Кыргызстандын тышкы соодасынын структуралык анализи: (1991-2013-ж)
Kırgızistan dış ticaretinin yapısal analizi: (1991-2013)
- Tez No: 615552
- Danışmanlar: PROF. DR. CUSUP PİRİMBAYEV, PROF. DR. TURAR KOYÇUEV
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Dış ticaret, ihracat, ithalat, ticaret dengesi
- Yıl: 2014
- Dil: Kırgızca
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 197
Özet
Советтер Союзунун таркашы менен эгемендүүлүккө жеткен Кыргызстан эки жана көп тараптуу тышкы экономикалык байланыштарды чыңдоо жаатында олуттуу реформаларды жүргүзүп келген. Өзгөчө глобализация доорунда өлкөлөрдүн ортосундагы соода алакаларынын эбегейсиз зор масштабка жеткени маалым. Тилекке каршы, өлкө экономикасынын 23 жылдын ичинде тышкы соода жаатында зор ийгиликтерди багындыра албагандыгы көрүлүүдө. Жылдан жылга өлкө экономикасынын импорттон көз карандылыгынын жогорулагандыгы, ал эми экспортто болсо кайра иштетүү деңгээли төмөн болгон сырьелук жана ара товарлардын үлүшүнүн жогорку деңгээлде болушу тышкы сооданын структуралык өзгөчөлүгүн комплекстүү жана ар тараптуу изилдөөнү жана алынган жыйынтыктарга таянып соода саясатын эффективдүү жүргүзүүнүн механизмдерин иштеп чыгуу иш-чарасын алдыңкы планга чыгарууда. Ошондуктан бул диссертациялык изилдөөнүн максаты—Кыргызстандын эгемендүүлүк жылдарындагы тышкы соодасынын динамикасын, тенденцияларын жана структуралык өзгөчөлүгүн анализдөө жана эл аралык алмашуудагы негизги жетишкендиктери жана кемчиликтерине токтолуу аркылуу, тышкы соода саясатын эффективдүү жүргүзүү механизмдерин ортого коюу болмокчу. Илимий изилдөөнүн теоретикалык-методологиялык базасын улуттук жана чет элдик экономист илимпоздордун эмгектеринде чагылдырылган тышкы соода жаатындагы концептуалдык изилдөөлөр түздү. Максатка ылайык диссертациялык иштин биринчи бөлүмүндө тышкы соода түшүнүгү, тышкы соода теорияларынын эволюциялык өнүгүүсү жана соода балансы концепциясынын теоретикалык жана эмпирикалык анализи орун алды. Экинчи бөлүмдө Кыргызстандын тышкы соодасынын динамикасы, тенденциясы жана структуралык өзгөчөлүгү изилдөөгө алынды. Үчүнчү бөлүмдө болсо, тышкы сооданын стуктуралык өзгөчөлүгүнө эконометрикалык анализ жасалды. Ачкыч сөздөр: Тышкы соода, экспорт, импорт, соода балансы.
Özet (Çeviri)
Soviyetler Birliğinin dağılmasıyle bağımsızlığına kavuşan Kırgızistan iki ve çok taraflı dış ekonomik ilişkileri geliştirmeye yönelik önemli reformları hayata geçirmeye başlamıştır. İçinde bulunduğumuz küreselleşme çağında ülkeler arasındaki dış ticaretin hacmi artmakta olduğu görülmektedir. Ancak ülke ekonomisinin 23 yıllık dönem içinde dış ticarette başarılı olamadığı bilinmektedir. Günümüzde ekonominin ithalata bağımlılığının artmakta olması, ihracatın ara ve hammadde yoğun nitelik taşıması, dış ticaretin yapısal analizinin yapılmasını ve elde edilen bulgular ışığında ticaret politikasının etkin bir biçimde yürütülmesini ön plana çıkarmaktadır. Dolayısıyla tezin amacı bağımsızlık sonrası Kırgızistan dış ticaretinin yapısal analizini ve dış ticaretteki üstün ve zayıf yönlerini ele alarak ticaret politikasını etkinleştirmenin yollarını araştırmaktır. Bu amaç doğrultusunda çalışmanın birinci bölümünde dış ticaret kavramı, dış ticaret kuramları ve ticaret dengesinin belirleyicileri teorik ve ampirik açıdan ele alınmıştır. Tezin ikinci kısmında ülke ekonomisinin dış ticaret dinamiği ve yapısal özellikleri üzerinde durulmuştur. Son bölümde ise dış ticaretin ekonometrik analizi yer almıştır. Ampirik uygulamada KC İstatistik Komitesi ve Merkez Bankası verilerinden yararlanılmıştır. Çalışma elde edilen bulgular ışığında ticaret politikasını etkinleştirmede üzerinde durulması gereken hususların yer aldığı sonuç kısmıyla tamamlanmaktadır.
Benzer Tezler
- «тышкы сооданын кыргызстандын экономикалык өсүшүнө тийгизген таасири»
Dış ticaretin Kırgızistan'ın ekonomik büyümesine etkisi
ELNURA TURSUNBEKOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2015
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAMİRA CAPAROVA
- Күндөлүк эсеп тартыштыгы көйгөйү жана анын туруктуулугу: кыргызстан мисалында
Cari açık problemi ve sürdürülebilirlik: Kırgızistan örneği
UUBOLSUN NURKAMİLOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2023
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DR. ZAMİRA ÖSKÖNBAEVA
- Kırgızistan'ın Uzakdoğu ülkeleriyle işbirliği: Güney Kore örneği
Диссертациянын темасы кыргызстандын алыскы чыгыш өлкөлөрү менен кызматташтыгы: түштүк корея мисалында
NARGİZA SAKMURZAEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Uluslararası İlişkilerKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MURAT BÜRKAN SERBEST
- Борбордук азияда тышкы миграциянын экономикалык жана экономикалык эмес факторлорунун изилдениши
Orta Asyada'da uluslararası göç üzerindeki ekonomik ve ekonomik olmayan faktörlerin etkisinin incelenmesi
BURULÇA SULAYMANOVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2013
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DAMİRA CAPAROVA
DOÇ. DR. EBRU ÇAĞLAYAN
- Işgücü piyasasındaki kalıcı ve geçici şokların analizi: Kırgızistan örneği
Эмгек рыногундагы убактылуу жана туруктуу шоктордун анализи: кыргызстан мисалында
AKAK ŞARŞENKADIROVA
Yüksek Lisans
Kırgızca
2021
EkonomiKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiYRD. DOÇ. DR. DAMİRA BAYGONUŞOVA