Türk inanışlarında Iduk Yer-Sub ve günümüzdeki yansımaları
Sacred Land-Water in Turkish beliefs and its reflections of today
- Tez No: 953306
- Danışmanlar: PROF. DR. DURMUŞ ARIK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2025
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Dinler Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 268
Özet
Bu tezde Türklerin kendileri tarafından yazılan ilk yazılı belgeleri olma özelliğini taşıyan Orhun Yazıtlarında önemli bir dinî kavram olarak yer alan Iduk Yer-Sub ve onun farklı dinleri benimsemiş Türk topluluklarının dinî inanışlarındaki yansımaları incelenmiştir. Tez giriş, üç bölüm ve sonuç bölümünden oluşmaktadır. Giriş bölümünde; araştırmanın amacı, önemi, sınırlılıkları, yöntem ve kaynaklar ile Geleneksel Türk dini ve Türk dini coğrafyası hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölümde, Iduk Yer-Sub inanışına kaynaklık eden temel kavramlar hakkında bilgi verilerek, farklı Türk Topluluklarının inanışlarından hareketle Iduk Yer-Sub'un mahiyeti ortaya konulmaya çalışılmıştır. Tezin ikinci bölümde sözlü kaynaklarda (mitlerde ve destanlarda), üçüncü bölümünde ise Orhun Yazıtları başta olmak üzere diğer yazıtlar ile Dîvânu Lügât-it-Türk, Kutadgu Bilig ve Codex Comanicus gibi önemli yazılı kaynaklarda Iduk Yer-Sub ile ilgili tespit edilebilen inanış ve pratiklere yer verilmiştir. Tezin Sonuç bölümünde ise Türk Topluluklarının dini inanışlarında geçmişten günümüze farklılıkları/benzerlikleri dikkate alınarak Iduk Yer-Sub'un içeriği, izleri, değişimi, sürekliliği ile ilgili bir senteze ulaşmaya çalışılmıştır.
Özet (Çeviri)
In this thesis, Iduk Yer-Sub (Sacred Land-Water), which is an important religious concept mentioned in the Orkhon Inscriptions — the first written documents created by the Turks themselves — and its reflections in the religious beliefs of Turkish communities that adopted different religions are examined. The thesis consists of an introduction, three chapters and a conclusion. In the introduction section, the purpose, significance, limitations, methods, and resources of the research are explained. Additionally, information about Traditional Turkish Religion and the religious geography of the Turks is provided. In the first chapter, information is given about the fundamental concepts that form the basis of the Iduk Yer-Sub belief, and an attempt is made to reveal the nature of Iduk Yer-Sub based on the beliefs of different Turkish communities. In the second chapter, the beliefs and practices related to Iduk Yer-Sub that can be identified in oral sources (myths and epics) are included. In the third chapter, these beliefs and practices are discussed with a focus on written sources, especially the Orkhon Inscriptions, as well as other significant works such as Dîvânu Lügât-it-Türk, Kutadgu Bilig and Codex Cumanicus. In the conclusion section, an effort is made to synthesize the findings by examining the differences and similarities in the religious beliefs of Turkish communities from past to present, focusing on the content, traces, changes, and continuity of Iduk Yer-Sub.
Benzer Tezler
- İslamiyet öncesi Türk inanışlarındaki kutsal hayvanların seramik malzeme ile yorumlanması
Interpretation of sacred animals in pre-Islamic Turkish beliefs with ceramic materials
GİZEM ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Güzel SanatlarHacettepe ÜniversitesiSeramik Ana Sanat Dalı
PROF. DENİZ ONUR ERMAN
- İslam alimlerine göre eski Türk inanışları
Ancient Turkish beliefs according to Muslim scholars
KEVSER ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
TarihÇanakkale Onsekiz Mart ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HAYRETTİN İHSAN ERKOÇ
- Türk halk inanışlarında adak
Offers in Turkish public beliefs
HUZME GÜLTEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. DURMUŞ ARIK
- Türk halk inanışlarında şifa
The healing in Turkish folk beliefs
RİFAİ ERTEN
Doktora
Türkçe
2020
DinAtatürk ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. KEMAL POLAT
- Türk halk inanışlarında sayılar
Numbers in Turkish folk beliefs
ÜMMÜHAN YÜCEL
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
DinAnkara ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DURMUŞ ARIK