Cînav ji̇ hêla wateyê ve (di̇ navbera zaraveya Kurmancîya navîn û Kurmancîya jorîn da)
Orta ve yukarı Kurmanci lehçesi arasındaki anlam bir bakmından zamirler
- Tez No: 663174
- Danışmanlar: DOÇ. DR. KEMAL KAYA
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Doğu Dilleri ve Edebiyatı, Eastern Linguistics and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Kürtçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Yaşayan Diller Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Di parvekirina bêjeyên zimanî de, cînav (bernav), beşek ji beşên axivtinê ye. Di pêvajoya hevokan de, cînav weki ku navlêkirina wan ji dide nasîn şûna navan digrin. Wekî: Azad pênûsek da zînê. (wî) pênûsek da (wê). Kê kî dît? Nazê Şirîn dît. Ji ber vê cigirtinê jî, çawa nav - li gora hel û mercên kombêjiyê- dibin kom, wisan jî, hindek cînav- li gora beş û taybetiyên xwe- dibin kom. Di zimanê kurdi de, gelek beşên cînavan hene. Hinek ji wan bi şêwazeke taybet dibin kom. Hinek jî, bêguherîn dimînin û nayên kom kirin. Ji ber vê yekê, divê em kombêjiya her beşekî cînavan cuda qala wê bikin. Di zimannasî û rêzimanê de, cînav ew peyv in ku dikarin cihê navdêran yan jî komikên navdêran bigire. Navê cînavan jî ji vê tê: cî-nav anku cîgirên navan yanî peyvên ku cihên navan/navdêran digire. Di warê cûreyên cuda-cuda yên cînavan de termînolojiya me hê baş cihê xwe negirtiye bi taybetî jî ji ber ku ji bilî cînavên kesî cînavên din yên kurdî kêm hatine vekolîn. Cînav bi awayekî gelemperî cihê navdêra digire, da ku navdêr pir di hevokan de dûbare nebe û xwendekar bê aciz û pir cih jî negire. Di rêzimannasiya kurmancî de çendîn formên peyva cînav hatine bikaranîn: cînav, cînavk, cihnav, cihnavk. Forma kurmanciya navîn bi piranî cênaw" e. Xebata me cî dide têgeh û pênaseya cînavê û cureyên wê di herdu zaravayên kurmanciya navîn û ya jorîn de. Cînavê ji aliyê wateyê ve berawird dike, wekhevî û cudatiya wan diyar dike.
Özet (Çeviri)
Dilbilimsel kelimelerin bölünmesinde zamirler konuşmanın bir bölümü olarak alınmaktadır. Cümle sürecinde, isim onları tanımladığı için zamirler isimlerin yerini alır. Mesela: Azad, Zine'ye bir kalem verdi. (ona) bir kalem verdi. Kim kimi gördü? Naz, Şirin'i gördü. Bu çeşitlilik nedeniyle, isimler grubun bağlamına ve koşullarına göre gruplandırıldığı gibi, bazı zamirler de kısımlarına ve özelliklerine göre gruplandırılabilir. Kürt dilinde zamirlerin pek çok bölümü vardır. Bazıları özel bir şekilde gruplandırılmıştır. Bazıları değişmeden olduğu gibi kalır. Bu nedenle zamirlerin her bir parçasının kombinasyonunu farklı şekilde ele almak gerekebilmektedir. Dilbilim ve gramerde zamirler, isimlerin veya isim gruplarının yerini alabilen kelimelerdir. Zamirlerin adları şu kökten gelmektedir: Bunlarda, cî-nav/yer-ad gibi iki farklı kelimenin bitişmesiyle ismin yerine geçen şey anlamı katar. Terminolojimiz, özellikle diğer Kürtçe zamirleri şahıs zamirlerine göre daha az çalışıldığı için, farklı zamir türleri açısından henüz iyi bir yer edinmemiştir. Zamir genelde olarak ismin yerini alır, böylece isim cümlelernde kendini çok fazla tekrarlamaz ve öğrencinin fazla sıkıntı yaşamasına gerek kalmaz. Kürtçe dilbilgisinde çeşitli zamir biçimleri kullanılır: Cînav, cînavk, cihnav, cihnavk şeklindedir ki bunun türkçedeki karşılığı 'zamir'dir. Sorani formu genellikle“cinaw”şeklindedir. Çalışmamız zamirilerin kavram ve tanımı ile orta ve yukarı Kürtçenin her iki lehçesindeki zamir türlerini konu edinmektedir. Ayrıca zamirleri anlam yönünden karşılaştırarak benzer ve ayrı yönlerini ortaya koymaktadır.
Benzer Tezler
- Vekolînek li ser cureyên bêjeyên di metnên pirtûka dersa kurmancî ya pola heştem da cih digirin
A review on the word types in the texts in the eighth grade kurmancî textbook
BAYRAM GÖKHAN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2024
Doğu Dilleri ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KENAN BULUT
- Berawirdkirina rengdêran di alîyê wateyê da-mînak Kurmancîya navîn û Kurmancîya jorîn
Sıfatların anlam bakımından karşılaştırılması -Kürtçenin orta ve yukarı şiveleri örneği- / Comparison of adjustments in management of the upper and medium branches of Kurdish
HUSSEIN QADER HUSSEIN
Yüksek Lisans
Kürtçe
2021
Türk Dili ve EdebiyatıVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiKürt Dili ve Kültürü Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NESİM SÖNMEZ
DOÇ. DR. NERîMAN EBDULLAH XOŞNAW
- Türkiye-Avrupa Birliği ilişkilerinin neofonksiyonalist teori çerçevesinde analizi
An Analysis of the Turkey-EU relations on the framework of neofunctionalist theory
ÇINAR ÖZEN
Doktora
Türkçe
1998
Uluslararası İlişkilerGazi ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALUK GÜNUĞUR
- Referans modeller ve model sadeleştirme ile doğrudan kontrol sistemi tasarımı üzerine
Başlık çevirisi yok
ÇINAR ÜLKÜLÜ
Doktora
Türkçe
1998
Makine MühendisliğiGazi ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YAŞAR T. HONDUR
- Strength mis-match effects on fracture behavior of structural steel welds
Yapısal çeliklerin kaynağında mukavemet uyuşmazlığının kırılma davranışı üzerindeki etkisi
ÇINAR EMİNE YENİ
Doktora
İngilizce
1998
Makine MühendisliğiDokuz Eylül ÜniversitesiMakine Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ.DR. SEÇİL ERİM