Kozaklı (Nevşehir) jeotermal alanının su kimyası ve rezervuar sıcaklığının incelenmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 66167
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLTEKİN GÜNAY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1997
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Hacettepe Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji (Hidrejeoloji) Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 147
Özet
ÖZET Kozaklı Jeotermal Alanının sıcak su kaynaklarının kimyasal analizleri yapılarak, akışkanın kimyasal karakteri, rezervuar sıcaklığı, hidrotermal çökel oluşturma durumu, hidrojeokimyasal yöntemlerden Langelier-Ludwig (LL), Giggenbach üçgen diyagramları, Akışkan-Mineral Dengesi, karışım modelleri ve çözelti jeotermometreleri uygulanarak değerlendirilmesi ve ısı kaynağı derinliğinin tesbiti bu çalışmanın temel konusudur. Kozaklı Jeotermal Alanı, Orta Anadolu'da Nevşehir iline bağlı Kozaklı ilçesinin güneydoğu çıkışında yer almaktadır. Bölge, Batı Anadolu'da gerilme kuvvetlerine bağlı graben sistemlerinin, Doğu Anadolu'da sıkışma tektoniğine bağlı kabuk kalınlaşmasının arasında geçiş oluşturan 'Ova Rejimi' içerisinde yeralmaktadır. Bu kabuksal yapı içerisinde, batıda Kırşehir Masifi olarak adlandırılan metamorfik temel ile kuzeyde Yozgat yakınlarında granit türü magmatik kütle yer alarak temel kayaçların da yerel olarak yüzeylendiği alanlar oluşmuştur. Diğer yandan güneydoğuda ise Erciyes volkanizması yeralmaktadır. Bölgenin temel yapısal unsurlarını sıcak su kaynaklan civarında görülen KD - GB ve KB - GD yönlü etkin faylar oluşturmaktadır. Kozaklı alanındaki jeotermal akışkanlar Tersiyer yaşlı genç çökellerin oluşturduğu düzlük içerisinde açılmış geniş tabanlı vadideki alüvyonlardan çıkmaktadır. Bölgenin yakın dolayında temeli Paleozoyik yaşlı metamorfik şist ve mermerler oluşturmaktadır. Bunlar üzerine ise geniş bir alan işgal eden Tersiyer yaşlı kumtaşı, kumlu kireçtaşı, çakıltaşı, tüf-tüfit ve aglomeradan oluşan genç çökeller gelmektedir. Jeotermal alanda ise oldukça geniş yer kapsayan travertenler gözükmektedir. Kozaklı jeotermal alanındaki sıcak su kaynaklarından, yağışlı mevsim sonu olan Haziran 1996 da ve kurak mevsim sonu olan Kasım 1996 da olmak üzere iki dönemde örnek alınmış ve kimyasal analizleri yapılmıştır. Kimyasal analiz sonuçlarına, Langelier-Ludwig, Giggenbach Diyagramları, karışım modelleri, akışkan-mineral dengesi ve çözelti jeotermometreleri gibi yöntemler uygulanarak suyun kimyasal karakteri, rezervuar sıcaklığı ve belirli koşullarda akışkanla rezervuarda denge halinde olabilecek mineraller tesbit edilmiştir. Jeotermal kaynakların kimyasal analiz sonucuna göre, akışkanın, önemli ölçüde sülfat içeren, sodyumlu (kalsiyumlu) - klorürlü (bikarbonatlı) su olduğu ortaya çıkmıştır. Yapılan gaz analizlerine göre akışkan içinde yer alan gazın ağırlıklı olarak C02 olduğu tesbit edilmiştir. Jeotermal akışkanın rezervuar sıcaklığının, sığ derinlikler için (yaklaşık 1000-1500 m.) 105-125 °C arasında, daha derinler (2000-2500 m.) için ise 200 °C ye yaklaşacağı, çözelti jeotermometreleri ve ısı gradyanı değerlendirmesinden tahmin edilmiştir. Si02 gibi belirgin sıcaklık göstergesi parametreye göre, bu sıcaklıktaki (105-125 °C) bir akışkanın bu bileşik açısından doygunluk sağlayabilecek bir süre kayaçlar içerisinde dolaşmadığı, yani suyun hızlı bir dolaşımla kimyasal yönden kayaçları iyon alışverişinde dengeye ulaşamadan yüzeye çıktığı veya yüzeye çıkış sırasında bir başka akışkanla belirli ölçüde karışım yaptığı tesbit edilmiştir. Bu nedenle jeotermal kaynaklan oluşturan akışkanın kimyasal açıdan, su-kayaç ilişkisi yönüyle dengeye ulaşmadığı tesbit edilmiştir. Jeotermal akışkanın 100-150 °C sıcaklık koşullarında muskovit ile denge halinde olduğu, ancak yüzeye çıkarken değişen koşullar nedeniyle bu denge halinin kalktığı sonucuna varılmıştır Kaynakların izotop analiz sonuçlarına göre jeotermal akışkanı oluşturan suların 1950'li yıllardan önceki yağış sulan olduğu sonucuna varılmıştır. Bölgede erimiş haldeki ısı kaynağı derinliğinin ise ısı gradyanı değerlendirmesi ile yaklaşık 12.7 km. derinlerde granit türü bir magma olabileceği varsayılmıştır.
