Türklerin farklı dinleri benimsemelerinin değerlendirilmesi: Uygurlar, Hazarlar, İtil Bulgarları ve Karahanlılar örnekleri
An evaluation on religious conversions of Turkish states: Uighurs, Khazars, Volga Bulgars and Qarakhanids examples
- Tez No: 664212
- Danışmanlar: DOÇ. DR. NİLGÜN DALKESEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Maniheizm, Hazar Türkleri, Türklerin İslamiyet'i benimsemesi, Budizm, Şamanizm, Kitlesel Din değişimi, Gök Tanrı dini, Uygurlar, Manichaeism, Khazar Empire, Islamization of Turkish People, Buddhism, Shamanism, Mass Religious Conversion, Turkic Sky God Religion, Uighurs
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Medeniyet Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Türk Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 153
Özet
Türklerin geleneksel dinlerini çoğunlukla Şamanizm, Gök Tanrı dini, Atalar kültü ve Tabiat kültleri gibi inanışlar oluşturmaktaydı. Türkler arasında dini inanışlar incelendiği zaman ise dini çeşitlilik göze çarpmaktadır. Orta Asya, Kafkasya ve İran gibi geniş bir coğrafyaya yayılan Türkler, temas kurdukları farklı topluluklar vasıtasıyla yeni dinler tanımışlar ve şartlar olgunlaştığında ise bu farklı dinleri kabul etmişlerdir. Benimsedikleri yeni dinler ile geleneksel dinlerini de bağdaştırmışlardır. Böylece Türklerin yaşamında önemli değişiklik meydana gelmiştir. Bu sebeple, Türklerin yaşamında meydana gelen değişimlerin, diğer dinlere duyduğu ilginin ve motivasyonlarının anlaşılması için Türklerin din değiştirme sebeplerinin incelenmesi gerekmektedir. Bu çalışmamızda Türklerin din değişimlerinin sebepleri benimsedikleri farklı dinler ele alınarak değerlendirilecektir. Türkler yüzyıllar içinde birçok medeniyet ile karşılaşmış ve kültürel etkileşimde bulunmuştur. Hun Devleti döneminde Budizm ve Nesturi Hristiyanlığı Türkler arasında görülmeye başlamıştır. 8.yy'da ise ilk kez bir Türk devleti olan Uygurlar Maniheizm'i devlet dini olarak kabul ederek resmi din değişikliği yapmışlardır. Uygurların ardından Hazarlar, 8.yy'da Yahudiliği benimsemiştir. 10.yy'da geleneksel Türk inançlarına mensup İtil Bulgar Hanlığı ve Karahanlılar ise din değiştirip resmi olarak dinlerinin İslam olduğunu açıklamışlardır. Farklı çağlarda ve coğrafyada bulunan Türklerin din değişim sebepleri muhakkak ki farklılıklar ve ortak noktalar barındırmaktadır. Din değişim sebepleri Şamanizm ve Türk dinlerinin özellikleri, sosyolojik süreçler, kültürel etkileşim, siyasi, ekonomik ve kültürel sebepler üzerinden değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Turkic people mostly believed in Shamanism and their national Sky God- Kök Tengri religion, ancestral and nature cults during early ages. Religious diversity among Turks was drew the attention. As Turkic people those spread over a wide area from Turkestan to Iran and Caucasia, they were effected by different civilizations and when conditions matured, adopted different religions. Also, Turks reconciled the new religion they adapted with their traditional religions.Thus, important changes occured in Turkish life style and mindset. In order to understand changes in Turkish life style, interest in foreign religions and motivations led them to conversion, we need to examine the reasons of religious conversions of Turkish people. Because of the fact that, in this study, religious conversions of Turkish people will be evaluated in comperative and interdisciplinary perspective. Turks has encountered many civilizations and make contacts with them. During Hsiung-nu Empire, Buddhism and Nestorian Christianity had begun to known among Turkish realm and some of Turks were converted. In the 8th century, Uyghur Empire adopted Manichaeism as official state religion. In the first time of the Turkish history, a Turkish Empire has changed their state religion officially. Then, Khazar Empire has followed the official religious conversion. They had adopted Judaism as official state religion. Afterwards, in the 10th century Volga Bulgar Khanate and Qarakhanids converted to Islam. Moreover, there are different and similiar motives for those religious conversions of Turks who live in different ereas and places. In this study, reasons of conversions are evaluated with regard to characteristics of Shamanism and traditional Turkic religions, cultural interactions, sociological, political, economic and cultural parameters.
Benzer Tezler
- Bolu ve Düzce halk kültüründe türbeler ve ziyaret yerleri
Tombs and visiting places in Bolu and Düzce folk culture
HAKTAN KAPLAN
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Necmettin Erbakan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SELÇUK PEKER
- Başlangıçtan xııı. yüzyıla kadar Karadeniz'in kuzeyi ile ilgili doğu ve batı menşeili yazılı kaynaklar
13. from the beginning century, the Black Sea to the north of the eastern and western origin, with written sources
SELAHATTİN ANATÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
TarihMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiTarih Bölümü
PROF. DR. AHMET TAŞAĞIL
- Alevi inançlarında hayvan mitolojisi ve tabusu
Animal mythology and table in flame beliefs
SUNA TUBA ÖCALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Nevşehir Hacı Bektaş Veli ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞRUL BALABAN
- La connaissance ethnographique des Turcs, de Bertrandon de la Broquere à Pierre Belon, mi XVeme-mi XVIeme siecle
15. Yüzyıl ortası- 16. Yüzyıl ortasında Bertandon de la Broquière'den Pierre Belon'a Turkler hakkında etnografik bilgi
AHMED AKSU
Yüksek Lisans
Fransızca
2016
TarihUniversité Paris-Est Créteil Val de Marne (Université Paris 12 Val de Marne)Beşeri ve Sosyal Bilimler Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JACQUES PAVİOT
- Eski Türk dini ve Türk İslam kültürü üzerindeki izleri
The former Turkish religious and effecting on Turkish Islamic culture
ENGİN GÜNGÖRMEZ