Es-Se'âlibî'nin Fıkhü'l-luğa ve es-Süyûtî'nin el-Muzhir fî- 'Ulûmi'l-luğa ve Envâ'uhâ eserlerinin karşılaştırılması
A comparison of es-Seʿâlibîs Fikhü'l-luğa and es-Süyûtî's el-Muzhir fî-ʿUlûmi'l-luğa and Envâʿuh
- Tez No: 660391
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ AYDIN KUDAT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 117
Özet
Arap Dil Bilimi bağlamında es-Seâlibî'nin“Fıkhü'l-Luğat”ve es-Süyûtî'nin“el-Muzhir fî-İlmi'l-Luğa”İslâm âleminde ilim ve tefekkür sahipleri tarafından Arap dili üzerinde bazen birbirine yakın bazen farklı açılardan, bilim adına takdire şayan çabalar gösterilmiş, büyük hizmetler gerçekleştirilmiştir. Bu ilmî hizmetlerin sürdürülmesi hususunda Arap dilinin yeri çok önemlidir. Arap dili; Allah(c.c.) tarafından inzal buyrulan Kur'ân-ı Kerîm'e mihmandarlık yapmış zarf hükmündedir. Zarf, mazrufun rengiyle boyanarak Kur'ân-ı Kerîm'in dili, ümmetin din ve dünya işlerinin düzen ve intizamında gereken kavramların oluşmasında, kural ve düsturların konulmasında kaynaklık etmiştir. Bu çalışmalar neticesinde, edâ, sarf, nahiv gibi ilim dallarını içinde barındıran“Arap dilbilimi”oluşturulmuştur. Bu kavram, tarihi süreç içerisinde birden fazla terkip ile ifade edilmiştir. Hepsinde de dilin disipline edilmesi, kadimliği ve otantiğini koruma yanında diğer disiplinlere de referans olma amacı olduğu görülmektedir. Arap dili etrafında gelişen bilimler, güttüğü gaye bağlamında, sadece dili değil, aynı zamanda din, kültür, tarih ve sanat gibi zengin tarihî mirasın korunmasını da hedeflemektedir. İlk başlarda bilim insanları nahiv ile sarfın yanı sıra ses bilgisinden de söz etmiş ve bunların nasıl icra edileceğini göstermişlerdir. Ayrıca çalışmamızın başlığını teşkil eden Fıkhü'l-Luğa ve İlmü'l-Luğa gibi konulara temas ettikleri görülmektedir. Böylece bu bilim dalı, sözü edilen konulara ek olarak irab ve unsurları gibi başka konuları da kapsar hale geldi. Aynı şekilde uyum, isnad ve uyuşum gibi kavramlardan da söz edildi. İşte bütün bu bilimler Fıkhü'l-Luğa ve İlmü'l-Luğa ile ilgili konular dâhilindedir. Kendi başına bir bilim dalı haline gelmesi durumu, Asrısaadetten itibaren son hak dine ev sahipliği yapmış dinin dili mihverinde, yaklaşık dört yüzyıl boyunca süren çabaların sonucudur. Bu bilimi önce Ebü'l-Feth Osmân b. Cinnî el-Mevsılî el-Bağdâdî'nin (ö. 392/1002)“el Hasais”adlı eserinde görebilmekteyiz; ancak bu bilimden isim olarak söz etmemiştir. İlk defa isim olarak Ebü'l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî (ö. 395/1004)“es-Sahibî fî Fıkhü'l-Luğat”eserinde bahsetmiştir. Bundan sonra içerik olarak benzer çalışmalar telif edilmiş, fakat isimlerde farklılık olmuştur. Söz konusu kitapların müellifleri, ele aldıkları her konuda, kendi dilsel ekollerini ya da mensup oldukları havzaların yaklaşımlarını savunmuşlardır. Bu kitaplardan biri Ebû Mansûr Abdülmelik b. Muhammed b. İsmâîl es-Seâlibî'nin (ö. 429/1038)“Fikhu'l-Luğa”adlı kitabıdır. Daha sonra Ebü'l-Fazl Celalüddin Abdurrahmân b. Ebî Bekr b. Muhammed el-Hudayrî es-Süyûtî eş-Şâfiî (ö. 911/1505) tarafından,“el-Muzhir fî-Ulûmi'l-Luğati”adlı eser kaleme alınmıştır. Her âlim kendi kitabına günümüzde belli başlı konuları bulunan bilimlerden birinin ismini vermiştir; ancak es-Seâlibîve es-Süyûtî'nin günümüzde her iki bilim dalında gerçekleşen nesnel ayrıştırmayı yapma niyetleri olup olmadığını gösteren herhangi bir kanıt bulunmamaktadır. es-Seâlibî'nin Fikhu'l-luğa'sı ile es-Suyutî'nin İlmu'l-luğası arasında fark var mı veya kendileri de bu gibi eserlerden haberdar mıydı? Yoksa kitaplarına verdikleri bu isimler her iki bilim dalına dair aynı anlamı veren bir isimlendirmeden mi ibaretti? Bu isimlendirmenin perde arkasında ne gibi gerekçeler vardı? Amacı dili tahrif ve tağyirden koruma olan dilbilimi, farklı açılardan ve felsefi bağlamda ele almanın ne gibi gayeleri mühtevi olduğu hep merak edilen hususlardan olagelmiştir. Hem es-Saalibî hem de es-Süyutî, bu kavramlarla ilgili ne demek istediklerini çağdaş filoloji ile karşılaştırmak suretiyle ele almaya çalışacağız. Ayrıca bu iki kitabın kaleme alınma nedenlerini her iki âlimden ve kitaplarından söz etmek suretiyle ayrı bir başlık altında ele alacağız.
