Anadolu'da Hellenistik ve Roma dönemi tapınak alınlıklarındaki kalkan kabartmaları
Shield reliefs on temple pediments of Hellenistic and Roman period in Anatolia
- Tez No: 661052
- Danışmanlar: PROF. DR. BİROL CAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Kalkan, Alınlık, Tapınak, Anadolu, Makedon, Shield, Pediment, Temple, Anatolia, Macedonian
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Uşak Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Arkeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 209
Özet
Savaş tarihi neredeyse insanlık tarihi ile aynı yaştadır. Her savaş bir saldırı olduğu kadar aynı zamanda savunmadır. İnsanlar savaşlarda kendilerini korumak amacıyla kalkan kullanmaya başlamış, zamanla ekonomik ve teknolojik gelişmelere bağlı olarak kalkanı da geliştirmiştir. Neolitik dönemden itibaren mağaralarda, sivil, kamusal ve dini yapılarda, duvar resimlerinde, mozaiklerde, seramiklerde, metal kaplarda, sikkelerde, heykeltıraşlık eserlerinde, mezar stellerinde ve lahitler üzerinde çok çeşitli tiplerde karşılaşılan kalkan motifi, insan yaşamında gerek işlevsel gerekse ikonografik açıdan önemli bir yere sahip olmuştur. Dikdörtgen, yuvarlak, pelta gibi tiplerde betimlenen kalkanların, bunlar dışında çeşitli alt tipleri de mevcuttur. Farklı uygarlıklarda farklı tiplerde uygulanan kalkan motifi, bazen sembolik hale gelmiş, kültürler arası etkileşimlerden de etkilenmiştir. Bununla birlikte, özellikle kabartmalar üzerinde, tarihsel süreç içerisinde stilistik bir gelişim izlediği de anlaşılmaktadır. Kalkan motifinin işlendiği yerlerden biri de tapınak alınlıklarıdır. Çoğunluğu Anadolu'da bulunan, Hellenistik ve Roma dönemlerine ait toplam 12 tapınağın alınlıkları, bu motifin bir süsleme ögesi olarak kullanılmasının yanında apotropeik anlamının da olduğunu gösterir. Alınlıklarında kalkan motifi yer alan tapınakların yer aldığı yerleşimler incelendiğinde, bu motifin tercih edilmesindeki nedenler, kültürel etkileşimler ve tarihsel bağlantılar hakkında da ipuçlarına varmak mümkün olmaktadır. Bu yerleşimler genel olarak Seleukoslar, Antigonoslar, Ptolemaioslar gibi Makedon kökenli krallıkların etkisi altında kalmıştır. Adı geçen krallıkların askeri yönleri düşünülünce bahsettiğimiz yerleşimlerde karşımıza çıkan kalkan motifini tapınağın yanı sıra daha birçok mimari yapı üzerinde uyguladıkları görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The history of warfare is almost the same age as the human history. War is not merely an attack but also a defense. People started using shields in order to defense themselves and they managed to develop the shield over time thanks to the rapid technological advancements and economic growth. The shield motif, which has been encountered in various types on caves, civil, public and religious buildings, wall paintings, mosaics, ceramics, metal pots, coins, sculpture, grave steles and sarcophagi since the Neolithic period, has an important place in human life both solely and iconographically has been. Rectangular, round, pelta, such as the types of Shields depicted, apart from these, various subtypes are also available. The shield motif, applied in different types in different civilizations, has sometimes become symbolic and has also been influenced by cross-cultural interactions. Notwithstanding, it is also understood that he followed a stylistic development in the historical process, especially on the reliefs. One of the places where the shield motif is processed is the temple pediments. Most of them are located in Anatolia, Pediments of a total of 12 temples belonging to the Hellenistic and Roman periods, in addition to the use of this motif as an ornamental element, it shows that it also has an apotropeic meaning. When examining the settlements of the temples with Shield motif on the pediments, reasons for choosing this motif, it is also possible to reach clues about cultural interactions and historical connections. These settlements remained under the influence of kingdoms of Macedonian origin, such as Seleucids, Antigonus, Ptolemaios in general. Considering the military aspects of the said Kingdoms, it was seen that they applied the shield motif on the temple as well as on many other architectural structures.
Benzer Tezler
- Anadolu'da antik dönem tapınak devletleri
Ancient period temple states in anatolia
MUSTAFA ERKEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihKaramanoğlu Mehmetbey ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET KURT
- Anadolu Hadrian Dönemi mimari bezemeleri (M.S. 117-138)
Başlık çevirisi yok
ZEYNEP KOÇEL ERDEM
Doktora
Türkçe
1995
Arkeolojiİstanbul ÜniversitesiKlasik Arkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK ABBASOĞLU
- Pisidia Antiokheia'sı Aedilicus Tepesi Kilisesi
Pisidia Antiokhei of Aedilicus Hill Church
ALİ GÜNDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ArkeolojiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ÖZHANLI
- Roma dönemi nikomedia sikkelerinde tapınak betimleri
Representations of temples on roman period coins from nicomedia
NİHAT TEKDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Arkeolojiİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEYNEP KUBAN TOKGÖZ