Кыргызстандын социалдык багыттагы рынок экономикасынын өзгөчөлyктөрyн анализдөө
Kırgızistan sosyal piyasa ekonomisinin özelliklerinin incelenmesi
ESENGELDİ CUMADİLOV
Yüksek Lisans
Kırgızca
2011
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. Cıpar Aytuganova