Arpa (Hordeum vulgare L.) bitkisinde kadmiyum (Cd) stresinin mineral beslenme üzerine etkilerinin araştırılması
Арпа (Hordeum vulgare L.) өсүмдүгүнө кадмий (Cd) элементинин тийгизген таасирин изилдөө.
- Tez No: 661311
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM İLKER ÖZYİĞİT
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Biyoloji, Biology
- Anahtar Kelimeler: Ağır metal, arpa, büyüme parametreleri, kadmiyum, kirlilik, stoma
- Yıl: 2020
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Biyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 68
Özet
Günümüzde dünyanın en önemli problemlerinin başında nüfus artışı gelmektedir. Artan nüfus pek çok problemi de beraberinde getirmiştir. Bu problemlerin bazıları çevre kirliliği, küresel iklim değişikliği, plansız kentleşme ve sağlıksız yaşam koşulları olarak sayılabilir. Kimyasal ürünler, gübreler, endüstriyel boyalar, inşaat malzemeleri, gümüş diş dolguları ve aşılar, çevreye maruz kalan iyi bilinen ağır metal kaynaklarından bazılarıdır. Ağır metaller mineral kaynak olarak sanayiide sosyo-ekonomik gelişim için önemli bir hammaddedirler. Bu nedenle bu çalışmada arpa (Hordeum vulgare L.) bitkilerine farklı konsantrasyonlarda (0 kontrol için, 50, 100, 200 ve 400 μM deney grupları için) Cd uygulanmış ve bazı büyüme, gelişme, fizyolojik ve anatomik parametreler ölçülmüştür. Sonuç olarak, arpa bitkilerinin bazı parametreler açısından daha düşük stresi yönetebildikleri halde tüm Cd konsantrasyonlarından etkilendiği görülmüştür. Deney sonucunda; kadmiyum akümülasyon değerlerinin (μg kg-1 olarak) kontrol ve deney gruplarında sırası ile kökte 34, 282, 410, 1178 ve 1427, gövdede 14, 155, 323, 572 ve 917 ve yapraklarda 21, 118, 224, 595 ve 1034 olduğu görüldü. Buna göre akümülasyon kök>yaprak>gövde şeklinde olmuştur. Ayrıca deney dönemi boyunca canlı kalmasına rağmen bitkilerin daha yüksek seviyelerde Cd stresinden olumsuz etkilendiği görülmüştür. Hordeum vulgare L. bitkisinin kök, gövde ve yapraklarında B, Ca, Fe, Mg, Mn, Ni, Zn konsantrasyonları kontrol grubu ile karşılaştırıldığında artan Cd konsantrasyonunla ters orantılı olarak düşmüştür. Kökte, gövdede ve yaprakta Cu içeriği artan Cd konsantrasyonuna maruz kalma neticesinde 50μM konsantrasyonda artış görülmüştür. Bu artış ve azalmalar belli bir dereceye kadar bitkinin stresle mücadele edebilmek için çaba harcadığını ve başarılı olduğunu ancak belli bir derece stresin üstünde ise yetersiz kaldığını bize göstermiştir.