Özet (Çeviri)
As it is in many disciplines there complaint of concept confusion in Arabic language. to understand a discipline clearly it is important to understand the concepts of that discipline precisely, in addition in what way that discipline used those concepts in terms of meaning and content. All the knowledge about the Arabic language, especially at the loeginning of its appearance and the branching of sconces were spoken about by the man of knowledge taking into consideration all knowledge related to sharia. this why the Arabic language sciences appeared to serve the sharia sciences in particular and become a complement of the sharia. at first scientists began to speak about nahiv and sarf and language and philology. So this branch of science covered, in addition to concepts mentioned above, irap, subject object and verb. in the same way it cornered coherence attribution. Match and fusion. Also it complied creation, election, dialects and formal language. This why all these sciences are interrelated with linguistics, philology and other concepts. so we change say that the importance of this science is coming from this interrogation. consequently, we can say that linguistics is the fruit of efforts done through the last four centuries Ebü'l-Feth Osmân b. Cinî el-Mevsılî el-Bağdâdî (392/1002) is the scientis who began this science in his book Elhasais, but he did n9t name this science until Ebü'l-Hüseyn Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî (395/1004) came and gave the title el-Sahibi fi fikhi-l-luga. One of these books is the book 42 Fikhu (l-Luga " by ebû mansûr abdülmelik b. muhammed b. ismâîl es-Saalibî'nin (429/1038) later it was given different names as far as content is concerned. Secondly Suyuti's (911) el-muzhir first ulumi-l-luga comes in the second place. Every scientis named his book depending on the sciences spread in due present tivne howere there is no evidence indicating the differentiation between the intention of es-Seâlibî and suyuti. Were es-Seâlibî and suyuti aware of the difference between fikhul-luga(philology) and ilmu-luga? Or was this naming was giving the same meaning for both books? This is what we are going to discuss. We are going to regard es-Seâlibî and suyuti's fikhul-luga (philology) and ilmu-l-luga(linguistics) in comparison with modern philology because they have something to do with linguistics concepts. At the seme time we are going to stady both these scientists individually and will see the reason laying behind their study and we are going to study their books and different title.
Benzer Tezler
- Ebu Mansur Abdulmelik b. Muhammed es-Sealibi'nin Sirru'l-Arabiyye adlı eserinin edisyon kritiği
The edition of Ebu Mansur Abdulmelik b. Muhammed es-Sealibi's work Fikhu'l-Luga and Sirru'l-Arabiyye
HASAN GÜNDOĞDU
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
DilbilimUludağ ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. MEHMET YALAR
- عبد الرحمن الثعالبي وجهوده اللغوية في كتابه-الذهب الإبريز في تفسير وإعراب بعض آي الكتاب العزيز
Ez-Zehebü'l İbrîz adlı eseri çerçevesinde Abdurrahmân es- Se'âlibî ve dilciliği
MOHSIN HASAN AWLA AWLA
Yüksek Lisans
Arapça
2020
DilbilimVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ RIFAT AKBAŞ
- Çataldağ bölgesinin (Sivas güneydoğusu) jeolojik özellikleri ve hiperspektral görüntülerle incelenmesi
Geological features of the Çataldağ region (SE Sivas) and it?s analysis using hyperspectral images
HANDE KONYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Jeoloji MühendisliğiCumhuriyet ÜniversitesiMühendislik Bilimleri Bölümü
DOÇ. DR. KAAN ŞEVKİ KAVAK
- İspanyol iç savaşı sonrası İspanyol toplumu ve Rafael Sanchez Ferlosio'nun Jarama Irmağı adlı romanı
Başlık çevirisi yok
DENİZ MUHAMMED
- 3-D velocity structure of the gulf of Izmir (Western Turkey) by using traveltime tomography
İzmir körfezi'nin seyahat zamanı tomografisi ile 3-B hız modelinin elde edilmesi
ZEHRA ALTAN SAĞLAM
Doktora
İngilizce
2022
Jeofizik Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiJeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NESLİHAN OCAKOĞLU GÖKAŞAN