Türk Mûsikîsi'nde mevlid geleneği ve Kani Karaca'nın mevlid icrâlarının tahlîli
Mawlid tradition in Turkish music and analysis of Kani Karaca's mawlid performing
- Tez No: 665406
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET GÖNÜL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Müzik, Music
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Müziği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 242
Özet
İslâm tarihinde mevlid geleneği, ilk önce Hz. Peygamber'in (s.a.v) doğumuna âit bilgileri içeren şiir yazımıyla başlamış, sonrasında dinî kutlamalara dönüşmüştür. Mevlid kutlamalarını ilk başlatan devlet, şiî anlayışa sahip olan Fâtımîler'dir. Sünnî anlayış müntesipleri ilk önce farklı nedenlerle bu kutlamalara karşı çıkmış, süreç içinde sünnî çevlerce de kutlanmaya başlanmıştır. Tarihte ilk resmi mevlid kutlamaları Selçuklu Devleti'nin Erbil Atabeği Muzafferuddin Kökböri tarafından yapılmıştır. Mevlid yazma ve kutlama geleneği Osmanlı döneminde devam etmiştir. Osmanlı döneminde Hz. Peygamber'e (s.a.v) olan sevgi ve muhabbeti göstermek için yazılan mevlidlerin en şöhretli olanı Süleyman Çelebi'nin yazdığı“Vesîletü'n-Necât”tır. Sonraki dönemde Süleyman Çelebi'nin bestelenen mevlidi, devlet ve halk nazarında itibâr görmüş, mübârek gün ve gecelerde mevlidhânlar tarafından icrâ edilmeye başlanmıştır. Bu dönemden itibaren önemli mevlidhânlar yetişmiş, bununla birlikte farklı nedenlerle Osmanlının son dönemlerinden günümüze kadar olan süreçte mevlidhânların sayısı giderek azalmıştır. Mevlid icracılarının sayısındaki azalmanın icrâ üslûbunu etkilediğini söylemek de mümkündür. Cumhuriyet döneminde adından söz ettiren önemli mevlidhânlar içinde Kani Karaca da bulunmaktadır. Yaşadığı devrin önemli isimlerden mûsikî meşk etmiş olan Karaca, sese hâkimiyeti, kendine özgü tavrı ile adından söz ettiren önemli bir Türk mûsikîsi icrâcısı ve mevlidhânıdır. Bu çalışmada, Süleyman Çelebi ve mevlidi, Osmanlı döneminde yazılan diğer mevlidler, mevlidhânlar ve kutlamalar, tarihî yönden ele alınmıştır. Karaca'nın hayatı, musiki kişiliği ve mevlidhânlığını araştırılmış, mevlid icrâsı notaya alınarak icrâdaki güfte kullanımı, makâm seyir özellikleri, süsleme teknikleri, ritmik unsurlar ve musiki tasvirleri incelenmiş, Karaca'ya özgü mevlid icrâ tavrı belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmanın evreni; Mevlid Geleneği, örneklemi ise Karaca'nın 2001 yılında Kalan Müzik tarafından çıkarılan“Dini Mûsiki – Kani Karaca”adlı albümdeki mevlid icrâ ses kayıtlarıdır.
Özet (Çeviri)
Mawlid tradition in the history of Islam, first of all It started with the writing of a poem containing information about the birth of Hz. Prophet (pbuh) and later turned into religious celebrations. The first state that initiated the Mevlid celebrations was the Fatimids, who had a Shiite understanding. Adherents of the Sunni understanding first opposed these celebrations for different reasons, and in the process, they started to be celebrated by Sunni circles. The first official mawlid celebrations in history were made by the Seljuk State's Erbil Atabek Muzafferuddin Kökböri. Mevlid writing and celebration tradition continued in the Ottoman period. During the Ottoman period, Hz. The most famous of the mawlids written to show the love and affection towards the Prophet (pbuh) is the“Vesîletü'n-Najat”written by Süleyman Çelebi. The mawlid composed by Süleyman Çelebi in the following period was respected in the eyes of the state and the public and began to be performed by the mawlidhans on blessed days and nights. Since this period, important mawlidhans have been raised, however, due to different reasons; the number of mawlidhans has gradually decreased in the period from the last period of the Ottoman Empire to the present. It is possible to say that the decrease in the number of Mevlid performers affected the performance of the performance. Kani Karaca is among the important mawlidhans that made a name in the Republic period. Karaca, one of the important names of the period he lived in, was an important Turkish music performer and mawlidhani who made a name for himself with his command of voice and his unique attitude. In this study, Süleyman Çelebi and Mevlid, other mawlids written in the Ottoman period, mawlidhans and celebrations are dealt with historically. Karaca's life, musical personality and mawlidhân were investigated, the use of lyrics in the performance, maqam navigation features, ornamentation techniques, rhythmic elements and musical depictions were examined, and the mawlid performance style specific to Karaca was tried to be determined. The universe of the study; Mevlid Tradition, its sample is the mawlid icrâ sound recordings of Karaca in the album“Dini Mûsiki - Kani Karaca”released by Kalan Music in 2001.
Benzer Tezler
- Hâfız İsmail Coşar'ın hayatı ve Türk din mûsikîsine katkıları
The life of Ismail Cosar and his contributions to Turkish music
MUSTAFA AKBAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
MüzikAnkara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Din Musikisi Tarihi Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET TIRAŞCI
- Hatay'da dini musiki
Religious music in Hatay
MUSTAFA ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
MüzikHarran Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜSEYİN AKPINAR
- Dinî Türk Mûsikîsi beste türlerinden durak
Durak: A composition genre in Turkish religious music
BEKİR ŞAHİN BALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Müzikİstanbul Teknik ÜniversitesiTürk Müziği Ana Sanat Dalı
PROF. DR. NİLGÜN DOĞRUSÖZ DİŞİAÇIK
- Cumhuriyet Dönemi'nde Bursa'da dinî mûsikî
Religious music of Bursa during Republic Period
ŞEMSETTİN ÇOBAN
Doktora
Türkçe
2023
MüzikBursa Uludağ Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MUHAMMET ZİNNUR KANIK
- Yeni Cami'nin akustik açıdan performans değerlendirmesi
Evaluation of the acoustical performance of the New Mosque
EVREN YILDIRIM
Yüksek Lisans
Türkçe
2003
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEVTAP YILMAZ DEMİRKALE