Özet (Çeviri)
Бүгүнкү күндө калктын санынын көбөйүшү дүйнөдөгү эң маанилүү көйгөйлөрдүн бири. Себеби, калктын көбөйүшү менен көптөгөн көйгөйлөр дагы күч алды. Бул көйгөйлөрдүн айрымдары: айлана-чөйрөнүн булганышы, глобалдык климаттын өзгөрүшү, пландаштырылбаган жайгашуу жана ден-соолукка зыяндуу шарттар. Химиялык заттар, жер семирткичтер, өнөр жай боёктору, курулуш материалдары, күмүш тиш пломбалары жана вакциналар айлана-чөйрөгө таасир этүүчү оор металлдардын булактары болуп саналат. Оор металлдар минералдык ресурс катары өнөр жайдагы социалдык-экономикалык өнүгүүнүн маанилүү чийки заты болуп саналат. Ошондуктан, бул изилдөөдө арпанын (Hordeum vulgare L.) өсүмдүгүнө ар кандай концентрациядагы Cd (контролдоо үчүн 0, эксперименталдык топтор үчүн 50, 100, 200 жана 400 мкМ) колдонулуп, айрым өсүү, өнүгүү, физиологиялык жана анатомиялык параметрлер өлчөнгөн. Натыйжада, арпа өсүмдүгүнө бардык Cd концентрациялары таасир эткендиги байкалган, бирок алар кээ бир параметрлер боюнча стресстен төмөн таасир алышкан. Эксперименттин натыйжасында: эксперименталдык топтордо кадмий топтоо көрсөткүчтөрү (мкг кг-1 болуп) тамырында 34, 282, 410, 1178 жана 1427, сабагында 14, 155, 323, 572 жана 917 жана жалбырактарда 21, 118, 224, 595 жана 1034 болду. Демек, натыйжада топтоо тамыр> жалбырак> сабак түрүндө болду. Ошондой эле, өсүмдүккө Cd стрессинин жогорку деңгээлдери терс таасирин тийгизгени байкалды, бирок алар тажрыйбалык мезгил ичинде тирүү бойдон калышты. Hordeum vulgare L. өсүмдүгүнүн тамырында, сабагында жана жалбырактарында B, Ca, Fe, Mg, Mn, Ni, Zn концентрациялары контролдоо тобуна салыштырмалуу жогорулаган Cd концентрациясына карата азайган. Тамырдагы, сабактагы жана жалбырактагы Cu курамы Cd концентрациясынын жогорулашынын натыйжасында 50μM концентрациясында көүүбөйгөн. Бул жогорулоо жана төмөндөөлөр өсүмдүктөр стресс менен күрөшүү үчүн белгилүү бир деңгээлде күч-аракет жумшап, ийгиликтүү иштеп жаткандыгын, бирок ал белгилүү бир деңгээлден жогору болсо, ал жетишсиз болоорун көрсөттү. Ачкыч сөздөр: оор металл, арпа, өсүү параметрлери, кадмий, айлана чөйрө булганышы, стома
Benzer Tezler
- Arpa (Hordeum vulgare L.) bitkisinin bazı çeşitlerinde ağır metal stresi etkilerinin fizyolojik olarak araştırılması
Investigation of physiological effects of heavy metal stress on some barley (Hordeum vulgare L.) cultivars
ESİN GEZER
- Arpa (Hordeum vulgare L.) bitkisinde bakırın in vitro koşullarda kök gelişimi üzerine etkileri
Effects of copper stress on root development of barley (Hordeum vulgare L.) under in vitro conditions
BARIŞ EREN
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Biyolojiİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN GÖZÜKIRMIZI
- Tuz ve kuraklık stresi etkisindeki arpa (Hordeum vulgare L.) bitkisinde moleküler analizler
Molecular analysis on barley (Hordeum vulgare L.) under the effect of salt and drought stresses
ÖZLEM DİKEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Biyokimyaİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. GÜLRUH ALBAYRAK
- Arpa (Hordeum vulgare L.) kültür varyetelerinde transpozon ve kromozom analizleri
Transposon and chromosome analysis on barley (Hordeum vulgare L.) culture varieties
SEVGİ MARAKLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2012
Genetikİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji ve Genetik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN GÖZÜKIRMIZI
- Arpa (Hordeum vulgare L.) ve buğday (Triticum aestivum L.)'da kuraklığa dirençli bitkilerin biyoteknolojik yöntemlerle tanımlanması
Identification of drought resistant plants with biotechnological methods in barley (Hordeum vulgare L:) and wheat (Triticum aestivum L.)
AHU ALTINKUT UNCUOĞLU
Doktora
Türkçe
2001
Biyolojiİstanbul ÜniversitesiMoleküler Biyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NERMİN GÖZÜKIRMIZI