Özet (Çeviri)
IV ABSTRACT The main purpose of this study is to determine the chemical character, reservoir temperature, hydrothermal deposition process by using the Langelier-Ludwig (LL), Giggenbach Diagrams, Fluid-Mineral Equilibria, mixing models and application of solute geothermometers to chemical analysis of the Kozaklı hot springs and the depth of heat source emplaced in this area of the geothermal fluid of Kozaklı Geothermal Field. Kozaklı Geothermal Field is situated to the south-eastern part of the Kozaklı town of Nevşehir Province in Central Anatolia. The Region which is located at the transition zone called“Basin Regime”between the graben structure governed by tension regime in Western Anatolia and crustal tickening governed by compressional regime in Eastern Anatolia. Basin Regime includes the Kırşehir Massive which is composed of metamorphic rocks and magmatic rocks of mainly granitic composition, at western and northern part of the area around Yozgat, respectively. In the other hand, Volcano of Erciyes volcanism is situated to the south eastern part of the area. The main structures comprise faults with NE - SW and NW - SE directions around the hot springs in the area. The basement is composed of metamorphic schists and marble of Paleozoic age at south of geothermal area. The Tertiary sedimentary rocks occupy a vast area and are composed of sandstone, sandy limestone, conglomerate, tuff- tufflt and agglomerate. Travertine precipitated from the hot springs in a big area is at uppermost with alluvium. The hot springs in the Kozaklı Geothermal Field issue through the alluvium wich overlies the Tertiary sedimentary rocks. The chemical analysis have been carried out of the hot water samples collected in two period as rainy season samples at the end of June 1996 and dry season samples at the end of November 1996 from the Kozaklı Geothermal field. The methods such as Langelier-Ludwig, Giggenbach Diagrams, mixing models, fluid -mineral equilibria and solute geothermometers have been applied to determine the chemical character, reservoir temperature and minerals that could be in equilibrium with the fluid in the reservoir in a fixed conditions, to the result of chemical analysis of hot springs Based on the chemical analysis of the geothermal fluid, the composition of water is mainly Na(Ca) -CI(HC03) type with remarkable amount of S04. Result of gas analysis of the Kozaklı Geothermal fluid has indicated that the main gas composition of the fluid is C02. Reservoir temperature of the system was estimated to be about 105-125 °C at shallow depths (around 1000-1500m.) while close to 200 °C for 2000-2500 m. By considering Si02 contents as a temperature indicator, of Kozaklı Geothermal fluid, the water fed the system is not equilibrated with host rocks in the condition of calculated reservoir temperature (105-125 °C) at depth. This is presumable because of quite fast circulation of water that does'nt give enough time for equilibration of Si02 with rock in open fractures or mixing of the geothermal fluid with another water during the upflow. Result of the izotop analysis of the water samples has shown that the feeding water has precipitated before 1950. Molten magma which is the heat source of the geothermal system, was assumed to be at depth of about 12.7 km by using the temperature gradient of the Kozaklı Geothermal area.
Benzer Tezler
- Kozaklı (Nevşehir) jeotermal alanındaki çöküntü mekanizmasının hidrojeolojik açıdan incelenmesi
Hydrogeological investigation of the subsidence mechanism in Kozakli (Nevsehir) geothermal field
KORAY SELÇUK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Jeoloji MühendisliğiAksaray ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AFŞİN
- Kozaklı (Nevşehir) sahası jeotermal enerji kapasitesinin belirlenmesi
Kozakli (Nevşehir) field and the indentificiation of geothermal capacity
RAMAZAN ÖZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
İnşaat MühendisliğiAksaray Üniversitesiİnşaat Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. GÜROL YILDIRIM
- Kozaklı (Nevşehir) ve terme (Kırşehir) sıcak ve mineralli sularının su kimyası ve izotopik yöntemlerle karşılaştırılması, tıbbi ve iyoiklimsel değerlendirmesi
Comparision of Kozaklı (Nevşehir)-Terme (Kırşehir) thermal-mineral waters by using hydrochemical and isotopic methods and medical and bioclimatical evaluation of the waters
GÜLÇİN OK
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Jeoloji MühendisliğiNiğde ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA AFŞİN
- Bir Thermobrachium celere suşunun ekstraselüler enzimlerinin bazı özelliklerinin belirlenmesi
Determination of the some specifications of the extracellular enzymes of a Thermobrachium celere strain
SAFİYE KARAAĞAÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Gıda MühendisliğiAnkara ÜniversitesiGıda Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEDAT DÖNMEZ
- Nevşehir'in Kozaklı ilçesinde ad verme geleneği
Giving name tradition has been started in Nevşehir Kozaklı
HİLAL DEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Halk Bilimi (Folklor)Gazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. ALİ YAKICI